Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 99: Nhân hóa - Cao Văn Muốn

“KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ TIẾT HỌC HÔM NAY .” 
Lớp 6/8 
Gv: Cao Văn Muốn 
 KIEÅM TRA BAØI CUÕ 
Câu 1. Trình bày các kiểu so sánh? 
Câu 2. Hãy xác định kiểu so sánh trong các bài tập sau: 
a/ Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. 	 
	 A . So sánh ngang bằng; 
 	B. So sánh không ngang bằng; 
 	C. Cả A và B.	 
 KIEÅM TRA BAØI CUÕ 
O 
b/ 	 Con đi trăm núi ngàn khe 
	 Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm 
	Con đi đánh giặc mười năm 
	 Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi. 
	 ( Tố Hữu ) 
	A. So sánh ngang bằng; 
	B. So sánh không ngang bằng; 
	C. Cả A và B. 
O 
Ngữ Văn lớp 6 
 TIẾT 99 
NHÂN HÓA 
	 Tiết 99 NHÂN HÓA 
I. Tim hiểu chung . 
1. Khái niệm: 
Ví dụ: 
Ông trời 
Mặc áo giáp đen 
Ra trận 
Muôn nghìn cây mía 
Múa gươm 
Kiến 
Hành quân 
Đầy đường. 
 ( Trần Đăng Khoa) 
 Từ ngữ để 
gọi, tả 
con người dùng gọi, 
 tả con vật, cây cối, đồ vật 
Nhân hóa 
Kiến 	 tả 	Hành quân 	 
Trời gọi 	 Ông 
Trời tả 	Mặc áo giáp đen 
 Ra trận 
Mía	 tả 	Múa gươm 
	 Tiết 99 	 	NHÂN HÓA 
I. NHÂN HÓA LÀ GÌ? 
1. Khái niệm: 
* Ví dụ. 
	 Tiết 99 NHÂN HÓA 
I. NHÂN HÓA LÀ GÌ? 
 1. Khái niệm 
Nhân hóa là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật ... bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người. 
*Ví dụ: - Chú mèo lim dim ngủ. 
 - Cây phượng già ưỡn ngực khoe mình. 
 2. Tác dụng của nhân hóa 
* Câu hỏi thảo luận(Nhóm đôi): Hãy so sánh 2 cách diễn đạt sau đây, cách diễn đạt nào hay hơn .Vì sao? 
Cách 1 
Ông trời 
Mặc áo giáp đen 
Ra trận 
Muôn nghìn cây mía 
Múa gươm 
Kiến 
Hành quân 
Đầy đường 
( Trần Đăng Khoa) 
Cách 2 
- Bầu trời đầy mây đen. 
- Muôn nghìn cây mía ngả nghiêng, lá bay phấp phới. 
- Kiến bò đầy đường. 
Cách 1 
Cách 2 
	 Tiết 99 	 NHÂN HÓA 
	I. NHÂN HÓA LÀ GÌ? 
1. Khái niệm 
 Nhân hóa là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật ... bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người. 
	 *Ví dụ: 	Chú mèo lim dim ngủ. 
	Cây phượng già ưỡn ngực khoe mình. 
2. Tác dụng của nhân hóa 
- Làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật ... gần gũi với con người. 
Tìm phép nhân hóa trong đoạn thơ. Nhân hóa như thế để làm gì? 
Cái trống trường em 
Mùa hè cũng nghỉ 
Suốt ba tháng liền 
Trống nằm ngẫm nghĩ 
Buồn không hả trống!... 
 (Thanh Hào) 
Nhân hóa: n gẫm nghĩ, buồn bộc lộ tâm trạng cô đơn của trống khi sân trường vắng vẻ. 
	 Tiết 99 	 NHÂN HÓA 
	 I. NHÂN HÓA LÀ GÌ? 
	1. Khái niệm 
	 Nhân hóa là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật ... 	bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con 	người. 
	 *Ví dụ: Chú mèo lim dim ngủ. 
	 Cây phượng già ưỡn ngực khoe mình. 
	 2. Tác dụng của nhân hóa 
	- Làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật ... gần gũi 	với con người. 
 - Biểu thị những suy nghĩ, tình cảm của con người. 
Tìm phép nhân hóa trong đoạn văn sau? 
Nhìn từ xa , cây mai như một chiếc ô khổng lồ. Thân cây sần sùi, càng lên cao càng nhỏ lại. Gốc cây to bằng bắp chân của người lớn. Dáng cây mai khẳng khiu vươn mình trong nắng. Vào giữa tháng Chạp, em lại cùng gia đình tuốt lá giúp cây có chiếc áo mới khi xuân về. 
 (Bài viết học sinh 6) 
	 Tiết 99 NHÂN HÓA 
I. Tìm hiểu chung? 
1. Khái niệm 
2. Tác dụng của nhân hóa 
3. Các kiểu nhân hóa 
* Ví dụ II/1/a/b/c/ ( SGK/57 ) 
a/ Từ đó, lão Miệng, bác Tai, cô 
Mắt, cậu Chân, cậu Tay lại thân 
mật sống với nhau, mỗi người một việc, không ai tị ai cả. 	 
 (Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng) 
b/ Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. 	 ( Thép Mới ) 
c/ Trâu ơi, ta bảo trâu này 
Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta. 
 ( Ca dao ) 
 Dùng từ gọi người để gọi vật . 
lão, bác, cô, cậu 
gọi 
Chống 
lại, xung phong, giữ 
Dùng từ chỉ họat động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật . 
Miệng, Tai, Mắt, Chân, Tay 
Miệng 
Tay 
Chân 
Mắt 
Tai 
Tre 
tre 
Tre 
Tre 
tre 
Trâu ơi, ta bảo trâu 
Trò chuyện, xưng hô với con vật như đối với người. 
Trâu 
trâu 
trâu 
Trâu 
Trâu 
Tiết 99. NHÂN HÓA 
	 I. NHÂN HÓA LÀ GÌ? 
 	1. Khái niệm 
	 Nhân hóa là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật ... bằng 	những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người. 
 	 2. Tác dụng của nhân hóa 
	- Làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật... gần gũi với con 	người. 
	- Biểu thị những suy nghĩ tình cảm của con người. 
 3. Các kiểu nhân hóa 
	 Có 3 kiểu: 
	 - Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật. 
	 - Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật.	 
	 - Trò chuyện, xưng hô với vật như đối với người. 
PHÉP NHÂN HÓA 
Khái niệm 
Là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật  bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người. 
Các kiểu 
nhân hóa 
Dùng từ 
vốn gọi 
người để 
gọi vật . 
 Trò chuyện, 
 xưng hô với 
vật như 
đối với người. 
Dùng từ 
chỉ hoạt động, 
tính chất của người 
để chỉ hoạt động, 
tính chất của vật. 
Tác dụng : 
Làm cho loài vật, cây cối, đồ vật trở nên gần gũi với 
con người, biểu thị những suy nghĩ, tình cảm của con người . 
Tiết 99. 	 	 NHÂN HÓA 
I. Tìm hiểu chung? 
 1. Khái niệm 
 2. Tác dụng của nhân hóa 
 3. Các kiểu nhân hóa 
II. Luyện tập 
* Bài tập 1 ( SGK/58 ) 
	 Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của phép nhân hóa trong đoạn văn sau: 
	Bến cảng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ, tàu con đậu đầy mặt nước. Xe anh, xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều bận rộn. 
 (Phong Thu) 
Làm quang cảnh bến cảng được miêu tả sống động, người đọc dễ hình dung ra cảnh nhộn nhịp bận rộn của các phương tiện trên bến cảng. 
đông vui 
anh 
con 
mẹ 
em tíu tít 
 bận rộn 
Miêu tả sống động, người đọc dễ hình dung cảnh nhộn nhịp, bận rộn . 
Quan sát, ghi chép, tường thuật một cách khách quan . 
Bến cảng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ, tàu con đậu đầy mặt nước. Xe anh, xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều bận rộn. 
Bến cảng lúc nào cũng rất nhiều tàu xe. Tàu lớn, tàu bé đậu đầy mặt nước. Xe to, xe nhỏ nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều hoạt động liên tục . 
Đoạn a 
Đoạn b 
*Bài tập 3: Hai cách viết dưới đây có gì khác nhau? Nên chọn cách viết nào cho văn bản biểu cảm và chọn cách viết nào cho văn bản thuyết minh?. 
 - Cách 1 : Trong họ hàng nhà chổi thì cô bé Chổi Rơm vào loại 
xinh xắn nhất. Cô có chiếc váy vàng óng, không ai đẹp bằng. Áo của cô cũng bằng rơm thóc nếp vàng tươi, được tết săn lại, cuốn từng vòng quanh người, trông cứ như áo len vậy. ( Vũ Duy Thông) 
- Cách 2 : Trong các loại chổi, chổi rơm vào loại đẹp nhất. Chổi được tết bằng rơm nếp vàng. Tay chổi được tết săn lại thành sợi và quấn quanh thành cuộn. 
*Chổi rơm trở nên gần gũi với con người hơn nên chọn cách viết này cho văn bản biểu cảm. 
*Cung cấp cho người đọc những thông tin về chổi rơm, nên chọn cách viết này cho văn bản thuyết minh. 
Cô 
chiếc váy 
cô bé 
họ hàng 
Áo 
áo len 
cô 
xinh xắn 
quanh người 
*Bài tập 4. ( Thảo luận nhóm 1:4a,2:4b,3:4c;4:4d ) 
 Hãy cho biết phép nhân hóa trong mỗi đoạn trích dưới đây được tạo ra bằng cách nào và tác dụng của nó như thế nào? 
a/ Núi cao chi lắm núi ơi 
Núi che mặt trời chẳng thấy người thương! 
 ( Ca dao) 
b/ Nước đầy và nước mới thì cua cá cũng tấp nập xuôi ngược, thế là bao nhiêu cò, sếu, vạc, cốc, le, sâm cầm, vịt trời, bồ nông, mòng, két ở các bãi sông xơ xác tận đâu cũng bay cả về vùng nước mới để kiếm mồi. Suốt ngày, họ cãi cọ om bốn góc đầm, có khi chỉ vì tranh một mồi tép, có những anh Cò gầy vêu vao ngày ngày bì bõm lội bùn tím cả chân mà vẫn hếch mỏ, chẳng được miếng nào? 
 ( Tô Hoài ) 
c/ Dọc sông , những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước.  Nước bị cản văng bọt tứ tung, thuyền vùng vằng cứ chực trụt xuống, quay đầu chạy về lại Hòa Phước. 
 ( Võ Quảng ) 
d/ Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở chỗ vết thương, nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh dưới nắng hè gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quyện lại thành từng cục máu lớn. 
 ( Nguyễn Trung Thành ) 
Bài tập 4: Thảo luận nhóm: 1:4a,2:4b,3:4c;4:4d 
- Gợi ý : 
b/ - ( cua, cá) tấp nập 	 Từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất của 
 (cò , sếu, vạc, le... ) cãi người để chỉ hoạt động,tính chất của vật . 
cọ om sòm 
- họ ( cò, sếu, vạc, le ...) Dùng từ vốn gọi người để gọi vật. 
- anh ( cò ) 
c/ - (chòm cổ thụ) dáng mãnh liệt, 	 Từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính 
đứng trầm ngâm lặng nhìn	 chất của người để chỉ hoạt động , 
 - ( thuyền ) vùng vằng 	 tính chất của vật. 	 
 d/ - (cây ) bị thương; 	 Từ ngữ vốn chỉ hoạt động, 
 thân mình; vết thương; 	 tính chất của người để chỉ hoạ cục máu 	 động, tính chất của vật . 
a/ - núi ơi Trò chuyện xưng hô với vật như đối với người và 
 bộc lộ tâm tình, tâm sự. 
*Dặn dò 
- Học bài: Ghi nhớ SGK/ 57-58 
 Làm bài tập 5 SGK/59 
 Soạn bài: Phương pháp tả người 
+ Muốn tả người thì cần phải có yếu tố gì? 
+ Bố cục của bài văn tả người. 
Trân trọng cảm ơn quý thầy cô! 
Xin chào tạm biệt