Bài giảng phát triển năng lực Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 56: Bếp lửa (Tiếp theo) - Phan Thị Thúy Kiều

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
 HUYỆN DẦU TIẾNG 
HỘI THI 
GIÁO VIÊN DẠY GIỎI 
CẤP TRUNG HỌC CƠ SỞ 
NĂM 2018 
Giáo viên dự thi: Phan Thị Thúy Kiều 
Đơn vị: Trường THCS Minh Tân 
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ 
VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP 9A1! 
PHÒNG GD VÀ Đt dầu tiếng 
TRƯỜNG THCS minh tân 
GIÁO ÁN GIẢNG DẠY 
MÔN NGỮ VĂN 9 
KHỞI ĐỘNG 
Cứ hằng năm hằng năm 
Khi gió mùa đông tới 
Bà lo đàn gà toi 
Mong trời đừng sương muối 
Để cuối năm bán gà 
Cháu được quần áo mới. 
3 
2 
1 
Ô CỬA BÍ MẬT 
4 
Những bí mật trong các ô cửa trên đều có liên quan đến chủ đề gì? 
TIẾT 54 : 
BẾP LỬA (tiếp theo) 
	 BẰNG VIỆT 
II. Tìm hiểu văn bản 
- Tám năm ròng...cùng bà nhóm lửa 
→ Kỉ niệm tuổi thơ gắn bó bên bà 
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa 
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa 
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà 
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế 
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế! 
Mẹ cùng cha công tác bận không về 
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe 
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học. 
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc, 
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà 
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa? 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
(4 khổ tiếp) 
a. Kỉ niệm thời ấu thơ 
b. Kỉ niệm thời niên thiếu (khổ 3) 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
- ... bà bảo, bà dạy, bà chăm,... 
→ Liệt kê, động từ: 
 Bà yêu thương, chăm sóc, dạy dỗ cháu nên người. 
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa 
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa 
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà 
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế 
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế! 
Mẹ cùng cha công tác bận không về 
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe 
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học. 
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc, 
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà 
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa? 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
(4 khổ tiếp) 
a. Kỉ niệm thời ấu thơ 
b. Kỉ niệm thời niên thiếu (Khổ 3) 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa 
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa 
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà 
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế 
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế! 
Mẹ cùng cha công tác bận không về 
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe 
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học. 
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc, 
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà 
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa? 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
(4 khổ tiếp) 
a. Kỉ niệm thời ấu thơ 
b. Kỉ niệm thời niên thiếu (Khổ 3) 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
- ...cháy tàn cháy rụi 
→ Bút pháp tả thực: hiện thực khốc liệt của chiến tranh. 
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi 
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi 
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh 
Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh: 
“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố, 
Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ, 
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!” 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
(4 khổ tiếp) 
a. Kỉ niệm thời ấu thơ 
b. Kỉ niệm thời niên thiếu 
c. Hình ảnh bà trong những năm kháng chiến 
(khổ 4) 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
- ...Vững lòng,...dặn cháu đinh ninh 
→ Bà là người giàu ý chí, nghị lực, giàu lòng vị tha, đức hi sinh. 
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi 
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi 
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh 
Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh: 
“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố, 
Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ, 
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!” 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
(4 khổ tiếp) 
a. Kỉ niệm thời ấu thơ 
b. Kỉ niệm thời niên thiếu 
c. Hình ảnh bà trong những năm kháng chiến 
(khổ 4) 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
 Tình bà cháu hòa quyện trong tình yêu quê hương đất nước. 
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi 
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi 
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh 
Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh: 
“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố, 
Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ, 
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!” 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
(4 khổ tiếp) 
a. Kỉ niệm thời ấu thơ 
b. Kỉ niệm thời niên thiếu 
c. Hình ảnh bà trong những năm kháng chiến 
(khổ 4) 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
Nụ cười ngây thơ của đứa bé bị mẹ bỏ rơi bên người bà nghèo khổ 
(hình chụp hai bà cháu trên chuyến phá Vàm Cống, An Giang). 
II. Tìm hiểu văn bản 
- Một ngọn lửa 
→ Điệp ngữ, ẩn dụ: tình yêu thương, niềm tin mà bà đã thắp lên trong cháu. 
Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen, 
Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn 
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng... 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
(4 khổ tiếp) 
a. Kỉ niệm thời ấu thơ 
b. Kỉ niệm thời niên thiếu 
c. Hình ảnh bà trong những năm kháng chiến 
d. Hình ảnh bà gắn với hình ảnh bếp lửa (khổ 5) 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen, 
Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn, 
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng... 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
(4 khổ tiếp) 
a. Kỉ niệm thời ấu thơ 
b. Kỉ niệm thời niên thiếu 
c. Hình ảnh bà trong những năm kháng chiến 
d. Hình ảnh bà gắn với hình ảnh bếp lửa (khổ 5) 
 Bà là người nhóm lửa, giữ lửa, truyền lửa cho thế hệ mai sau. 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
3. Suy ngẫm về bà và bếp lửa (Khổ 6) 
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa 
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ 
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm 
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm 
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi 
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui 
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ 
Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa! 
- Lận đận...nắng mưa 
→ Từ láy, ẩn dụ: cuộc đời vất vả , sự tảo tần, nhẫn nại, đức hi sinh của bà. 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
3. Suy ngẫm về bà và bếp lửa (Khổ 6) 
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa 
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ 
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm 
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm 
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi 
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui, 
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ 
Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa! 
- Nhóm: bếp lửa, niềm yêu thương, nồi xôi gạo mới, tâm tình tuổi nhỏ 
→ Điệp từ: Bà nhóm lên tình yêu thương, niềm vui và những ước mơ của tuổi thơ. 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
3. Suy ngẫm về bà và bếp lửa (Khổ 6) 
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa 
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ 
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm 
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm 
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi 
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui, 
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ 
Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa! 
 - Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa! 
→ Bếp lửa là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của cháu. 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
3. Suy ngẫm về bà và bếp lửa (Khổ 6) 
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa 
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ 
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm 
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm 
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi 
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui 
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ 
Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa! 
 Bà là biểu tượng cho người phụ nữ Việt Nam lặng thầm mà cao cả. 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
3. Suy ngẫm về bà và bếp lửa 
4. Nỗi nhớ bà và bếp lửa 
(Khổ cuối) 
Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu 
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả 
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở: 
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?... 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
Theo em, đoạn thơ cuối có nội dung chính là gì? 
tHẢO LUẬN NHÓM (3 phút) 
II. Tìm hiểu văn bản 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
3. Suy ngẫm về bà và bếp lửa 
4. Nỗi nhớ bà và bếp lửa 
(Khổ cuối) 
- ...có ngọn khói trăm tàu, có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả 
→ Điệp từ, liệt kê: Cuộc sống hiện đại, tiện nghi với bao điều mới mẻ. 
Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu 
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả 
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở: 
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?... 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
3. Suy ngẫm về bà và bếp lửa 
4. Nỗi nhớ bà và bếp lửa 
(Khổ cuối) 
- ...chẳng lúc nào quên nhắc nhở:...bà nhóm bếp lên chưa? 
→ Hình ảnh bà và bếp lửa luôn hiện diện trong cháu. 
Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu 
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả 
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở: 
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa? 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
3. Suy ngẫm về bà và bếp lửa 
4. Nỗi nhớ bà và bếp lửa 
(Khổ cuối) 
 Nhớ về bà là nhớ về quê hương , đất nước . 
Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu 
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả 
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở: 
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?... 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
II. Tìm hiểu văn bản 
2. Những kỉ niệm tuổi thơ bên bà và bếp lửa 
3. Suy ngẫm về bà và bếp lửa 
4. Nỗi nhớ bà và bếp lửa 
(Khổ cuối) 
TIẾT 54: BẾP LỬA (tt) 
III. Tổng kết 
1. Nghệ thuật 
- Kết hợp hài hòa giữa biểu cảm, tự sự và bình luận 
- Thể thơ tám chữ phù hợp với giọng điệu 
- Hình ảnh chân thực, giàu ý nghĩa biểu tượng. 
Tình bà, tình cảm gia đình là cội nguồn của tình yêu quê hương, đất nước. 
Nghệ thuật 
Nội dung 
2. Nội dung 
Ghi nhớ SGK (T146) 
CỦNG CỐ 
Đây là trò chơi khám phá thành ngữ, tục ngữ bên trong các mảnh ghép. 
Trò chơi gồm 4 câu hỏi lần lượt ứng với 4 mảnh ghép. 
Trả lời đúng mỗi câu hỏi, mảnh ghép tương ứng sẽ được mở ra. 
Trả lời đúng tên của bức tranh được 10 điểm. 
TRÒ CHƠI: “ LẬT MẢNH GHÉP ” 
5 
2 
3 
4 
1 
5 
4 
3 
2 
KEY 
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
2 
Đáp án: 1963 
KEY 
HOME 
1 
2 
3 
4 
5 
TIME 
6 
7 
8 
9 
10 
HẾT GIỜ 
Bài thơ Bếp lửa được sáng tác năm nào? 
KEY 
HOME 
TIME 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
HẾT GIỜ 
Đáp án: Hình ảnh bếp lửa 
Hình ảnh nào trong bài thơ đã khơi nguồn dòng cảm xúc về bà? 
KEY 
HOME 
TIME 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
HẾT GIỜ 
Đáp án: Tình yêu thương, niềm tin mà bà đã thắp lên trong cháu 
Hình ảnh ngọn lửa trong bài thơ tượng trưng cho điều gì? 
KEY 
HOME 
TIME 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
HẾT GIỜ 
Đáp án: Tiếng chim tu hú 
Âm thanh nào được nhắc đi nhắc lại bốn lần ở trong bài thơ? 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
Hết giờ 
TIME 
KEY 
HOME 
Đáp án : Tiếng gà trưa (Xuân Quỳnh) 
Hình ảnh người bà giàu lòng yêu thương, đức hi sinh trong bài thơ gợi cho em nhớ đến bài thơ nào cũng có hình ảnh người bà mà em đã học? 
Dặn dò 
+ Học thuộc thơ 
+ Học thuộc nội dung bài học 
+ Hoàn thành phiếu bài tập 
+ Soạn bài Ánh trăng 
 CHÚC CÁC EM 
HỌC TỐT