Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 114: Câu trần thuật đơn có từ là

KIỂM TRA BÀI CŨ 
1. Cõu trần thuật đơn là gỡ? 
2. Xỏc định cõu trần thuật đơn trong cỏc cõu sau: 
a) Dưới búng tre xanh, ta gỡn giữ nền văn hoỏ lõu đời. 
 TN CN VN 
b) Giú nõng tiếng sỏo, giú nõng cỏnh diều. 
 CN VN CN VN 
c) Tre là cỏnh tay của người nụng dõn. 
 CN VN 
Cõu trần thuật đơn là loại cõu do một cụm C - V tạo thành, dựng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nờu một ý kiến. 
(Cõu trần thuật đơn) 
Cõu trần thuật đơn 
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀ 
Tiết 114 
I . ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀ 
 1. Khảo sỏt ngữ liệu : (SGK) 
Bà đỡ Trần là ngưười huyện Đông Triều. 
 CN VN 
b.Truyền thuyết là loại truyện dân giantưưởng tưượng, kì ảo. 
 CN VN 
c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. 
 CN VN 
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại. 
 CN VN 
là + cụm danh từ 
là + cụm danh từ 
là + cụm danh từ 
là + tính từ 
Qua phõn tớch, em thấy cỏc cõu trong cỏc vớ dụ trờn thuộc kiểu cõu gỡ? 
Cõu trần thuật đơn 
Vị ngữ trong cỏc cõu trờn do những từ hoặc cụm từ loại nào tạo thành? 
Cõu trần thuật đơn cú từ là 
Hóy xỏc định vị ngữ trong cỏc cõu sau và cho biết vị ngữ do loại cụm từ nào tạo thành? 
- Tập thể dục là bảo vệ sức khỏe 
 CN VN 
- Chăm học là rất tốt. 
 CN VN 
là + cụm tính từ 
là + cụm động từ 
- Hạnh phỳc là đấu tranh 
 CN VN 
là + Động từ 
I . ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀ 
 1.Khảo sỏt ngữ liệu: (SGK) 
 Nhận xột: 
	- Cú 1 cụm chủ vị 
	- Cấu tạo của vị ngữ: 
	  là + cụm danh từ ( cõu a,b,c) 
 	  là + tớnh từ (cõu d) 
	  là + cụm động từ 
	  là + cụm tớnh từ 
a. Bà đỡ Trần là người huyện Đụng Triều. 
a. Bà đỡ Trần khụng phải là người huyện Đụng Triều. 
b. Truyền thuyết là loại truyện dõn gian kể về cỏc nhõn vật và sự kiện cú liờn quan đến lịch sử thời quỏ khứ, thường cú yếu tố tưởng tượng kỡ ảo. 
b. Truyền thuyết khụng phải là loại truyện dõn gian kể về cỏc nhõn vật và sự kiện cú liờn quan đến lịch sử thời quỏ khứ, thường cú yếu tố tưởng tượng kỡ ảo. 
c. Ngày thứ năm trờn đảo Cụ Tụ là một ngày trong trẻo, sỏng sủa. 
c. Ngày thứ năm trờn đảo Cụ Tụ chưa phả i là một ngày trong trẻo, sỏng sủa. 
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại. 
d. Dế Mèn trêu chị Cốc khụng phải là dại. 
Chọn những từ hoặc cụm từ phủ định thích hợp cho sau đây điền vào trước vị n gữ của các câu bên dưới: không, không phải, chưưa, chưưa phải 
a . Bà đỡ Trần là ngưười huyện Đông Triều. 
=> Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều. 
b. Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có.... tưưởng tưượng, kỡ ảo. 
=>Truyền thuyết không phải là loại truyện dân gian kể về các . . . . 
c.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. 
=> Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô chưưa phải là một ngày trong trẻo, sáng sủa. 
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại. 
=>Dế Mèn trêu chị Cốc không phải là dại. 
 Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định thì nú kết hợp với các cụm từ: không phải, chưưa phải. 
I . ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀ 
 1.Khảo sỏt ngữ liệu: (SGK) 
- Cú 1 cụm chủ vị 
 Cấu tạo của vị ngữ: 
	  là + cụm danh từ ( cõu a,b,c) 
 	  là + tớnh từ (cõu d) 
	  là + cụm động từ 
	  là + cụm tớnh từ 
 - Khi biểu thị ý phủ định, vị ngữ kết hợp với từ : khụng phải, chưa phải. 
 2. Ghi nhớ: (SGK/ 114) 
Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tưượng, khái niệm.... 
 CN VN 
b. Ngưười ta gọi chàng là Sơn Tinh 
 CN VN 
Bài tập 1 
e . Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối 
 CN VN 
 Và dại khờ là những lũ người câm 
 CN VN 
 Trên đưường đi nhưư những bóng âm thầm  Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng. 
Câu trần thuật đơn có từ là 
Khụng p hải câu trần thuật đơn có từ là 
Câu trần thuật đơn có từ là 
Câu trần thuật đơn có từ là 
Lưu ý 
- Khụng phải bất kỳ cõu nào cú từ là đều gọi là cõu trần thuật đơn có từ là. 
 - Cõu trần thuật đơn cú từ là phải là cõu cú từ “là” là một bộ phận của vị ngữ. 
ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀ 
II. CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀ 
Cõu 
Mục đớch 
Kiểu cõu 
 VN cú tỏc dụng giới thiệu sự vật núi ở CN. 
 VN trỡnh bày cỏch hiểu về sự vật, hiện tượng, khỏi niệm núi ở CN. 
 VN miờu tả đặc điểm của sự vật, hiện tượng, khỏi niệm núi ở CN. 
 VN thể hiện sự đánh giỏ đối với sự vật núi ở CN. 
Câu đánh giá 
Câu miêu tả 
Câu định nghĩa 
Câu giới thiệu 
 a. Bà đỡ Trần là người huyện Đụng Triều 
 b. Truyền thuyết là loại truyện dõn gian kể về 
 c. Ngày thứ năm trờn đảo Cụ Tụ là một ngày trong trẻo, sỏng sủa. 
 d. Dế Mốn trờu chị Cốc là dại . 
Vị ngữ của câu nào trình bày cách hiểu về sự vật, hiện tưượng, khái niệm nói ở chủ ngữ? 
Vị ngữ của câu nào có tác dụng giới thiệu sự vật, hiện tưượng, khái niệm nói ở chủ ngữ? 
Vị ngữ của câu nào thể hiện sự đánh giá đối với sự vật, hiện tượng, khái niệm nói ở chủ ngữ? 
Vị ngữ của câu nào miêu tả đặc điểm, trạng thái của sự vật, hiện tưượng, khái niệm nói ở chủ ngữ? 
CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀ 
	1. Tỡm hiểu vớ dụ (SGK) 
ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀ 
CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀ 
	 1. Tỡm hiểu vớ dụ 
	 - Cõu (a): cõu giới thiệu 
	- Cõu (b):cõu định nghĩa 
	- Cõu (c): cõu miờu tả 
	- Cõu (d): cõu đỏnh giỏ 
	 2. Ghi nhớ : (SGK/ 115) 
Qua tìm hiểu ví dụ, 
em hãy cho biết 
 có mấy kiểu câu trần thuật đơn 
có từ là đáng chú ý? 
Đó là những kiểu câu nào? 
ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀ 
CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀ 
LUYỆN TẬP 
Bài 2 (trang 116 – SGK) 
Xỏc định chủ ngữ, vị ngữ trong cỏc cõu trần thuật đơn cú từ là ở bài tập 1. Cho biết cỏc cõu ấy thuộc những kiểu cõu nào? 
Thảo luận nhúm 
VN 
Câu định nghĩa 
 c) Tre là cánh tay của người nông dân. 
CN 
VN 
Câu đánh giá 
 Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ. 
 CN 
VN 
Câu đánh giá 
 Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê. 
CN 
VN 
Câu đánh giá 
a) Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tưượng, khái niệm.... 
CN 
Bài tập 2 (116/SGK) 
d ) Bồ các là bác chim ri 
 Chim ri là dì sáo sậu 
 Sáo sậu là cậu sáo đen 
 Sáo đen là em tu hú 
 Tu hú là chú bồ các. 
CN VN 
CN 
VN 
CN 
VN 
CN 
VN 
CN 
VN 
Câu giới thiệu. 
 e. Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối 
 CN VN 
  Và dại khờ là những lũ người câm 
 CN VN 
Câu đánh giá 
Bài tập 2/ 116/ SGK 
Hà Nội là thủ đụ của nước ta 
Quan sỏt cỏc bức tranh và đặt cõu trần thuật đơn cú từ là với mỗi tranh? 
Bài tập 3/ 116/ SGK 
Viết đoạn văn (khoảng 5 đến 7 cõu) tả một người bạn của em, trong đoạn văn cú ớt nhất một cõu trần thuật đơn cú từ là. Nờu tỏc dụng của cõu trần thuật đơn cú từ là trong đoạn văn. 
Chắt cọt là người bạn thõn nhất của tụi. Bạn Chắt cọt cựng lớp với tụi từ những ngày ở trường mầm non. Chắt cọt cao lớn hơn tụi nhiều. Chắt cọt cú nước da trắng hồng, khuụn mặt khỏ xinh. Chắt cọt là học sinh giỏi của lớp. Cỏc bạn trong lớp đều quý mến Chắt cọt . 
Củng cố 
Hướng dẫn chuẩn bị cho tiết học tiếp theo 
- Học thuộc ghi nhớ, nắm được đặc điểm, cỏc kiểu cõu của cõu trần thuật đơn cú từ là 
- Tập viết đoạn văn tả người, cú sử dụng ớt nhất một cõu trần thuật đơn cú từ là 
- Chuẩn bị: Xem lại bài viets số 6 và bài kiểm tra văn 
CẢM ƠN CÁC THẦY Cễ GIÁO VÀ CÁC EM HS 
CHÚC CÁC EM VUI KHOẺ, HỌC GIỎI 
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY Cễ GIÁO ĐÃ THAM DỰ TIẾT HỌC