Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Bài: Cụm danh từ

XIN TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ VÀ CÁC EM 
TIẾNG VIỆT 6 
ĐẾN DỰ TIẾT HỌC 
KHỞI ĐỘNG 
 Dựa vào các hình ảnh sau, em hãy tìm các động từ thích hợp ? 
cúi 
ngủ 
uống 
bay 
chèo 
vỗ tay 
xoay 
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC 
CỤM ĐỘNG TỪ 
 Tiếng việt: 
 Viên quan ấy đã đi nhiều nơi , đến đâu quan 
 cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. 
Tiếng việt: CỤM ĐỘNG TỪ 
 I . Cụm động từ là gì ? 
 * Ví dụ/sgk 
 * Nhận xét: 
 - Cụm động từ là loại tổ hợp từ do động từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành. 
 CĐT 
 CĐT 
ĐT 
ĐT 
 Viên quan ấy đã đi nhiều nơi , đến đâu quan 
 cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. 
Tiếng việt: CỤM ĐỘNG TỪ 
 I . Cụm động từ là gì ? 
1) Ví dụ/sgk 
 CĐT 
 CĐT 
- Viên quan ấy .... đi..., 
- đến đâu quan ... ra  
ĐT 
ĐT 
 Viên quan ấy đã đi nhiều nơi , đến đâu quan 
 cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. 
 CĐT 
 CĐT 
thời gian 
địa điểm 
sự tiếp diễn tương tự 
phương tiện, cách thức mục đích, đối tượng 
ĐT 
ĐT 
 - Nhiều động từ cần có các từ khác đi kèm thì cụm động từ mới trọn nghĩa. 
THẢO LUẬN NHÓM 3P 
 Cho động từ và cụm động từ sau: 
 học → đang học bài 
+ Đ ặt câu với cụm động từ ấy . 
+ S o sánh điểm giống nhau, khác nhau về cấu tạo , ý nghĩa và chức vụ ngữ pháp của cụm động từ với động từ . 
Động từ 
Cụm động từ 
Giống nhau 
Khác nhau 
Động từ 
Cụm động từ 
Giống nhau 
Khác nhau 
- Chức vụ ngữ pháp: Đều làm vị ngữ trong câu 
- Cấu tạo: đơn giản 
- Cấu tạo: phức tạp 
- Ý nghĩa: đầy đủ, trọn vẹn 
- Ý nghĩa: chung chung 
 học → đang học bài 
 Em đang học bài. 
C N VN 
- Cụm động từ có cấu tạo phức tạp hơn, ý nghĩa đầy đủ hơn động từ nhưng hoạt động trong câu giống như một động từ. 
BÀI TẬP 1/ tr147Tìm các cụm động từ trong những câu sau? 
a) Em bé còn đang đùa nghịch ở sau nhà. 
 (Em bé thông minh) 
b) Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. 
 (Sơn Tinh, Thủy Tinh) 
c) Cuối cùng triều đình đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán để có thì giờ đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ. 
 (Em bé thông minh) 
BÀI TẬP 1/tr147 
a) còn đang đùa nghịch ở sau nhà 
b) - yêu thương Mị Nương hết mực 
 - muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng 
c) - đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán 
 - để có thì giờ 
 - đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ 
- đã đi nhiều nơi  - c ũng ra những câu đố oái oăn để hỏi mọi người 
 I I . C ấu tạo của c ụm động từ : 
 * Ví dụ/sgk 
Tiếng việt: CỤM ĐỘNG TỪ 
 Mô hình cụm động từ 
Phần trước 
Phần trung tâm 
 ( Động từ) 
Phần sau 
đã 
đi 
nhiều nơi 
cũng 
ra 
những câu đố oái oăn để hỏi mọi người 
THẢO LUẬN NHÓM 3P 
1) Ngày mai, tôi sẽ đi Cần Thơ . 
2) Anh đừng gặp cô ấy vào lúc này. 
3) Tôi vẫn làm việc ở chỗ cũ. 
4) Mặt trời mọc ở đằng đông. 
5) Hằng ngày, tôi vẫn đi học bằng xe đạp. 
Những phụ ngữ trong các ví dụ sau bổ sung ý nghĩa gì cho động từ trung tâm? 
PHẦN TRƯỚC 
PHẦN TRUNG TÂM ( ĐT ) 
PHẦN SAU 
 đã 
đi 
nhiều nơi 
 cũng 
ra 
những câu đố oái oăn để hỏi mọi người 
 sẽ 
đi 
Cần Thơ 
 đừng 
gặp 
cô ấy vào lúc này 
 vẫn 
làm việc 
ở chỗ cũ 
mọc 
ở đằng đông 
 vẫn 
đi học 
bằng xe đạp 
( ngăn c¶n ) 
(sù tiÕp diÔn t­ ươ ng tù) 
 (sù tiÕp diÔn t ư ¬ng tù) 
( quan hÖ thêi gian) 
(®èi t­ ượ ng, thêi gian) 
(®Þa ®iÓm ) 
(h­ ướ ng) 
(ph­ ươ ng tiÖn) 
( ®Þa ®iÓm) 
(sự tiếp diễn tương tự) 
(phương tiện, cách thức/ mục đích/đối tượng) 
( quan hÖ thêi gian) 
( ®Þa ®iÓm) 
* Nhận xét: 
 Mô hình CĐT đầy đủ gồm ba phần: phần trước, phần trung tâm, phần sau 
- Phụ ngữ sau: đối tượng, hướng, địa điểm, thời gian, mục đích, phương tiện, cách thức h oạt động  
- Phụ ngữ trước: quan hệ thời gian, sự tiếp diễn tương tự , ngăn cản hành động,  . 
LUYỆN TẬP 
a) - còn đang đùa nghịch ở sau nhà 
b) - yêu thương Mị Nương hết mực 
 - muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng 
c) - đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán 
 - để có thì giờ 
 - đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ 
 I II . Luyện tập 
 Bài tập 2/sgk/tr149 
Tiếng việt: CỤM ĐỘNG TỪ 
Phần trước 
Phần trung tâm 
 ( Động từ) 
Phần sau 
Phần trước 
Phần trung tâm (ĐT) 
 Phần sau 
còn đang 
đùa nghịch 
ở sau nhà 
Mị Nương hết mực 
con một người chồng thật xứng đáng 
sứ thần ở công quán 
thì giờ 
ý kiến em bé thông minh nọ 
có 
đi hỏi 
để 
đành 
muốn 
tìm cách giữ 
kén cho 
yêu thương 
Bài tập 3 : Nêu ý nghĩa của các phụ ngữ được in đậm trong đoạn dưới đây. Việc dũng các phụ ngữ này trước động từ miêu tả hành động của người cha và viên quan nói lên điều gì về trí thông minh của chú bé trong truyện Em bé thông minh? 
	 Người cha đứng ngẩn ra chưa biết trả lời thế nào thì đứa con chừng bảy, tám tuổi nhanh miệng hỏi vặn lại quan []. Viên quan nghe cậu bé hỏi lại như thế thì há hốc mồm sửng sốt, không biết đáp sao cho ổn. Quan thầm nghĩ, nhất định nhân tài ở đây rồi, chả phải tìm đâu mất công. 
 (Em bé thông minh) 
 → Cả hai đều cho thấy sự thông minh, nhanh trí của em bé. 
“c hưa, không ” 
đều có ý nghĩa phủ định. 
 “chưa”  Là phủ định tương đối. 
“ không” 
mang ý nghĩa phủ định tuyệt đối. 
Bài tập 3/sgk 
Điền vào các chỗ trống sau để được khái niệm hoàn chỉnh 
  là loại tổ hợp từ do . với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành . 
 2) Cấu tạo đầy đủ của cụm động từ gồm mấy phần ? 
a. Hai phần b. Ba phần c. Bốn phần d. Năm phần 
3. Trong cụm động từ phần trước và phần sau có thể vắng mặt nhưng không thể vắng mặt cả hai. Đúng hay sai ? 
1 
2 
3 
3 
Đúng 
1 
Cụm động từ là loại tổ hợp từ 
do động từ với một số từ ngữ 
 phụ thuộc nó tạo thành. 
2 
Ba phần 
VẬN DỤNG, TÌM TÒI MỞ RỘNG 
- Bài cũ: 
+ Xem lại bài, hoàn thành các bài tập. 
+ Viết một đoạn văn (3 - 5 câu) kể những hoạt động của em và các bạn đã làm để tham gia bảo vệ môi trường. Trong đó có sử dụng ít nhất 1 cụm động từ, gạch chân cụm động từ đó? 
- Bài mới: Chuẩn bị bài: “ Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng” 
+ Nhóm 1, 2, 3: Tình huống gây cấn trong truyện là gì? 
+ Nhóm 4, 5, 6: Nếu em là người thầy thuốc, em có thái độ như thế nào đối với nghề và với bệnh nhân.   
 Viết một đoạn văn (3 - 5 câu) kể những hoạt động của em và các bạn đã làm để tham gia bảo vệ môi trường. Trong đó có sử dụng ít nhất 1 cụm động từ, gạch chân cụm động từ đó? 
Bµi tËp nhanh :  Tìm những cụm động từ thích hợp và đặt câu với cụm động từ ấy? 
Học sinh đang chạy thể dục . 
Trời đang mưa rÊt to 
Đàn chim đang bay trên bầu trời 
C¸c em học sinh chăm chú đọc sách