Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 19: Văn bản "Thạch Sanh" - Phạm Thị Chính

Nhiệt liệt chào mừng 
quý thầy cô đến dự giờ thăm lớp! 
MÔN NGỮ VĂN 
LỚP 6 
GV: Phạm Thị Chính 
Kiểm tra bài cũ: 
Em hãy kể lại đoạn cuối trong bài Sự tích Hồ Gươm và nêu ý nghĩa? 
Sau khi đánh đuổi giặc Minh ra khỏi đất nước, Lê Lợi lên làm vua. Trong một lần dạo chơi trên hồ Tả Vọng, Long Quân đã sai rùa vàng lên đòi lại gươm thần. Lê lợi đã trả lại gươm cho Long Quân. Từ đó, hồ tả Vọng còn có tên gọi là hồ Gươm hay hồ Hoàn Kiếm. 
* Ý nghĩa: thể hiện khát vọng hòa bình của nhân dân ta. 
Tiết 19 
 Văn bản : THẠCH SANH 	(Truyện cổ tích) 
Tiết : 19 Văn bản : THẠCH SANH  (Truyện cổ tích) 
Là loại truyện dân gian kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc: nhân vật bất hạnh, NV dũng sĩ và có tài năng kì lạ, NV thông minh ,...vv 
Truyện thường có yếu tố hoang đường, thể hiện ước mơ của nhân dân về cái thiện chiến thắng cái ác ...vv 
? Dựa vào chú thích (*) em hãy cho biết thế nào là truyện cổ tích? 
I. Khái niệm truyện cổ tích: 
Tiết : 21 Văn bản : THẠCH SANH  (Truyện cổ tích) 
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN. 
 1/ ĐỌC : 
 2/ CHÚ THÍCH * Lưu ý các chú thích 3,4,7,12,13,15 
 (3) Thái tử : con trai vua, người được chọn sẵn để sau nối ngôi vua. 
 (4) Đầu thai : linh hồn nhập vào cái thai để sinh ra thành kiếp khác. 
 (7) Tứ cố vô thân : không có ai là người thân thích. 
 (12) Vua thủy tề : vua ở dưới nước 
 (13) Nước chư hầu : nước bị phụ thuộc, phải phục tùng nước khác 
 (15) Động binh : huy động quân đội chuẩn bị chiến tranh. 
Tiết : 21 Văn bản : THẠCH SANH  (Truyện cổ tích) 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
	1 / Đọc 
 2/ Chú thích. 
	 3/ Bố cục: 
 3 đoạn: 
Đoạn 1: : Mở truyện 
Từ ‘‘Ngày xưa....mọi phép thần thông’’ 
=> lai lịch, nguồn gốc xuất thân của Thạch Sanh. 
Đoạn 2: Thân truyện 
 Từ ‘‘Một hôm...rút quân về nước’’ 
 => Những thử thách và chiến công của Thạch Sanh. 
Đoạn 3: Kết truyện. 
Đoạn còn lại => Thạch Sanh lên ngôi vua và sống hạnh phúc. 
? Theo em, văn bản này nên chia làm mấy đoạn, nội dung chính của từng đoạn là gì ? 
Tiết : 21 Văn bản : THẠCH SANH  (Truyện cổ tích) 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
 1 / Đọc 
 2/ Chú thích: 
 3/ Bố cục: 
? Dựa vào phần tìm hiểu ở nhà, đọc ở lớp và nhìn vào những bức tranh sau đây, em hãy tóm tắt những ý chính của văn bản? 
 4/ Tóm tắt văn bản: 
Thạch Sanh mồ côi từ nhỏ sống bên gốc đa, hằng ngày đốn củi nuôi thân, 13 tuổi Thạch Sanh có sức khoẻ phi thường, được thiên thần dạy võ nghệ và phép thuật thần thông. Bị anh kết nghĩa Lý Thông nhiều phen hãm hại, Thạch Sanh đều thoát nạn và lập nhiều chiến công. Chàng dùng cây đàn kỳ diệu chữa bệnh cho công chúa, giải oan cho mình và làm quân 18 nước chư hầu lui về. Đất nước thái bình, Thạch Sanh được nhường ngôi vua, an hưởng phú quý – Mẹ con Lý Thông độc ác phải đền tội. 
 NHỮNG Ý CHÍNH CỦA TRUYỆN 
- Lai lịch và nguồn gốc xuất thân của Thạch Sanh. 
- Thạch Sanh và Lí Thông kết nghĩa anh em. 
- Thạch Sanh diệt chằn tinh, bị Lí Thông cướp công. 
Thạch Sanh giết đại bàng cứu công chúa và lại bị Lí Thông cướp công. 
- Thạch Sanh cứu con vua thủy tề, bị vu oan phải vào tù. 
- Thạch Sanh được giải oan. 
- Thạch Sanh chiến thắng quân mười tám nước chư hầu. 
- Thạch Sanh lên làm vua. 
Tiết : 21 Văn bản : THẠCH SANH  (Truyện cổ tích) 
I. TÌM HIỂU CHUNG . 
II ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN : 
III. TÌM HIỂU VĂN BẢN . 
 1. Nhân vật Thạch Sanh . 
 a/ Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh. . 
Theo dõi nguồn gốc xuất thân của Thạch Sanh, em thấy có điều gì bình thường và khác thường? 
Theo em, những chi tiết đó có ý nghĩa gì? 
Truyện gồm những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính? Nhân vật này thuộc kiểu nhân vật nào trong truyện cổ tích? 
Trong phần mở đầu truyện đã giới thiệu điều gì? 
Tiết : 21 THẠCH SANH  (Truyện cổ tích) 
Nhân vật Thạch Sanh 
a. Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh. . 
 * Bình thường: * Khác thường 
+ Là con của hai vợ chồng nông dân tốt bụng. 
+ Sống nghèo khổ trong túp lều bằng nghề kiếm củi. 
=> g ần gũi với nhân dân. 
? Em có nhận xét gì về nguồn gốc xuất thân của Thạch Sanh? 
- Sự ra đời của Thạch Sanh thật kì lạ vừa bình thường, vừa khác thường. => Tô đậm tính chất kì lạ cho nhân vật lập chiến công hiển hách. 
+ TS ra đời do Ngọc Hoàng sai thái tử xuống đầu thai làm con. 
+ Bà mẹ mang thai nhiều năm mới sinh Thạch Sanh. 
+ TS được thiên thần dạy võ nghệ và mọi phép thần thông. 
 Có ý kiến cho rằng: Thạch Sanh là người dũng sĩ rất gần gũi với nhân dân, có cội nguồn từ nhân dân lao động.Theo em, ý kiến đ úng hay sai ?Vì sao? (HS thảo luận 3 phút) 
 Ý kiến đó đúng.Vì Thạch Sanh là con của vợ chồng nông dân tốt bụng, sống nghèo khổ cô đơn trong túp lều, hằng ngày kiếm củi sống qua ngày =>Thạch Sanh gần gũi với nhân dân và trở thành người anh hùng của nhân dân. 
Trước khi kết hôn, Thạch Sanh đã trải qua những thử thách nào và lập được chiến công gì? Hãy kể tóm tắt những thử thách mà Thạch Sanh phải trải qua ? 
b. Những thử thách và chiến công của Thạch Sanh: 
- Bị mẹ con Lí Thông lừa đi canh miếu thờ, thế mạng. -> TS diệt chằn tinh 
- Xuống hang diệt đại bàng, cứu công chúa, bị Lí Thông lấp của hang -> Diệt đại bàng, cứu công chúa, cứu con vua Thuỷ Tề 
- Bị hồn chằn tinh, đại bàng báo thù, TS bị bắt vào ngục -> TS minh oan, lấy công chúa 
- 18 nước chư hầu kéo quân sang đánh -> chiến thắng 18 nước chư hầu. 
+ Diệt chằn tinh 
+ Diệt đại bàng cứu công chúa 
+ cứu con vua thuỷ tề . Bị bắt giam vào ngục 
+ Bị quân mười tám nước kéo sang đánh 
-> thử thách sau khó khăn hơn thử thách trước. 
? Em có nhận xét gì về mức độ và tính chất các cuộc thử thách và những chiến công mà Thạch Sanh đạt được? 
? Trải qua những thử thách, em thấy Thạch Sanh bộc lộ những phẩm chất gì? 
b. Những thử thách và chiến công của Thạch Sanh: 
Thử thách ngày một tăng, mức độ ngày càng nguy hiểm, chiến công ngày rực rỡ vẻ vang. 
- Thật thà, chất phác, dũng cảm, tài năng, nhân hậu, bao dung, yêu hoà bình..... 
=> Đó là những phẩm chất tốt đẹp của người lao động . 
? Theo em, vì sao Thạch Sanh có thể vượt qua được những thử thách và lập được những chiến công hiển hách đó? 
- Thạch Sanh là người thông minh, dũng cảm, tài năng hơn người và có sự hỗ trợ của các phương tiện thần kì. 
? Vậy trong số những phương tiện thần kì, em thấy chi tiết nào đặc biệt nhất? Chúng có ý nghĩa gì? 
* Các chi tiết thần kì. 
- Tiếng đàn, niêu cơm thần -> đại diện cho công lý, tấm lòng nhân đạo, yêu hòa bình . 
	Thạch Sanh Lí Thông 
Phẩm chất đối lập của Thạch Sanh và Lí Thông 
- Thật thà, chất phác 
- Dũng cảm, tài giỏi 
- N hân đạo và yêu hòa bình 
- Xảo trá, lọc lừa 
Cái ác, cái xấu 
Cái tốt, cái thiện 
- Hèn nhát, tàn nhẫn 
- Độc ác, xảo quyệt 
=> Kết nghĩa anh em với Thạch Sanh để mưu lợi. 
? Lí Thông luôn đối lập với Thạch Sanh về tính cách, hành động. Em hãy chỉ rõ. HS thảo luận 3’ 
2. Nhân vật Lí Thông . 
? Những việc đó cho thấy Lí Thông là người ntn? đại diện cho điều gì? 
Kết thúc truyện 
Mẹ con Lí Thông bị sét đánh chết hóa thành bọ hung 
Thạch Sanh cưới công chúa và lên làm vua 
Ở ác bị trừng trị 
Ở hiền gặp lành 
KẾT THÚC CÓ HẬU 
1- Nghệ thuật: Truyện có nhiều chi tiết tưởng tượng thần kì độc đáo và giàu ý nghĩa. 
2- Nội dung: Truyện thể hiện ước mơ về công lí xã hội và lí tưởng nhân đạo, yêu hòa bình của nhân dân ta. 
IV.TỔNG KẾT : 
? Em hãy nêu những giá trị đặc sắc về nghệ thuật của truyện? 
?Em hãy khái quát lại giá trị nội dung của truyện? 
Câu 5 
Câu 3 
Câu 8 
Câu 6 
Câu 4 
Câu 2 
Câu 1 
Câu 7 
VÒNG QUAY DIỆU KÌ 
Đấu tranh xã hội 
Đấu tranh chinh phục thiên nhiên 
Đấu tranh chống cái ác 
A 
B 
C 
Câu 1: 
Chủ đề của truyện Thạch Sanh là gì? 
C 
Câu 5 
Câu 3 
Câu 8 
Câu 6 
Câu 4 
Câu 2 
Câu 1 
Câu 7 
VÒNG QUAY DIỆU KÌ 
Sức mạnh của nhân dân 
Thiện chiến thắng ác 
Công bằng xã hội 
A 
B 
C 
Câu 3 : 
Truyện Thạch Sanh không thể hiện ước mơ gì của nhân dân lao động? 
D 
D 
Tha tội cho kẻ ác 
Câu 5 
Câu 3 
Câu 8 
Câu 6 
Câu 4 
Câu 2 
Câu 1 
Câu 7 
VÒNG QUAY DIỆU KÌ 
Thạch Sanh chém được chằn tinh 
Thạch Sanh cứu được công chúa 
Thạch Sanh buộc quân sĩ 18 nước chư hầu xin hàng 
C 
A 
B 
Kết thúc 
 Câu 7 : Kết thúc có hậu của truyện thể hiện qua chi tiết nào? 
D 
D 
Thạch Sanh lấy công chúa và được làm vua 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
 * Học bài: 
Nhớ và kể lại chiến công của Thạch Sanh 
Nắm nội dung và ý nghĩa truyện 
* Soạn bài: 
Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ. 
Viết đoạn văn ngắn kể lại một chiến công của Thạch Sanh mà em thích nhất? 
T ác gi ả d â n gian k ể v ề s ự ra đời v à l ớn l ê n c ủa Th ạc h Sanh trong mối quan hệ giữa đời sống trần thế với thế giới thần thánh nh ằm m ục đích g ì ? 
A. Th ể hi ện ước m ơ v ề s ức m ạnh th ần k ì để chi ến th ắng thi ê n nhi ê n; 
B. Th ỏa m ãn ước m ơ c ó s ức m ạnh th ầ n k ì để chi ến th ắng giặc ngo ại x â m ; 
C. Th ỏa m ãn tr í t ưởng t ượng bay b ổng , l ãng m ạn nh ư ng c ũng h ết s ức th ực t ế c ủa nh â n d â n ta trong cuộc sống ; 
D. Ca ng ợi ph ẩm ch ất , t ài n ă ng nhân vật c ũng nh ư c ủa ch ính nh â n d â n lao động . 
C 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM: 
Bài tập nhanh 
Hãy chọn đáp án đúng nhất 
? Từ nguồn gốc xuất thân của Thạch Sanh nhân dân ta muốn thể hiện ước mơ gì? 
Người có xuất thân phi thường sẽ lập những chiến công phi thường. 
B. Những con người có tài năng phi thường có thể xuất thân từ trong nhân dân. 
C. Những con người bình thường cũng có thể có tài năng phi phường. 
D . Cả ba ý trên. 
ĐÁP ÁN : D 
CẢM ƠN 
QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM 
ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE 
CHÚC SỨC KHỎE - HẠNH PHÚC VÀ THÀNH ĐẠT