Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tiết 28: Đọc văn "Ca dao hài hước"

ĐỌC VĂN  
Tiết 28: 
CA DAO 
HÀI HƯỚC 
I. Tìm hiểu chung : 
1.Ñoïc: 
2.Phaân loaïi: 
- Baøi 1: Ca dao töï traøo. 
- Baøi 2+3+4: Ca dao haøi höôùc, chaâm bieám. 
II. Tìm hiểu văn bản 
1 . Bài 1: Ca dao tự trào 
a. Lời daãn cöôùi của c haøng trai: 
Toan 
Dẫn voi 
Dẫn trâu 
Dẫn bò 
=> Lễ vật sang trọng, hứa hẹn một đám cưới linh đình 
Sợ 
Quốc cấm 
Họ máu hàn 
Co gân 
=> Lý do chính đáng, có lí, có tình 
- Dự định dẫn cưới 
-Chàng dẫn cưới(Việc làm): 
 con chuột béo: +Thú 4 chân 
 +mời dân mời làng. 
->Lễ vật đặc biệt, khác thường. 
-Lời nói của chàng trai đặc biệt ở chỗ: 
 +phóng đại: dẫn voi, dẫn trâu 
 +Lối nói giảm dần: Voi-Trâu-Bò- Chuột 
 +Đối lập: ý định>< Việc làm 
 +Lập luận hài hước, hóm hỉnh, thông minh: “Miễn làcó” 
 +Hình ảnh hài hước, giễu cợt: con chuột béo. 
=>Cảnh ngộ của chàng trai rất nghèo, Tiếng cười làm vơi nhẹ nỗi vất vả trong cuộc sống thường nhật 
-Chàng trai có tình cảm chân thành, tâm hồn vui vẻ, phóng khoáng. 
-Chàng trai không mặc cảm trước cảnh nghèo khó mà vẫn lạc quan vui vẻ. 
b. Lời của cô gái 
Người ta thách cưới : 
Thách lợn 
Thách gà 
Vật chất tầm thường 
 Loái noùi giaûm daàn. Gioïng ñieäu haøi höôùc, dí doûm, ñaùng yeâu. 
 Thoâng caûm ñöôïc caùi ngheøo cuûa chaøng trai. 
* Lời c oâ gaùi thaùch cöôùi: 
Moät nhaø khoai lang: 
Cuû to Cuû nhoû 
Cuû meû 	 Cuû rím, cuû haø 
 Tinh thaàn vui veû, laïc quan tröôùc caùi ngheøo vaø taâm hoàn cao ñeïp cuûa ngöôøi bình daân xöa: Coi trọng tình nghĩa hơn của cải (vật chất). 
Tiểu kết: Qua lời đối đáp( hát cưới), chàng trai và cô gái tự cười giễu cái nghèo của mình. Thể hiện triết lí sống: an phận với cái nghèo, tìm niềm vui trong cảnh nghèo khó. 
 Cưới em có cánh con gà,Có dăm sợi bún, có vài hạt xôi.Cưới em còn nữa anh ơi,Có một đĩa đậu, hai môi rau cần.Có xa dịch lại cho gầnNhà em thách cưới có ngần ấy thôi.Hay là nặng lắm anh ơi!Để em bớt lại một môi rau cần. 
Một số bài ca dao hài hước về thách cưới: 
* Baøi 2,3,4: Tieáng cöôøi haøi höôùc, chaâm bieám 
Baøi 2,3: Cheá gieãu loaïi ñaøn oâng löôøi nhaùc voâ tích söï: 
Laøm trai cho ñaùng söùc trai. 
Khom löng choáng goái >< gaùnh hai haït vöøng 
 Chế giễu, chê cười người đàn ông yếu đuối, ươn hèn, thiếu bản lĩnh. 
 Choàng ngöôøi	 >< choàng em 
Ñi ngöôïc veà xuoâi >< ngoài beáp 
 Löôøi nhaùc, khoâng coù chí lôùn. 
 Vöøa phoùng ñaïi, cöôøng ñieäu, đối lập 
YÙ nghóa : 
=>Bài ca dao phê phán nhẹ nhàng, chân thành, nhắc nhở người đàn ông phải mạnh mẽ, siêng năng, có ý chí để sống xứng đáng với gia đình, xã hội. 
 Một số bài ca dao : châm biếm, chế giễu về loại đàn ông lười biếng: 
 - Chồng người bể Sở sông Ngô 
Chồng em ngồi bếp rang ngô cháy quần. 
 - Làm trai cho đáng nên trai 
Ăn cơm với vợ lại nài vét niêu. 
 - Làm trai cho đáng nên trai 
Vót đũa cho dài ăn vụng cơm con. 
 - Ăn no rồi lại nằm khoèo 
Nghe giục trống chèo bế bụng đi xem. 
 Baøi 4: Cheá gieãu loaïi phuï nöõ ñoûng ñaûnh, voâ duyeân  
Loã muõi: 18 gaùnh loâng – choàng yeâu 
	baûo raâu roàng 
aên quaø	bôùt côm 
raùc rôm	hoa thôm. 
 Cöôøng ñieäu, phoùng ñaïi, liệt kê , nói ngược , điệp từ ñeå gaây cöôøi, cheá gieãu 
YÙ nghóa: 
=>Bài ca dao châm biếm những người phụ nữ lôi thôi, luộm thuộm, nhiều tật xấu. 
Nhắc nhở nhẹ nhàng những người phụ nữ nên gọn gàng, tế nhị, duyên dáng. 
III. Toång keát: 
Ghi nhôù SGK/92 
THAÛO LUAÄN: 
NHOÙM 1+2: Neâu caûm nghó veà lôøi thaùch cöôùi cuûa coâ gaùi: Nhaø em thaùch cöôùi moät nhaø khoai lang. Qua ñoù, em thaáy tieáng cöôøi töï traøo cuûa ngöôøi lao ñoäng trong caûnh ngheøo ñaùng traân troïng, ñaùng yeâu ôû choã naøo? 
NHOÙM 3+4: Tìm moät soá baøi ca dao töï traøo, haøi höôùc, pheâ phaùn thoùi löôøi nhaùc; thaày boùi thaày cuùng, thaày ñòa lyù 
 Tieáng cöôøi töï traøo ñaùng yeâu ôû choã:-Khoâng maëc caûm maø coøn baèng loøng vôùi caûnh ngheøo.-Lôøi thaùch cöôùi thaät khaùc thöôøng maø voâ tö, hoàn nhieân, thanh thaûn noùi leân taâm hoàn laïc quan, yeâu ñôøi cuûa ngöôøi lao ñoäng.   
Ca dao haøi höôùc, châm biếm : 
-Hoøn ñaát maø bieát noùi naêng 
Thì thaày ñòa lyù haøm raêng chaúng coøn. 
-Choàng ngöôøi beå Sôû soâng Ngoâ. 
Choàng em ngoài beáp rang ngoâ chaùy quaàn 
-Laøm trai cho ñaùng neân trai. 
Voùt duõa cho daøi aên vuïng côm con. 
- Ăn no rồi lại nằm khoèo 
Nghe giục trống chèo bế bụng đi xem. 
Ca dao haøi höôùc: 
+ Bói cho một quẻ trong nhà 
Con heo bốn cẳng, con gà hai chân . 
+ Bà già ra chợ cầu Đông 
Xem một quẻ bói lấy chồng lợi chăng? 
Thầy bói gieo quẻ nói rằng: 
Lợi thì có lợi, nhưng răng không còn. 
- Nghiện ngập rượu chè: 
 Rượu chè, cờ bạc lu bù 
Hết tiền, đã có mẹ cu bán hàng. 
- Tệ nạn tảo hôn: 
 Bồng bồng cõng chồng đi chơi 
Đi đến chỗ lội đánh rơi mất chồng. 
Chú lái ơi! Cho tôi mượn cái gàu sòng, 
Để tôi tát nước, múc chồng tôi lên. 
Caâu 1: Trong baøi ca dao “Cöôùi naøng anh toan daãn voi”, chaøng trai khoâng ñònh daãn con vaät naøo döôùi ñaây? 
A.Voi 	B.Lôïn 
C.Traâu 	D.Chuoät 
E.Boø 
Traéc nghieäm: 
Caâu 2: Taïi sao chaøng trai khoâng daãn cöôùi baèng traâu boø maø laïi daãn cöôùi baèng con “chuoät beùo”? 
A.Vì chuùng ñeàu laø “Thuù boán chaân” 
B.Vì hoï nhaø gaùi kieâng traâu boø 
C.Vì chaøng trai ngheøo 
D.Caû A,B vaø C 
Caâu 3: Lôøi leõ cuûa chaøng trai vaø coâ gaùi coù yù nghóa gì? 
A.Chua chaùt cho caûnh ngheøo 
B.Noùi cho vui trong caûnh ngheøo 
C.Boäc loä taâm hoàn laïc quan, yeâu ñôøi cuûa ngöôøi lao ñoäng 
D.Caâu Avaø B 
E.Caâu B vaø C