Bài giảng phát triển năng lực Ngữ văn Lớp 9 - Bài: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống

  CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH LỚP 9A 
MÔN: NGỮ VĂN 
 Tập làm văn: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống. 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Thế nào là phép phân tích ? Thế nào là phép tổng hợp ? 
Hai thao tác này thường được sử dụng ở kiểu văn bản nào ? 
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG 
 I. TÌM HIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG: 
 1. Thế nào là nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống ? 
BỆNH LỀ MỀ 
	 Trong đời sống hiện nay có một hiện tượng khá phổ biến, mọi người đều thấy, nhưng thường bỏ qua. Đó là bệnh lề mề mà coi thường giờ giấc là một biều hiện. Cuộc họp ấn định vào lúc 8 giờ sáng mà 9 giờ mới có người đến. Giấy mời hội thảo ghi 14 giờ mà mãi đến 15 giờ mọi người mới có mặt. Hiện tượng này xuất hiện nhiều trong cơ quan, đoàn thể, trở thành một bệnh khó chữa. 
 Những người lề mề ấy khi ra sân bay, lên tàu hỏa, đi nhà hát chắc là không dám đến muộn, bởi đến muộn là có hại ngay đến quyền lợi thiết thân của họ. Nhưng đ i họp, hội thảo là việc chung, có đến muộn cũng không thiệt gì. Thế là hết chậm lần này đến lần khác, và bệnh lề mề không sửa được. 
	 Bệnh lề mề suy cho cùng là do một số người thiếu tự trọng và chưa biết tôn trọng người khác tạo ra. Họ chỉ quý thời gian của mình mà không tôn trọng thời gian của người khác. Họ không coi mình là người có trách nhiệm đối với công việc chung của mọi người. 
	 Bệnh lề mề gây hại cho tập thể. Đi họp muộn, nhiều vấn đề không được bàn bạc thấu đáo, hoặc khi cần lại phải kéo dài thời gian. Bệnh lề mề gây hại cho những người biết tôn trọng giờ giấc. Ai đến đúng giờ lại cứ phải đợi người đến muộn. Bệnh lề mề còn tạo ra tập quán không tốt: Muốn người đến dự đúng giờ như mong muốn, giấy mời thường phải ghi khai mạc sớm hơn 30 phút hay 1 giờ! 
 Cuộc sống văn minh hiện đại đòi hỏi mọi người phải tôn trọng lẫn nhau và hợp tác với nhau. Những cuộc họp không thật cần thiết thì không nên tổ chức. Nhưng những cuộc họp cần thiết thì mọi người cần tự giác tham dự đúng giờ. Làm việc đúng giờ giấc là tác phong của người có văn hóa. ( Phương Thảo) 
-> Nêu biểu hiện của hiện tượng 
-> Nguyên nhân 
-> Tác hại 
-> Nêu giải pháp 
-> Nêu hiện tượng 
?Hiện tượng ấy có những biểu hiện như thế nào ? 
Trong đời sống hiện nay có một hiện tượng khá phổ biến, mọi người đều thấy, nhưng thường bỏ qua. Đó là bệnh lề mề mà coi thường giờ giấc là một biểu hiện. Cuộc họp ấn định vào lúc 8 giờ sáng mà 9 giờ mới có người đến. Giấy mời hội thảo ghi 14 giờ mà mãi đến 15 giờ mọi người mới có mặt. Hiện tượng này xuất phát nhiều trong cơ quan, đoàn thể, trở thành một bệnh khó chữa . 
=> N êu dẫn chứng, nêu biểu hiện cụ thể. 
Tác giả có nêu rõ được vấn đề đó không và đã làm thế nào để người đọc nhận ra hiện tượng ấy ? 
Những người lề mề ấy khi ra sân bay, lên tàu hỏa, đi nhà hát chắc là không dám đến muộn, bởi đến muộn là có hại ngay đến quyền lợi thiết thân của họ. Nhưng đi họp, hội thảo là việc chung, có đến muộn cũng không thiệt gì. Thế là hết chậm lần này đến lần khác, và bệnh lề mề không sửa được. 
=> Nêu biểu hiện bệnh lề mề. 
Có thể có những nguyên nhân nào tạo nên hiện tượng đó ? 
Bệnh lề mề suy cho cùng là do một số người t hiếu tự trọng và chưa biết tôn trọng người khác tạo ra. Họ chỉ quý thời gian của mình mà không tôn trọng thời gian của người khác. Họ không coi mình là người có trách nhiệm đối với công việc chung của mọi người . 
=> Phân tích nguyên nhân 
 Bệnh lề mề có những tác hại gì? Tác giả phân tích tác hại của bệnh lề mề như thế nào ? 
 Bệnh lề mề gây hại cho tập thể. Đi họp muộn, nhiều vấn đề không được bàn bạc thấu đáo, hoặc khi cần lại phải kéo dài thời gian. Bệnh lề mề gây hại cho những người biết tôn trọng giờ giấc. Ai đến đúng giờ lại cứ phải đợi người đến muộn. Bệnh lề mề còn tạo ra tập quán không tốt: Muốn người đến dự đúng giờ như mong muốn, giấy mời thường phải ghi khai mạc sớm hơn 30 phút hay 1 giờ! 
 => Phân tích cụ thể , thấu đáo từng tác hại 
Bài viết đã đánh giá hiện tượng đó ra sao ? 
Cuộc sống văn minh hiện đại đòi hỏi mọi người phải tôn trọng lẫn nhau và hợp tác với nhau. Những cuộc họp không thật cần thiết thì không nên tổ chức. Nhưng những cuộc họp cần thiết thì mọi người cần tự giác tham dự đúng giờ. Làm việc đúng giờ giấc là tác phong của người có văn hóa. 
=> Tác giả phê phán gay gắt và đề ra yêu cầu : tự giác khắc phục . 
Như vậy, văn bản trên tác giả Phương Thảo đã bàn luận về bệnh lề mề, một hiện tượng phổ biến trong đời sống và đã trở thành “bệnh” khó chữa; giúp người đọc nhận rõ được vấn đề. Cách làm như vậy được gọi là nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống. 
Từ việc tìm hiểu văn bản “ Bệnh lề mề”, em hiểu thế nào nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống ? 
Về nội dung, bài nghị luận này đã trình bày các vấn đề gì ? 
Yêu cầu về nội dung của bài nghị luận: 
Nêu rõ được sự việc, hiện tượng có vấn đề. 
Phân tích sai, đúng; lợi, hại. 
Chỉ ra nguyên nhân. 
Bày tỏ thái độ, ý kiến nhận định của người viết. 
* Về hình thức, nhận xét về cách sắp xếp bố cục, luận điểm, luận cứ, cách diễn đạt, lời văn ? 
II. Luyện tập 
1 . Thảo luận : Hãy nêu các sự việc, hiện tượng tốt, đáng biểu dương của các bạn, trong nhà trường, ngoài xã hội. Trao đổi xem sự việc, hiện tượng nào đáng để viết một bài nghị luận xã hội và sự việc hiện tượng nào thì không cần viết. 
Sự việc, hiện tượng tốt 
Gương học tốt 
HS nghèo vượt khó 
Tinh thần tương trợ 
Không tham lam 
Lòng tự trọng 
Sự việc, hiện tượng xấu 
- Thất hứa, sai hẹn 
Nói tục, viết bậy 
Lười biếng, học tủ, quay cóp 
Thói ỷ lại 
UNG THƯ VÒM HỌNG 
UNG THƯ MIỆNG 
Bài tập 2 
 Một cuộc điều tra 2000 thanh niên nam ở Hà nội năm 1981 cho thấy: từ 11 đến 15 tuổi, 25% các em đã hút thuốc lá; từ 16 đến 20: 52%; trên 20 tuổi: 80%. Tỉ lệ này ngang hàng với các nước châu Âu. Trong số các em hút thuốc lá, có đến 80% lâu lâu có triệu chứng như ho hen, khạc đờm, đau ngực, còn trong số những em không hút chỉ có đến 1% các triệu chứng ấy (theo Nguyễn Khắc Viện). Hãy cho biết đây có phải là hiện tượng đáng để viết một bài nghị luận không. Vì sao ? 
CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC EM HỌC SINH! 
Back