Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản "Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới"

CHUẨN BỊ HÀNH TRANG VÀO THẾ KỈ MỚI
 Vũ Khoan
I. Vài nột về tác giả, tác phẩm:
1. Tác giả: Vũ Khoan_ nhà hoạt động chính trị đó từng làm Thứ trưởng bộ ngoại giao, Bộ trưởng bộ thương mại, hiện là phó thủ tướng chính phủ.
2. Tác phẩm:
- Đăng trên tạp chí “Tia sáng” năm 2001, được in vào tập “Một góc nhìn của tri thức”, NXB trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh, 2002.
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Tìm hiểu chung:
a. Phương thức biểu đạt: Nghị luận.
- Vấn đề nghị luận: Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới.
b. Hoàn cảnh ra đời: bài viết được ra đời trong thời điểm những năm đầu của thế kỉ XXI, Thời điểm quan trọng của đất nước trên con đường hội nhập thế giới.
c. Bố cục 3 phần
- Hệ thống ý trong phần giải quyết vấn đề:
+ Sự chuẩn bị của bản thân con người.
+ Bối cảnh thế giới hiện nay và mục tiêu, nhiệm vụ của đất nước ta.
+ Những điểm mạnh, điểm yếu của con người Việt Nam.
d.ý nghĩa nhan đề: 
- Hành trang là hành lí, vật dụng, trang bị mà con người ta mang theo.
- Bài viết là lời nhắn gửi thế hệ trẻ Việt Nam phải chuẩn bị hành trang bước vào thể kỉ mới.
- Nhan đề thể hiện nội dung chính của tác phẩm
2. Tìm hiểu chi tiết:
2.1 Đặt vấn đề:
- Vấn đề được nêu một cách trực tiếp, ngắn gọn, rừ ràng.
-> Đặt vấn đề trong thời điểm hiện tại – năm 2001 – thời điểm thiêng liêng cho nên con người cần chuẩn bị, cần rèn luyện hành trang để bước vào thế kỉ mới, thiên niên kỉ mới.
2.2 Giải quyết vấn đề:
a. Vai trò của con người trong hành trang vào thế kỉ mới:
- Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới thì quan trọng nhất là chuẩn bị bản thân con người.
-> Con người là động lực của lịch sử
- Trong thời kì kinh tế tri thức thì vai trò của con người lại càng nổi trội.
b. Bối cảnh thế giới hiện nay và mục tiêu, nhiệm vụ của đất nước ta.
- Khoa học, công nghệ phát triển như huyền thoại, sự giao thoa, hội nhập giữa các nền kinh tế ngày càng sâu rộng.
- Nhiệm vụ và mục tiêu của đất nước ta:
+ Thoát khỏi nền kinh tế nghèo nàn, lạc hậu.
+ Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
+ Tiếp cận nền kinh tế tri thức.
c.Những điểm mạnh, điểm yếu của con người Việt Nam:
+ Điểm mạnh
- Thông minh, nhạy bén với cỏi mới .
- Cần cù, sáng tạo nhưng thiếu tính tỉ mỉ.
- Có tinh thần đoàn kết, đùm bọc.
- Thích ứng nhanh nhưng lại 
+ Điểm yếu: 
- Thiếu kiến thức cơ bản, kém khả năng thực hành 
- Không coi trọng nghiêm ngặt quy trình cụng nghệ, chưa quen với cường độ lao động khẩn trương.
- Nhưng thường đố kị trong làm ăn
- Nhiều hạn chế trong thói quen và nếp nghĩ, kì thị trong kinh doanh, quen thời bao cấp, thói sùng ngoại, bài ngoại hoặc thói khôn vặt
-> Cách nêu điểm mạnh, điểm yếu của con người Việt Nam rất cụ thể, chính xác và sâu sắc. Điểm mạnh, điểm yếu luôn được đối chiếu với yêu cầu xây dựng và phát triển đất nước hiện nay. Nêu điểm mạnh, điểm yếu của con người Việt Nam, tác giả đó tôn trọng sự thực, nhìn nhận vấn đề một cách khách quan, toàn diện, không thiên lệch một phía. Khẳng định và trân trọng những phẩm chất tốt đẹp , đồng thời cũng thẳng thắn chỉ ra những mặt yếu kém, không sa vào sự đề cao quá mức hay tự tị, miệt thị dân tộc.
2.3: Kết thúc vấn đề:
- Khẳng định, chỉ ra phương pháp hành động.
+ Lấp đầy hành trang bằng những điểm mạnh, vứt bỏ những điểm yếu.
+ Làm cho lớp trẻ nhận ra điều đó
=> Nhắc lại ý đó nêu ở phần đặt vấn đề, tác giả khắc sâu chủ đề hướng tới lớp trẻ.
=> Thái độ của tác giả tôn trọng sự thực, nhìn nhận vấn đề một cách khách quan, toàn diện không thiên lệch.
=> Tác dụng giúp mọi người tránh được tâm lí ngộ nhận, tự đề cao quá mức, tự thỏa món khụng cú ý thức học hỏi, cản trở sự có hại đối với sự phát triển của đất nước hiện nay.