Giáo án phát triển năng lực Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 66: Lặng lẽ Sa Pa

Giáo án hội giảng
Bộ môn: Ngữ văn lớp 9
Bài 14 - Tiết 66 Lặng Lẽ SaPa
( Nguyễn Thành Long)
A. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: Giúp học sinh 
- Nắm được một số nét cơ bản về tác giả, tác phẩm. 
- Cảm nhận được vẻ đẹp của các nhân vật trong truyện, chủ yếu là nhân vật anh thanh niên trong công việc thầm lặng, trong cách sống, suy nghĩ tình cảm trong quan hệ với mọi người xung quanh. 
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc, tóm tắt, cảm thụ và phân tích các yếu tố của tác phẩm. 
3. Thái độ: Cảm nhận, hiểu niềm hạnh phúc của con người trong lao động. 
B. Chuẩn bị: 
GV: SGK, SGV, giáo án, máy chiếu, hình ảnh về Sapa, phiếu học tập, sách tham khảo. 
HS: Vở nghi, vở soạn, SGK. 
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học. 
Hoạt động của giáo viên, học sinh
Yêu cầu cần đạt
Hoạt động 1: ổn định tổ chức, giới thiệu, kiểm tra sĩ số lớp. 
Hoạt động 2: Kiểm tra bài cũ.
(? ) Nêu khái quát nhất về nội dung - nghệ thuật truyện ngắn "Làng" của nhà văn Kim Lân giáo viên gọi 1 học sinh trả lời học sinh khác nhận xét, giáo viên nhận xét cho điểm. 
* Yêu cầu cần đạt:
- Nội dung: Tình yêu làng quê và lòng yêu nước, tinh thần kháng chiến của người
nông dân phải rời làng đi tản cư được thể hiện chân thực, sâu sắc và cảm động ở nhân vật ông Hai. 
Nghệ thuật: Xây dựng tình huống truyện, miêu tả tâm lý và ngôn ngữ nhân vật. 
Hoạt động 3: Tổ chức dạy và học bài mới. 
* Giới thiệu bài: 
Giờ trước chúng ta tìm hiểu nội dung truyện ngắn " Làng" của nhà văn Kim Lân hôm nay cô giới thiệu các em một tác phẩm nữa trong dòng văn xuôi hiện đại Việt Nam đó là tác phẩm " Lặng lẽ Sapa" của nhà văn Nguyễn Thành Long. Vậy nội dung - nghệ thuật của tác phẩm đó như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay tiết 66 "Lặng lẽ Sapa". 
* Nội dung: 
Yêu cầu học sinh chú ý vào phần chú thích (*) trong SGK. 
? Nêu những nét khái quát nhất về tác giả Nguyễn Thành Long ? 
HS: Trả lời à GV nhận xét chốt lên màn chiếu cùng chân dung Nguyễn Thành Long. 
GV bổ sung: Nguyễn Thành Long (1925 - 1991) Quê Duy Xuyên - Quảng Nam, là nhà văn chuyên viết truyện ngắn và kí. Ông thành công hơn cả là truyện ngắn và kí viết về công cuộc xây dựng chủ nghĩa ở miền Bắc những năm 60 - 70 thế kỉ XX. Nguyễn Thành Long là cây bút truyện
I. Đọc và tìm hiểu chung. 
1. Tác giả: 
- Nguyễn Thành Long (1925 -1991) Quê: Duy Xuyên - Quảng Nam. 
- Là cây bút chuyên viết truyện ngắn và kí.
ngắn với một phong cách văn xuôi nhẹ nhàng, tình cảm và giầu chất thơ, ánh lên vẻ đẹp con người mang ý nghĩa sâu sắc.
2. Đọc và tìm hiểu chung.
GV: Đây là bài được học trong hai tiết nếu đọc toàn bộ tác phẩm chúng ta mất nhiều thời gian. Vì vậy chúng ta chỉ đọc phần đầu tác phẩm khi đọc yêu cầu chúng ta đọc chậm, cảm xúc, lắng sâu và diễn cảm. 
a. Đọc và tìm hiểu chú thích.
* Đọc 
- GV: Đọc mẫu à học sinh đọc, nhận xét giọng đọc. 
GV: Để các em tiện theo dõi cô đã tóm tắt toàn bộ tác phẩm trên màn hình, mời 1 bạn đọc giúp cô phần tóm tắt. 
GV: Đưa phần tóm tắt lên màn hình à HS đọc. 
GV: Yêu cầu HS đọc chú thích 1, 2, 4, 5. 
GV: Chiếu hình ảnh núi ở Sapa và giải thích thêm chú thích 1. 
Sapa là huyện miền núi của tỉnh Lào Cai thuộc khu vực dãy núi Hoàng Liên Sơn (trong đó có đỉnh Panxiphăng cao 3142m) nơi đây có thị trấn nghỉ mát nổi tiếng Sapa. Đây là địa danh có độ cao lớn hơn so với mực nước biển nên rất thích hợp cho việc đo gió, đo mưa, đo trấn động mặt đất để dự báo thời tiết. Thời tiết của Sapa khá đặc biệt. Nhiều mây mù, có khi tuyết rơi, rất lạnh vào ban đêm. 
* Tìm hiểu chú thích. 
b. Tìm hiểu chung: 
? Truyện ngắn "Lặng lẽ sapa" được sáng tác trong hoàn cảnh nào?
* Hoàn cảnh sáng tác: 
- Là kết quả chuyến đi thực tế lên Lào Cai mùa hè 1970, in trong tập "Giữa trong xanh"
GV: Tổ chức cho hs học tập theo nhóm 
GV: Chia lớp thành 3 nhóm. Nhóm 1 tìm hiểu nhân vật nhóm 2 tìm hiểu ngôi kể, nhóm 3 tìm hiểu bố cục. Câu hỏi thảo luận nhóm giáo viên thể hiện trên màn hình: GV: Phát phiếu học tập cho học sinh. 
N1: Truyện gồm những nhân vật nào ? 
Ai là nhân vật chính ? 
N2: Truyện được kể theo ngôi thứ mấy ? 
Điểm nhìn để kể được đặt vào nhân vật nào? tác dụng? 
 N3: Truyện có thể chia làm mấy phần ? Nêu nội dung chính của từng phần ? 
GV: Yêu cầu HS thảo luận trong vòng 2 phút sau đó đại diện các nhóm lên trình bày kết quả trên bảng. GV cho HS nhận xét chéo, bổ sung à GV chốt kết quả thảo luận trên màn hình yêu cầu HS chuyển nhanh vào vở.
* Ngôi kể, nhân vật, bố cục
Nhân vật
Ngôi kể
Bố cục
- Bốn nhân vật (Anh thanh niên, ông hoạ sĩ, cô gái, bác lai xe).
- Nhân vật chính: Anh thanh niên 
- Truyện được kể theo ngôi thứ ba nhưng lại đặt điểm nhìn vào ông hoạ sĩ. 
- Tác dụng: Nhân vật chính hiện ra qua cái nhìn và ấn tượng của các nhân vật khác
- Chia làm ba phần: 
+ Phần 1: Từ đầu à "anh ta kia" giới thiệu cuộc gặp gỡ.
+ Phần 2: Tiếp à Không có vật như thế" Diễn biến cuộc gặp gỡ. 
+ Phần 3: Còn lại: Cuộc chia tay cảm động giữa anh thanh niên với cô gái và ông hoạ sĩ
GV: Như vậy qua tìm hiểu nhân vật ta xác 
định nhân vật chính ở đây là anh thanh niên. Vậy nhân vật anh thanh niên trong tác phẩm hiện lên như thế nào chúng ta sang tìm hiểu phần II phân tích.
GV: Các em hãy quan sát đoạn văn. "Một anh thanh niên hai mươi bẩy tuổi kìa anh ta kia". 
? Đoạn văn trên cho thấy anh thanh niên sống ở đâu ? Nơi đó là nơi như thế nào ? 
? Nơi anh sống có nhiều người không ? 
GV: ở đây chúng ta thấy rằng qua lời kể của bác lái xe, giữa không gian bao la ngút ngàn của đỉnh Yên Sơn, bốn bề mây mù lạnh lẽo là một mình anh thanh niên. Sự đối diện giữa không gian bao la của núi rừng là một mình anh thanh niên gợi chúng ta nhớ đến hình ảnh Bà Huyện Thanh Quan 1 mình giữa cảnh Đèo Ngang vắng vẻ, đơn độc. Cùng trong không gian bao la ngút ngàn, lạnh lẽo ấy là hai tâm trạng hoàn toàn khác nhau. Tâm trạng của Bà Huyện Thanh Quan là tâm trạng cô đơn, buồn của người lữ thứ xa quê. Còn tâm trạng anh thanh niên khi đối diện với không gian bao la là tâm trạng tự nguyện lên vùng cao công tác. 
II. Phân tích:
1. Nhân vật anh thanh niên. 
a. Hoàn cảnh sống và làm việc. 
- Đỉnh Yên Sơn cao 2600m, bốn bề mây mù lạnh lẽo >< một mình. 
GV: Qua chi tiết trên em cảm nhận về hoàn cảnh sống của anh thanh niên như thế nào ? 
? Với nơi heo hút, vắng vẻ như vậy nhưng anh vẫn tình nguyện ở lại đây công tác chứng tỏ anh là người như thế nào ?
- Heo hút, vắng vẻ, đơn độc.
à Nghị lực sống, vượt lên hoàn cảnh, vượt lên chính mình.
GV: Qua lời kể bác lái xe chúng ta cảm nhận được rằng hoàn cảnh sống của anh thanh niên thật đặc biệt. Giữa không gian bao la ngút ngàn nơi độ cao 2600m bốn bề mây mù lạnh lẽo là một mình anh thanh niên 27 tuổi, một tuổi đời còn rất trẻ đáng lẽ ra phải sống nơi nhộn nhịp nhưng anh thanh niên lại tình nguyện sống cô độc mình trên đỉnh núi cao quanh năm suốt tháng điều ấy đã khiến anh trở thành một trong những người cô độc nhất thế gian theo lời kể của bác lái xe. Nhưng đối diện với cái bao la, hoang vắng của miền sơn cước ấy là một nghị lực sống, một niềm tin mãnh liệt vào cuộc sống. Điều ấy đã giúp 
anh vượt qua hoàn cảnh sống khó khăn, gian khổ và chính trong hoàn cảnh khó khăn. Như vậy những nét đẹp trong tâm hồn anh được toả sáng đó là nét đẹp, phẩm chất nào chúng ta sang tìm hiểu phần b những phẩm chất của anh thanh niên 
GV sử dụng phương pháp hoạt động nhóm.
GV: Đối với phần này cô tổ chức cho các em hoạt động theo nhóm cô chia lớp mình thành 2 nhóm. N1 tìm hiểu công việc, N2 tìm hiểu suy nghĩ. 
Nhóm 1: Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi. 
"Anh ta làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu  Cháu ở đây có nhiệm vụ đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự vào việc báo trước thời tiết hàng ngày phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu  Cháu lấy những con số, mỗi ngày báo về "nhà" bằng máy bộ đàm bốn giờ, mười một giờ, bảy giờ tối, lại một giờ sáng  cái im lặng lúc đó mới thật dễ sợ: Nó như bị gió chặt ra từng khúc mà gió thì giống như những nhát chổi lớn quét đi tất cả ném vứt lung tung  Những lúc im lặng lạnh cóng mà hừng hực như cháy". 
Câu 1: Anh thanh niên đã giới thiệu việc làm của mình như thế nào ? 
Câu 2: Nhận xét gì về việc làm của anh ?
Câu 3: Tìm chi tiết tiêu biểu miêu tả hoàn cảnh làm việc của anh thanh niên ? 
Câu 4: Nhận xét về hoàn cảnh làm việc của anh 
b. Những phẩm chất của anh thanh niên. 
* Công việc, suy nghĩ. 
Nhóm 2: Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi "Hồi chưa vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt, nhìn kĩ mới thấy một ngôi sao xa, cháu cũng nghĩ ngay ngôi sao kia lẻ loi một mình. Bây giờ làm nghề này cháu không nghĩ như vậy nữa. Vả, khi ta làm việc ta với công việc là đôi sao gọi là một mình được ? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi cháu buồn đến chết mất. còn người thi ai mà chả "thèm" hở bác? Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu mình vì ai mà làm việc". 
Câu 1: Anh có suy nghĩ gì về công việc ? 
Câu 2: Tại sao anh có suy nghĩ đó ?
GV: Thông qua toàn bộ yêu cầu từng nhóm trên màn hình. GV phát phiếu học tập cho học sinh. 
Sau 3 phút, 1 học sinh nhóm 1 đại diện đứng lên đọc kết quả thảo luận câu 1, GV gọi HS N2 nhận xét. 
GV: Nhận xét, chuẩn kiến thức, chiếu lên màn hình. 
- Làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu. 
+ Đo gió, mưa, báo trước thời tiết. 
+ Thời gian: 4 giờ, 11 giờ, 7 giờ tối,
GV: Hỏi câu 2 nhóm 1 ( Em có nhận xét gì về công việc anh thanh niên ở đây ?)
GV: Chiếu NX lên màn hình. 
GV: Qua lời kể của anh thanh niên ta thấy anh làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu với nhiệm vụ đo gió, mưa, báo trước thời tiết một công việc không nặng nề nhưng đòi hỏi sự đều đặn, chính xác, tỉ mỉ và đặc biệt rất nghiêm ngặt về thời gian. Ngày cũng như đêm đúng 4 giờ, 11 giờ, 7 giờ, 1 giờ sáng đều đặn. Chính xác dù mưa. Gió bão đều phải đi " ốp " không sai từng giờ từng phút bởi nếu sai sẽ đêm lại tác hại khôn lường.
 N1: Tiếp tục báo cáo kết quả thảo luận câu 3 ( Tìm chi tiết tiêu biểu miêu tả hoàn cảnh làm việc của anh thanh niên ? )
N2: Nhận xét gv nhận xét chốt màn hình. 
1 giờ sáng. 
+ Mỗi ngày báo cáo về "nhà" bằng máy bộ đàm  gọi là ốp. 
=> Tỉ mỉ chính xác. 
- Gió tuyết im lặng ào ào xô tới Như bị gió chặt ra từng khúc vứt lung tung. 
- Im lặng lạnh cóng >< hừng hực như cháy. 
? Em có nhận xét gì về hoàn cảnh làm việc của anh thanh niên. 
=> Vất vả, gian khổ. 
GV: Qua lời kể về hình ảnh, làm việc của anh thanh niên chúng ta cảm nhận rằng công việc anh thanh niên đòi hỏi sự nghiêm ngặt, chính xác, tỉ mỉ từng giây từng phút những sự tỉ mỉ, chính xác ấy không diễn ra trong phòng thí nghiệm mà lại diễn ra trong hoàn cảnh thời tiết khắc nghiệt nơi núi rừng heo hút. Có những đêm mưa tuyết ào ào xô tới. Cái im lặng thì như bị gió chặt ra từng khúc, mà gió thì như những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả ném vứt lung tung. Cái lạnh của mùa đông phần nào tất cả chúng ta ngồi đây đều cảm nhận được. Những cái lạnh miên sớm cước nơi đỉnh cao 2600m, giữa không gian heo hút của núi rừng thì rét buốt hơn rất nhiều đủ cho thấy công việc của anh gian khổ biết nhường nào ? 
GV: N2 báo cáo kết quả câu 1 ( Anh thanh niên có suy nghĩ gì về công việc? )
Nhận xét: GV nhận xét, chốt kiến thức trên màn hình 
- Ta với công việc là đôi sao gọi là một mình được. 
- Việc của cháu gắn liền bao anh em đồng chí dưới kia. 
GV hỏi N2: Tại sao anh lại có suy nghĩ đó ? ( GVNX, chốt trên màn hình). 
GV: Mặc dù làm việc trong hoàn cảnh thời tiết gian khổ, vất vả với cái lạnh cắt da cắt thịt với một công việc đỏi hỏi sự tỉ mỉ chính xác tuyệt đối nơi heo hút núi rừng tưởng chừng anh thanh niên có thể buông xuôi tất cả để trở về nơi phồn hoa nhộn nhịp ngược lại anh lại có suy nghĩ thật đẹp thật ý nghĩa về công việc của mình. Anh hiểu rằng mình làm việc không chỉ vì bản thân mà còn vì bao anh em đồng chí dưới kia. Anh cảm nhận rằng nếu không có công việc, không vì công việc đó mới là nỗi cô đơn.. đáng sợ nhất. Vì thế khi nghe tin mình có công phát hiện đám mây khô, giúp không quân ta bắn nhiều máy bay, trên bầu trời Hàm Rồng anh cảm thấy mình thật hạnh phúc. Chính vì ý thức công việc mình làm nên giữa đêm mưa tuyết lạnh giá cái im lặng thì bị gió như chặt ra từng khúc anh thanh niên vẫn hừng hực như cháy khí thế làm việc. Nhiệt huyết làm việc. Muốn cống hiến đã xua tan giá lạnh nơi núi rừng giúp anh hoàn thành nhiệm vụ. Đúng như nhà thơ Tố Hữu từng viết về thế hệ thanh niên trong những năm 60-70 thế kỷ XX "Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước-Mà lòng phơi phới dậy tương lai"
- Công việc của cháu gian khổ thế đấy chứ câu nói đi cháu buồn đến chết mất. 
=> ý thức được công việc và trách nhiệm
? Qua tìm hiểu công việc, suy nghĩ về việc em thấy anh thanh niên là người như thế nào trong công việc.
HS trả lời, GVNX chốt trên màn hình. 
- Yêu công việc, say mê với công việc. 
GV liên hệ thực tế: Chúng ta được học chương trình hướng nghiệp lớp 9 ta thấy rằng một trong những nguyên tắc của việc chọn nghề có cơ sở khoa học là phải yêu 
nghề. Nếu không yêu nghề chúng ta không thể vượt qua những khó khăn khắc nghiệt mà nó đem lại, ở đây anh thanh niên là người yêu nghề, say mê nghề, vượt qua mọi khó khăn, thử thách hoàn thành tốt công việc. Cô hy vọng sau khi tốt nghiệp các em sẽ chọn được một nghề các em yêu thích. 
GV: Trong công việc anh thanh niên là người yêu nghề, trong cuộc sống riêng tư anh là người như thế nào chúng ta sang *3
* Tổ chức cuộc sống.
GV: Yêu cầu học sinh quan sát 2 đoạn văn cuối T183 - 185 
? Khi đến trước nhà anh thanh niên ông hoạ sĩ và cô kĩ sư bắt gặp điều gì ? 
GV: Gọi HS trả lời, GV NX, bổ sung chốt lên màn hình. 
? Khi vào đến nhà ông hoạ sĩ ngỡ ngàng trước điều gì ? 
GV gọi HS trả lời, GVNX -> chốt trên màn hình).
- Người thanh niên đang hái hoa: Hoa dơn, hoa thược dược, vàng, tím, đỏ, hồng phấn, tổ ong  
- Một căn nhà ba gian, sạch sẽ, bàn ghế, sổ sách, biểu đồ thống kê  
- Cuộc đời riêng thu gọn lại một góc trái gian 
=> Yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống, ham hiểu biết.
? Qua đây em thấy anh thanh niên là người như thế nào ? 
GV: Anh thanh niên ngoài công việc, còn biết tìm đến nguồn vui lành mạnh để cân bằng đời sống tinh thần. Cuộc sống của anh không cô ơn buồn tẻ khi anh biết lấy sách làm bạn tâm tình, biết tổ chức cuộc sống của mình ngăn nắp, tươi tắn. 
Thế mà một số thanh niên hiện nay được sống trong sự yêu thương, đùm bọc gia đình, nhà trường, xã hội lại chưa ý thức được trách nhiệm của mình trong việc học tập còn tìm đến nguồn vui không lành mạnh: Đua xe, điện tử, cờ bạc, gây lên những hậu quả đau lòng cô hy vọng rằng qua đây chúng ta sẽ xác định đúng mục đích học tập đạt kết quả cao. 
? Mối quan hệ với mọi người xung quanh của anh thanh niên được thể hiện qua những hành động nào ? 
HS trả lời: GV nhận xét chốt trên màn hình. 
? Khi ông hoạ sĩ có ý định muốn về mình anh thanh niên có phản ứng gì ? 
? Qua tìm hiểu mối quan hệ của anh với mọi người xung quanh em thấy nét đẹp nào trong tâm hồn người thanh niên được bộc lộ ? 
* Thái độ với mọi người xung quanh. 
- Biếu vợ bác lái xe cư tam thất, biếu làn trứng. 
- Đặt khúc cây giữa đường chặn xe - nói chuyện. 
- Vui mừng, luồng cuống khi có khách phương xa đến. 
- Không, bác đứng vẽ cháu. 
=> Nhân hậu, khao khát được gặp gỡ mọi người , khiêm tốn, vô tư. 
HS: Trả lời, GVNX, chung và chốt trên màn hình. 
GV: Trong nhiều nét đẹp về phẩm chất, thì tính khiêm tốt của anh đáng được ca ngợi nhất. Sống và làm việc trong hoàn cảnh khắc nghiệt như vậy nhưng anh thanh niên vẫn cảm thấy những đóng góp của mình nhỏ bé, chưa bằng ông kĩ sư vườn rau xu hào, anh kĩ sư nghiên cứu sét câu nói giản dị "Không, bác đừng về cháu" toát lên vẻ đẹp con ngời rất khiêm tốn "Như đỉnh non cao tự giấu mình" 
Kết luận:
? Qua tìm hiểu nhân vật anh thanh niên em có nhận xét gì về bút pháp nghệ thuật của nhà văn Nguyễn Thành Long khi miêu tả nhân vật. 
* Nghệ thuật: 
- Nhân vật chính hiện lên qua lời kể, nhìn nhận, đánh giá của các nhân vật khác. 
- Kết hợp giữa hoàn cảnh sống, công việc, suy nghĩ, tổ chức cuộc sống thái độ đối với mọi người xung quanh. 
- Khắc hoạ rõ nét phẩm chất - nét đẹp của anh thanh niên. 
? Qua tìm hiểu nhân vật anh thanh niên em thấy anh là người như thế nào ?
* Nội dung: Anh thanh niên là người có nghị lực vượt lên hoàn cảnh sống, yêu nghề, yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống nhân hậu, cởi mở, vô tư, khiêm tốn. 
	Hoạt động 4: Củng cố. 
Giáo viên đưa câu hỏi trắc nghiệm trên màn hình.
* Câu hỏi trắc nghiệm: Chọn đáp án đúng nhất cho câu hỏi sau: 
? Nhân vật chính của " Lặng lẽ sa pa" là ai ?
A. Ông hoạ sĩ già. 	B. Anh thanh niên 
C. Cô kĩ sư nông nghiệp 	D. Bác lái xe. 
? Qua tìm hiểu nhân vật anh thanh niên em học tập được điều gì ?
 Học sinh phát biểu suy nghĩ. 
Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà: 
GV: Như vậy tiết học ngày hôm nay cô giới thiệu các em nhân vật anh thanh niên. Sa pa ngày nay trở thành địa danh nhiều người biết đến với vẻ đẹp rất lên thơ đó là những rặng đào sắc thắm trong ánh nắng xuân về, rồi những đàn bò lang cổ đeo chuông, trong thung lũng hai bên đường, nổi bật nên là ánh nắng ban mai len tới. Đốt cháy rừng cây, lồng vào là hình ảnh mây bị nắng xưa, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên vòm lá ướt sương đan xen giữa những dây nhà ẩn hiện với vẻ đẹp đó Sapa điểm du lịch hấp dẫn du khách. Nhưng trong cái lặng lẽ muôn thủa của Sapa vẫn có những con người âm thầm cống hiến, lo nghĩ cho đất nước như anh thanh niên đúng như nghệ sĩ Trần Long ẩn viết " Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng gian khổ biết nhường phần ai". Lời bài hát thay lời kết ca ngợi con người lao động âm thầm cống hiến cho đời. Về nhà các em tót tắt lại truyện, học phân tích, nghiên cứu soạn phần tiếp theo.