Giáo án Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 54: Văn bản "Một thứ quà của lúa non: Cốm" - Năm học 2020-2021 - Bùi Vũ Ngọc Trâm

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH YÊN BÁI 
KẾ HOẠCH BÀI DẠY 
Tiết 54 - Văn bản 
MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM (Tiết 2) 
Môn học: Ngữ văn 7 
Ngày soạn: 06/12/2020 
 Người thực hiện: Bùi Vũ Ngọc Trâm - Trường PTDTNT Yên Bình 
I. Mục tiêu: 
1. Kiến thức: 
- Nhận biết được giá trị của cốm trong đời đời sống và cách thưởng thức cốm trong 
nét đẹp văn hóa của người Hà Nội nói riêng và người Việt Nam nói chung. 
- Phân tích được sự tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc trong lối văn tùy bút của Thạch 
Lam. 
- Liên hệ được tình yêu của bản thân với những món ăn quê hương mình. 
- Vận dụng được cách viết bài văn biểu cảm về tình yêu với món ăn truyền thống 
của quê hương. 
2. Định hướng năng lực: 
- Năng lực tự chủ và tự học đọc – viết giải quyết v n đề trong hoạt động cá nhân 
tự mình trải nghiệm món ăn hợp tác giao tiếp trong hoạt động trò chơi. 
- Năng lực ngôn ngữ văn học trong hoạt động nhóm khi cá nhân trình bày sản 
phẩm hoạt động của mình. 
3. Hình thành phẩm chất: 
- Phẩm ch t yêu nước, yêu tiếng mẹ đẻ và có ý thức làm phong phú và trong sáng 
ngôn ngữ tiếng Việt từ hoạt động nhóm để hiểu được rõ giá trị của cốm, mô tả 
được cách thưởng thức cốm và và thông qua hoạt động trò chơi kể tên những món 
ăn đặc sản của quê hương em 
- Phẩm ch t trách nhiệm chăm chỉ từ thái độ tôn trọng và giữ gìn, bảo vệ các giá 
trị văn hóa người Việt Nam thông qua vai trò cá nhân trong hoạt động nhóm. 
II. Thiết bị dạy học và học liệu 
- Máy tính, máy chiếu, bảng tương tác. 
- Tranh ảnh, video, sản phẩm trực quan 
III. Phương pháp và kỹ thuật dạy học: 
- Trò chơi 
- Phương pháp thảo luận nhóm, trải nghiệm thực tế 
IV. Tiến trình dạy học 
1. Hoạt động 1: Mở đầu 
Mục đích Nội dung Sản phẩm Cách thực hiện 
Tạo hứng thú 
học tập cho 
học sinh khi 
hệ thống kiến 
thức của tiết 
học trước và 
tạo tâm thế 
cho học sinh 
bước vào tiết 
học. 
Chơi trò chơi 
mô phỏng 
“Đường lên 
đỉnh 
Olympia” 
Trả lời 
được các 
câu hỏi 
trong trò 
chơi và có 
tâm thế sẫn 
sàng vui vẻ 
bước vào 
tiết học 
Bước 1: Giao nhiệm vụ: 
- Gv: Cho học sinh chia làm 2 đội 
chơi theo 2 dãy để cùng thi tài kiến 
thức 
- Học sinh nghiên cứu luật chơi cách 
chơi. Cụ thể: Các bạn sẽ trải qua 3 
vòng thi để bước vào vòng cuối cùng 
là vòng về đích. Mỗi vòng sẽ có 2 
câu hỏi đội nào có câu trả lời đúng 
sớm nh t sẽ được đi tiếp. 
Bước 2: HS chọn câu hỏi suy nghĩ để 
trả lời. 
Bước 3: Hs liên kết các câu trả lời để 
nắm được kiến thức của bài học ở tiết 
học trước. 
Bước 4: GV nhận xét dẫn dắt vào bài. 
(Cả 2 đội đã dành phần thắng và 
chúng ta cùng nhau bước vào phần 
cuối cùng là phần: Về đích – chính là 
nội dung bài học ngày hôm nay) 
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới 
Mục đích Nội dung Sản phẩm Cách thực hiện 
Xác định 
được các giá 
trị của cốm. 
Rút ra bài học 
II. Phân tích văn bản 
2 - Giá trị của cốm : 
Hoạt động 
theo nhóm 
II. Phân 
tích văn 
bản 
2 - Giá trị 
của cốm : 
- Cốm là 
đặc sản dân 
tộc 
- Cốm là 
thức quà 
thiêng liêng 
Bước 1: 
GV giao nhiệm vụ: 
+ Nhiệm vụ 1: Thảo luận nhóm 
(nhóm 4 người, mỗi người có 1 phút 
- ghi lại 1 ý kiến về giá trị của cốm 
được Thạch Lam trình bày trong văn 
bản) 
- Cốm là đặc sản của dân tộc. 
- Cốm là quà của đồng quê 
- Cốm làm quà sêu tết. 
- Cốm để dẫn cưới có tính ch t lễ nghi 
trang trọng. 
Câu văn nào nêu khái quát giá trị 
 → Cốm 
mang giá 
trị vật 
chất, tinh 
thần, nét 
đẹp văn 
hóa Việt 
Nam 
của cốm? 
 “ Cốm là thức quà...An Nam” 
 + Nhiệm vụ 2: Thảo luận nhóm 
theo phiếu học tập (Các nhóm thảo 
luận 2 phút, mỗi người trả lời 1 câu 
hỏi trong phiếu học tập và tổng hợp 
thành kết quả chung của nhóm 
mình) 
- Câu 1: Em hiểu sêu tết là gì? 
(chú thích sgk – T161) 
- Câu 2: Thạch Lam chỉ ra sự hòa 
hợp giữa hồng và cốm trên phương 
diện nào?Tác giả sử dụng nghệ 
thuật gì để nói về sự hòa hợp đó? 
(phương diện màu sắc và hương vị. 
Nghệ thuật so sánh) 
- Câu 3: Thạch Lam phê phán điều 
gì? 
(Phê phán sự lai căng bắt chước nước 
ngoài) 
- Câu 4: Em rút ra bài học gì? 
(Cốm mang giá trị vật ch t, tinh thần, 
nét đẹp văn hóa Việt Nam) 
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ để 
hoàn thành nhiệm vụ. 
Bước 3: HS trình bày trước lớp, các 
HS khác nhận xét, bổ sung. 
Bước 4: GV nhận xét, bổ sung và chốt 
kiến thức. 
Biết được: 
Cách thưởng 
thức cốm. 
Rút ra bài học 
3. Cách thưởng thức cốm: 
Hoạt động 
nhóm đi từ 
trải nghiệm 
bản thân 
đến nội 
dung bài 
học. 
3. Cách 
thưởng 
thức cốm 
Bước 1: 
GV giao nhiệm vụ1: GV chia cốm 
theo các nhóm bàn để HS tự mình 
ăn cốm và đưa ra cảm nhận của bản 
thân với 2 nội dung: 
 - Miêu tả lại cách ăn của em? 
- Em cảm nhận gì về màu sắc và 
hương vị của món em vừa ăn? 
 (Gọi 4 HS theo quan sát của GV: ăn 
- Thanh 
nhã, lịch 
sự, nhẹ 
nhàng, 
không kiểu 
cách. 
→Thế hiện 
sự trân 
trọng, giữ 
gìn bản sắc 
văn hóa 
dân tộc 
nhiều và nhanh; Ăn nhiều và chậm; 
Ăn ít và nhanh; Ăn ít và chậm ) 
GV giao nhiệm vụ2: Hoạt động cá 
nhân và hoạt động bàn 
- Câu 1: Thạch Lam nói gì về cách 
ăn cốm? 
(ăn từng chút ít, thong thả, ngẫm nghĩ 
 Thanh nhã, lịch sự) 
- Câu 2: Với người mua cốm, nhà 
văn có lời đề nghị như thế nào? 
Nhận xét cách sử dụng các câu văn 
của tác giả? 
 (Hỡi các bà mua hàng... hãy nhẹ 
nhàng mà nâng đỡ, chút chiu mà vuốt 
ve... 
Hỡi : Kêu gọi 
Hãy, phải, nên - khuyên nhủ) 
- Câu 3: 2 câu văn cuối bài thể hiện 
thái độ, tình cảm gì của tác giả ? 
 (Trân trọng, thành kính ) 
- Câu 4: Em rút ra bài học gì? 
(Trân trọng, giữ gìn văn hóa dân tộc) 
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ, GV 
quan sát HS làm việc, hỗ trợ HS, theo 
dõi quá trình làm việc của HS. 
Bước 3: Đại diện HS các nhóm báo 
cáo kết quả làm việc, HS nhóm khác 
nhận xét bổ sung. 
Bước 4: GV đánh giá nhận xét kết 
quả làm việc của HS và chốt kiến 
thức 
Hệ thống 
được nội 
dung chính 
của bài học 
III. Tổng kết 
Hoạt động 
cá nhân, theo 
nhóm cặp để 
tổng kết nội 
dung bài học 
III. Tổng 
kết 
Bước 1- GV giao nhiệm vụ: Thực 
hiện hoạt động cá nhân theo câu hỏi 
của GV: 
- Em hãy khái quát những nét đặc 
sắc về nghệ thuật và nội dung của 
văn bản “Một thứ quà của lúa non: 
cốm”? 
* Ghi nhớ: 
sgk – T163 
(Cảm nhận tinh tế, sâu sắc, ngôn ngữ 
giàu sắc thái biểu cảm đậm ch t trữ 
tình. 
Ngợi ca giá trị đặc sắc của cốm và nét 
đẹp văn hoá ẩm thực Việt Nam) 
 - GV cho HS đọc ghi nhớ trong 
SGK. 
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ, GV 
quan sát HS làm việc, hỗ trợ HS, theo 
dõi quá trình làm việc của HS. 
Bước 3: HS báo cáo kết quả làm việc, 
HS khác nhận xét bổ sung. 
Bước 4: GV đánh giá nhận xét kết 
quả làm việc của HS và chốt kiến 
thức 
3. Hoạt động 3: Luyện tập 
III. Luyện tập 
Mục đích Nội dung Sản phẩm Cách thực hiện 
Học sinh tìm 
ra được 
những món 
ăn là đặc sản 
của quê 
hương minh. 
Kể tên 
những món 
ăn đặc sản 
của quê 
hương 
mình? (với 
hoạt động 
trò chơi tiếp 
sức ai nhanh 
hơn) 
III. Luyện 
tập 
Bài tập 
luyện tập: 
Các món 
ăn đặc sản 
quê hương 
Yên Bái 
+ Cốm Tú 
Lệ 
+ Táo mèo 
+ Trâu gác 
bếp 
+ Xôi ngũ 
sắc 
+ Bưởi Đại 
Minh 
+ Chè cổ 
thụ Suối 
Giàng 
Bước 1: GV giao nhiệm vụ: Thực 
hiện trò chơi ai nhanh hơn 
-GV chia lớp làm 2 đội kể tên những 
món ăn đặc sản của quê hương minh. 
-Nhóm nào có nhiều đáp án đúng, 
nhóm đó dành phần thắng cuộc. 
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ, GV 
quan sát HS làm việc, hỗ trợ HS, theo 
dõi quá trình làm việc của HS. 
Bước 3: GV quan sát HS làm việc, hỗ 
trợ HS, theo dõi quá trình làm việc 
của HS. 
Bước 4: GV đánh giá nhận xét kết 
quả làm việc của HS và chốt đáp án 
4. Hoạt động 4: Vận dụng 
a) Mục đích: Học sinh vận dụng được các kiến thức để hoàn thành phần bài tập 
vận dụng. 
b) Nội dung: Viết đoạn văn biểu cảm 100 từ về một món ăn của quê hương mình 
c) Sản phẩm: Học sinh viết được đoạn văn đúng hình thức, nội dung và có sử 
dụng phương thức biểu đạt: biểu cảm 
d) Cách thức thực hiện: 
- GV giao nhiệm vụ: Thực hiện hoạt động cá nhân giải quyết bài tập vận dụng 
- HS thực hiện nhiệm vụ, GV hỗ trợ HS, theo dõi quá trình làm việc của HS. 
- HS báo cáo kết quả làm việc cho GV 
- GV đánh giá nhận xét kết quả làm việc của HS