Giáo án Ngữ văn Lớp 7 - Văn bản "Cuộc chia tay của những con búp bê"

Hãy cho ví dụ minh hoạ về mối quan hệ giữa yêu cầu cần đạt với nội dung dạy học, PP và KTDH của một bài học trong môn Ngữ văn ở THCS.
Lớp: 7 Bài học: CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ
Yêu cầu cần đạt
Năng lực Ngữ văn
Nội dung
PP, KTDH
- Phân tích và đánh giá được chủ đề tư tưởng, thông điệp mà văn bản gửi gắm.
- Phát hiện được các giá trị văn hóa, triết lí nhân sinh.
Năng lực đọc hiểu nội dung
- Câu chuyện nói đến tình cảm của hai anh em Thành và Thủy để cho chúng ta thấy tình cảm anh em ruột thịt trong gia đình vô cùng thiêng liêng. Câu chuyện để lại cho chúng ta bao suy nghĩ về vai trò của người lớn, lỗi lầm của người lớn mà để những đứa trẻ phải gánh chịu.
- Câu chuyện để lại cho người đọc nhiều cảm xúc lớn lao để tình cảm gia đình nhất là tình cảm anh em. Truyện nhắc nhở chúng ta cần biết nâng niu, quý trọng hạnh phúc gia đình. Nó là mái ấm của mỗi chúng ta.
* PPDH:
- Thảo luận nhóm
- Trình bày vấn đề
- Đàm thoại
- Hợp tác
* KTDH:
- KT khăn trải bàn,
- Nhận ra được ý nghĩa của tác phẩm trong việc làm thay đổi suy nghĩ, thái độ của con người đối với cuộc sống và tình cảm gia đình.
Liên hệ, so sánh, kết nối
- Qua câu chuyện, tác giả muốn gửi đến chúng ta một lời nhắn nhủ rằng: mái ấm gia đình là một tài sản vô cùng quý giá. Nó là nơi gìn giữ những tình cả cao quý và thiêng liêng. Hãy gìn giữ nó, đừng bao giờ vì một lí do gì mà làm tổn hại đến những tình cảm cao quý và thiêng liêng ấy.
* PPDH:
- Đàm thoại gợi mở. Hợp tác
- Giải quyết vấn đề
* KTDH:
- Trình bày 1 phút
- KT khăn trải bàn
- Kĩ thuật giao nhiệm vụ
1. Quy trình lựa chọn và sử dụng PP, KTDH cho một bài học trong môn Ngữ văn ở THCS được giới thiệu trong Nội dung 3 có gì khác so với quy trình hiện nay quý thầy/cô đang thực hiện ở trường phổ thông?
DẠY HỌC TRUYỀN THỐNG: Giáo viên là trung tâm. Phương pháp truyền thụ và thông báo là phương pháp chiếm ưu thế. Trong đó bao gồm cả việc định hướng mục đích học tập và kiểm tra học sinh. Nhìn chung phương pháp này vẫn nặng về định hướng hiệu quả truyền đạt thông tin. Người học sẽ bị bị động và không có quyền quyết định quá nhiều. Người dạy sẽ trình bày và giảng giải nội dung cho học sinh. Đồng thời họ cũng là người chỉ đạo và kiểm tra các bước học tập. Quá trình học diễn ra thụ động và được tiến hành theo một hệ thống. Quá trình dạy là quá trình truyền tải tri thức từ người dạy sang người học. Người học sẽ lĩnh hội các nội dung theo phương thức đã được lập trình sẵn. Quá trình dạy này có thể được lặp đi lặp lại nhiều lần. Kết quả học tập sẽ được dự báo dựa trên nhiều phương pháp khác nhau. Dạy học và đánh giá được chia ra làm hai thành phần khác nhau trong quá trình dạy học. Nhìn chung phương pháp này sẽ tái hiện được khả năng chính xác của tri thức.
DẠY HỌC TÍCH CỰC: Định hướng học sinh/ kiến tạo. Có sự phối hợp giữa hành động của người dạy và người học. Nó bao gồm quá trình lập kế hoạch, thực hiện và đánh giá giờ học. Người học phải có vai trò nhiều hơn trong quá trình học tập của mình và tự điều khiển kết quả. Người dạy sẽ đưa ra các tình huống và chỉ dẫn những công cụ để có thể giải quyết vấn đề. Người dạy chỉ có vai trò là người tư vấn chứ không giải đáp vấn đề. Việc học là cả quá trình kiến tạo tích cực. Quá trình này sẽ được tiến hành theo những chủ đề nhất định. Kết quả của quá trình học tập sẽ dựa vào từng cá nhân và tình huống cụ thể. Người dạy sẽ được tiến hành đưa ra các gợi ý hỗ trợ và tư vấn cho học sinh. Phương pháp này có tính lặp lại ít hơn so với phương pháp truyền thống. Dựa vào quá trình học tập để đánh giá kết quả nhiều hơn là dựa vào kiểm tra. Học sinh sẽ được tham gia vào quá trình đánh giá. Phương pháp này chú trọng tính ứng dụng tri thức trong những tình huống cụ thể.
2. Chia sẻ kinh nghiệm sử dụng của PP, KTDH vừa tìm hiểu ở trên trong thực tiễn nhà trường của thầy/cô.
- Phương pháp sử dụng có hiệu quả cao là PP dạy học có vấn đề, đàm thoại, gợi mở, PP dạy học theo mẫu HS hoạt động tích cực, sôi nổi trong giờ học.
- PP hoạt động nhóm thường trong nhóm sẽ cóp 1 số em tích cực và 1 số em còn lại khá thụ động đa phần là các em không soạn bài, học yếu,GV cần đưa ra tiêu chí đánh giá và sẽ chọn bất kì em nào trong nhóm trình bày sản phẩm của nhóm để HS chú ý vào công việc của nhóm và học tập.
3. Đề xuất những cải tiến để áp dụng các PP, KTDH này nhằm phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh.
- Cải tiến các PPDH truyền thống nên kết hợp đa dạng các phương pháp dạy học khác nhau như: Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề
vận dụng dạy học theo tình huống, vận dụng dạy học định hướng hành động, tăng cường sử dụng phương tiện dạy học và công nghệ thông tin trong dạy học, sử dụng các kỹ thuật dạy học phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo, tăng cường các phương pháp dạy học đặc thù bộ môn.
4. Những tiêu chí đánh giá để lựa chọn, sử dụng PP, KTDH trong môn Ngữ văn là:
Mục tiêu dạy học phát triển PC, NL cho HS. Các mục tiêu này đã được cụ thể hóa thành các YCCĐ trong CT. Vì vậy, việc lựa chọn và sử dụng PP, KTDH cần hướng đến việc tăng cường các yêu cầu giải quyết vấn đề, vận dụng tổng hợp, yêu cầu thực hành, sáng tạo gắn với các tình huống thực tiễn...
Đặc điểm nội dung dạy học: Trong môn Ngữ văn có nhiều dạng nội dung dạy học rất phong phú, đa dạng, phức tạp. Do vậy, GV cần lưu ý để lựa chọn, sử dụng PP, KTDH cho phù hợp.
 Đặc điểm của PP, KHDH: Mỗi PP, KTDH đều có những ưu điểm và hạn chế nhất định trong việc phát triển PC, NL cho HS. Vì vậy, trước khi lựa chọn, GV cần phải hiểu rõ các đặc điểm của từng PP, KTDH xem PP, KTDH đó có phù hợp để phát triển các PC, NL theo YCCĐ cho HS hay không
NL của GV: khi lựa chọn và sử dụng PP, KTDH thì GV nên bắt đầu bằng những PP, KTDH mình đã hiểu rõ, biết cách sử dụng. Trước khi lựa chọn một PP, KTDH mới, GV nên đầu tư tìm hiểu để đảm bảo mình hiểu đúng cách thực hiện. GV không nên cố gắng dùng những PP, KTDH mình chưa rõ hay không cảm thấy tự tin, phù hợp vì đôi khi việc sử dụng PP, KTDH không hiệu quả không phải do bản thân PP, KTDH đó có vấn đề mà chỉ là do cách sử dụng chưa đúng.
5. GV sử dụng PP, KTDH trong video minh hoạ có phù hợp không? Vì sao?
- GV sử dụng PP - KTDH phù hợp. Vì:
+ Đảm bảo được mục tiêu, nội dung dạy học đề ra.
+ Phù hợp với phương tiện, thiết bị dạy học sẵn có, không gian lớp học.
+ Phù hợp với năng lực nhận thức của học sinh.
+ Phát huy được tính tích cực, năng lực chung, năng lực đặc thù trong bộ môn và hình thành được những phẩm chất cơ bản: yêu nước, chăm chỉ, trung thực
7. Phân tích ưu điểm và hạn chế của việc lựa chọn và sử dụng PP, KTDH trong hoạt động dạy học GV thực hiện trong video minh hoạ.
I. Ưu điểm: 
1. Kế hoạch dạy học: 
-   Phù hợp với mục tiêu, nội dung và PPDH được sử dụng
- Rõ ràng về mục tiêu , nội dung và kĩ thuật tổ chức và sản phẩm cần đạt
- Sử dụng thiết bị dạy học phù hợp
- Phương án kiểm tra đánh giá trong quá trình hoạt động của HS hợp lý
2. Tổ chức hoạt động cho HS
- GV giao nhiệm vụ rõ ràng. HS tiếp cận một cách tích cực
- GV theo dõi quan sát HS hoạt động
- GV điều khiển HS hợp tác, giúp đỡ nhau khi thực hiện nhiệm vụ
 3. Hoạt động của HS
- HS tiếp nhận và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ
- HS tích cực tham gia vào hoạt động nhóm, trình bày tương đối đầy đủ nội dung yêu cầu, đạt được mục tiêu bài dạy
- HS tích cực tham gia trình bày, trao đổi thảo luận
- Đa số HS hiểu bài dưới sự điều khiển của GV
II. Hạn chế:
- Mất nhiều thời gian cho hoạt động nhóm
- Một số HS chưa tích cực tham gia hoạt động