Giáo án Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 27: Văn bản "Bạn đến chơi nhà" - Năm học 2020-2021 - Nguyễn Thị Hương Lan

Ngày dạy: /10/2020
Tuần 7- Tiết 27
Văn bản: Bạn đến chơi nhà.
1. Kiểm tra bài cũ.
Đọc thuộc lòng bài thơ “Qua Đèo Ngang” của bà Huyện Thanh Quan. Nêu những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
2. Bài mới.
Các em ạ! Chúng ta tạm chia tay với Đèo Ngang hoang sơ vắng lặng với tâm hồn cô đơn nhớ nước thương nhà của nữ thi sĩ Huyện Thanh Quan để đến với vườn Bùi chốn cũ, đến với một Tam Nguyên Yên Đổ sâu nặng tình người, tình đời. Sự sâu nặng tình người, tình đời ấy xuất phát từ một tấm lòng chân thành, một hồn thơ chân chất. Tấm lòng ấy, hồn thơ ấy được thể hiện rõ trong những bài thơ viết về tình bạn của ông mà tiêu biểu hơn cả có lẽ là bài thơ “Bạn đến chơi nhà”. Tiết học hôm nay chúng ta đi tìm hiểu bài thơ này.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
GV chiếu chân dung nhà thơ.
? Dựa vào chú thích và kết hợp với những hiểu biết của bản thân em hãy trình bày những nét chính về tác giả Nguyễn Khuyến ?
Gv: NK là người học giỏi, từng làm quan. Là người có nhân cách thanh cao nên năm 1884 triều đình nhà Nguyễn bạc nhược trao nước ta cho thực dân Pháp, không chấp nhận làm tay sai cho kẻ thù Nguyễn Khuyến cáo quan về ở ẩn. 1/4 thế kỉ sống ở quê hương Yên Đổ gần gũi với nhân dân, đồng cam cộng khổ với cuộc sống cơ cực của nhân dân đã tôi luyện nên 1 hồn thơ Nguyễn Khuyến thanh cao, dân giã mộc mạc, giản dị.
 Đề tài trong thơ Nguyễn Khuyến rất đa dạng và phong phú. Thơ ông thể hiện tình yêu nông thôn, tình yêu gia đình, bạn bè, phản ánh cuộc sống khổ cực của nhân dân, châm biếm, đả kích bọn quan lại, bọn thực dân Pháp và bộc lộ tấm lòng yêu nước.
Nhắc đến NK là chúng ta nhớ ngay đến những bài thơ tiêu biểu của ông như: Thu vịnh, Thu điếu, Thu ẩm, Bạn đến chơi nhà
Gv chiếu một số tác phẩm của Nguyễn Khuyến 
? Bài thơ bạn đến chơi nhà được sáng tác trong khoảng thời gian nào?
GV: Chán bỏ công danh, chán bỏ cuộc sống quan trường đầy bon chen. Nguyễn Khuyến về với vườn Bùi chốn cũ. Bài thơ được ra đời trong hoàn cảnh đó. Đây là bài thơ hay nhất được truyền tụng về chủ đề tình bạn của Nguyễn Khuyến.
- Bài thơ in trong Hợp tuyển thơ văn Việt Nam - tập 4 (1963)
? Theo em cần đọc bài thơ với giọng như thế nào?
? Gọi học sinh đọc.
- Giáo viên nhận xét đọc.
? Trong bài thơ có một số từ khó. Em hiểu từ “khôn” và từ “cả” nghĩa là gì?
GV: Bài thơ nói với ta về tình bạn của NK, một tình bạn đậm đà, hồn nhiên, dân dã vượt lên hoàn cảnh sống eo hẹp. Để hiểu rõ điều đó, chúng ta cùng tìm hiểu phần
? Bài thơ được viết theo thể thơ nào? Hãy trình bày đặc điểm thể thơ đó?
?Thể thơ của bài thơ này giống với bài thơ nào đã học.
? Cũng làm theo thể thơ thất ngôn bát cú, song dựa vào mạch cảm xúc em thấy bài “Bạn đến chơi nhà” chia thành mấy phần, nều nội dung từng phần? 
Gv : Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú song có cấu tạo rất mới mẻ không theo cấu trúc 2 đề, 2 thực, 2 luận, 2 kết thông thường. Đây chính là sự vận dụng sáng tạo thơ Đường một cách uyển chuyển của một nhà thơ tài ba, làm cho bài thơ mang vẻ đẹp riêng độc đáo của cụ Tam Nguyên Yên Đổ.
? Qua phần đọc văn bản, theo em bài thơ được làm theo phương thức biểu đạt nào? 
GV: Có thể nói bài thơ là sự diễn tả những cảm xúc của tác giả. Để hiểu rõ cảm xúc ấy chúng ta tìm hiểu nội dung văn bản. 
? Đọc diễn cảm câu thơ 1.
? Câu thơ 1 thông báo với chúng ta về điều gì?
? Em hãy nhận xét về ngôn ngữ, giọng điệu của câu thơ 1.
Gv: Câu thơ tự nhiên như một lời nói thường, buột ra, khi gặp bạn đến chơi, giản dị như một lời chào lúc gặp nhau. Hình như nhà thơ không phải nghĩ xem nói gì, viết gì mà cứ tự nhiên nói ra thành thơ, nôm na xuất khẩu thành chương. Và ở trong lời nói nôm na ấy có hai điều đáng chú ý: Một cụm từ chỉ thời gian, một từ để xưng hô.
? Em hãy chỉ ra?
? Cụm từ “ Đã bấy lâu nay” ngoài nghĩa chỉ thời gian còn diễn tả điều gì?
GV:”Đã bấy lâu nay” là bao tháng bao năm rồi đôi bạn già chưa gặp nhau siết bao mong nhớ đợi chờ. Em thử hình dung ra dáng điệu cử chỉ của nhà thơ khi đón bạn.
? Và nhà thơ gọi bạn bằng “bác”. Cách xưng hô ấy thể hiện điều gì?
? Điều ấy cho em thấy mối quan hệ tình cảm bạn bè ở đây như thế nào?
? Từ đó em cảm nhận được tâm trạng của nhà thơ như thế nào khi đón bạn qua câu thơ 1?
GV: Hồ hởi, vui vẻ, thoả lòng khi có bạn đến chơi có lẽ là tâm trạng chung của một người Việt Nam vốn hiếu khách và tâm trạng ấy được thể hiện rõ hơn với một người trọng tình bạn như Nguyễn Khuyến. NK có rất nhiều bài thơ viết về tình bạn và trong số những bài viết đó NK đều gọi bạn là “bác”
 Ai lên nhắn hỏi bác Châu Cầu
 Lụt lội năm nay bác ở đâu
 (Nước lụt hỏi thăm bạn)
 Hay:
 Bác Dương thôi đã thôi rồi
 Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta
 Điều đó cho ta thấy được sự thân tình, quý trọng trong tình bạn của NK
Câu thơ đầu với 7 tiếng ngắn ngủi như một tiếng reo vui. Thời gian này Nguyễn Khuyến đã cáo quan về ở ẩn, chính vì vậy ông rất vui mừng khi có bạn tới thăm. Ta có thể hình dung 2 người bạn tay bắt mặt mừng, niềm vui khôn tả. Không nghi lễ, khách sáo rất thân tình là những gì NK dành cho người bạn hiền của mình.
GV chuyển: theo lẽ thường, khi có khách đến chơi, chủ nhà sẽ tiếp đón thịnh soạn để thể hiện sự hiếu khách. Còn Nguyễn Khuyến thì tiếp bạn ra sao, chúng ta cùng tìm hiểu 6 câu thơ tiếp theo.
? Đọc phần 2 
 ? Ngay từ câu thơ đầu tiên trong 6 câu thơ tiếp, Nguyễn Khuyến đã nhắc tới những sự vật nào?
 ? Vì sao Nguyễn Khuyến lại nhắc đến trẻ đi vắng, chợ xa trước tiên?
? Không đi chợ được, Nguyễn Khuyến nghĩ đến những gì để tiếp bạn? 
? Những thức ăn này có ở đâu? Đó là những món ăn ntn?
?Tuy nhiên những thực phẩm cây nhà lá vườn ấy đang ở trong trạng thái như thế nào?
Vậy là mong muốn tiếp bạn thịnh soạn, hậu hĩnh đã không thực hiện được. 
?Em có nhận xét gì về cách kể của tác giả trong những câu thơ trên? (Nghệ thuật nào đã được sử dụng, giọng thơ, cách dùng từ ngữ?)? Tác dụng của những biện pháp NT đó?
GV: Kể ra các sản vật trong vườn nhà NK đó là BPNT liệt kê. Thế nào là LK chúng ta sẽ học sau
GV: Cùng thể hiện một ý là cây trái trong vườn đang sinh sôi nảy nở nhưng chưa đến độ thu hoạch được mà NK có đến 4 cách diễn đạt: chửa ra cây, mới nụ, vừa rụng rốn, đương hoa.
- Là phó từ, chỉ rau quả chưa ăn được (mục đích nhấn mạnh).
- Những từ trên cho ta thấy cái gì cũng có: Cá, gà, cải, cà, bầu, mướp, trầu; nhưng lại không có gì; không có gì mà vẫn có: có trẻ để sai nhưng đi vắng, có cá trong ao, có gà trong vườn nhưng không bắt được, có cải, cà bầu, mướp nhưng chưa được thu hoạch. 
? Các biện pháp nghệ thuật đã đưa ta tới không gian vườn tược nhà NK, đó là một không gian như thế nào?
 GV: Có thể nói chỉ với 4 câu thơ thôi nhưng tác giả đã dựng lên 1 bức tranh vườn tược xinh xắn, khung cảnh làng quê bình dị mà sống động hữu tình. Chúng ta như cảm thấy NK đang dắt tay bạn ra thăm vườn cây ao cá tận hưởng thú vui dân giã của một ông quan về ở ẩn. Một cuộc sống không có bon chen, không xa hoa phú quý mà gần gũi,mang đậm hồn quê hương, vườn tược
 Sự giao hòa ấy khiến ta nhớ đến Ng Trãi khi ông cáo quan ở ẩn tại Côn Sơn. Ta thấy giữa NK và Nguyễn Trãi đều có điểm tương đồng: cả hai nhà thơ đều cáo quan ở ẩn, sống hòa hợp với thiên nhiên, lấy thiên nhiên làm bầu bạn và gửi gắm tình yêu đất nước
GV: Lâu lắm rồi bạn mới đến chơi, trong nhà có nhiều thứ để thết đãi bạn, song tất cả lại đang ở dạng tiềm năng chưa sử dụng được.
? Và cái không ấy còn được thể hiện ở câu thơ nào?
? Đọc diễn cảm câu thơ 7.
?Em hiểu câu thơ này như thế nào?
? Câu thơ cho ta biết điều gì?
? Trong văn hoá của người VN miếng trầu có ý nghĩa ntn?
GV: Từ xa xưa miếng trầu đã đi vào đời sống ẩm thực của người dân Việt Nam. Trầu cau dùng để tiếp khách hàng ngày như bát nước chè xanh. “Miếng trầu têm để trên cơi/ Nắp vàng đậy lại đợi người tri âm.” Miếng trầu là nghi lễ tiếp khách tối thiểu của người Việt vậy mà chủ nhân cũng không có nốt. 
 Phải chăng cái nghèo của cụ Tam Nguyên Yên Đổ, một vị đại quan, khước từ bổng lộc của triều đình về quê ở ẩn với cơ ngơi “9 sào tư thổ là nơi ở” đến mức thế ư? 
Chúng ta theo dõi lại lời tâm sự về gia cảnh của NK.
? Đến đây em có nhận xét gì về những thứ thiếu thốn mà NK đang kể ra với bạn, nó ở mức độ ntn?
- Giảm dần về giá trị
- Tăng dần cái sự không có gì
THẢO LUẬN NHÓM: theo bàn( 2 phút)
(?) Nhận xét về sáu câu thơ này có hai ý kiến: 
+Thứ nhất: Nguyễn Khuyến không có gì tiếp bạn bởi gia cảnh ông rất nghèo.
+ Thứ hai: Tác giả nói quá lên cho vui về cuộc sống thanh bạch của mình (cách nói có dụng ý).
Em đồng ý với ý kiến nào? Vì sao?
HS thảo luận và ghi kết quả vào phiếu
HS báo cáo kết quả ; tham gia nhận xét, bổ sung
GV nhận xét, chốt ý, ghi bảng
? Bằng cách nói hóm hỉnh, chân tình NK đã cho ta thấy điều gì về cuộc sống của ông?
? Để nói được tận cùng cái không một cách vui đùa hóm hỉnh như vậy chủ nhân phải là người ntn? Tình bạn của họ ra sao?
Chuyển ý: Đặc biệt tình cảm trong sáng ấy được bộc lộ rõ nhất ở câu kết bài
? Đọc diễn cảm câu thơ cuối. 
? Trong câu thơ đó có cụm từ nào đáng chú ý.
? Vậy “ta” ở đây là ai? Cụm từ đó biểu thị mối quan hệ ntn ?
? Ta từng bắt gặp cụm từ này ở trong bài thơ nào ?
THẢO LUẬN NHÓM: Cặp đôi( 3 phút)
? So sánh cụm từ “ta với ta” trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến với cụm từ “ta với ta” trong bài thơ “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan?
Qua Đèo Ngang
Bạn đến chơi nhà
Giống nhau
Khác nhau
HS thảo luận và ghi kết quả vào phiếu
- HS báo cáo, nhận xét.
- GV nhận xét, chốt ý qua bảng chiếu
1. Cụm từ “ta với ta” (Qua Đèo Ngang) ->Một mình với chính mình. Cực tả nỗi cô đơn, không thể chia sẻ của một con người giữa không gian bao la trời non nước trong ánh chiều tà.( từ đồng âm đồng nghĩa)
2. Cụm từ “ta với ta” (Bạn đến chơi nhà) -> t/g và bạn. Chỉ hai người bạn. Tuy hai mà một: tri kỉ, đồng cảm, sẻ chia.(từ đồng âm khác nghĩa)
Þ Cũng là 3 từ giống nhau nhưng ở mỗi bài thơ thể hiện một ý nghĩa khác nhau ® cách sử dụng ngôn từ trong văn chương
?Vì sao có sự khác nhau đấy?
® Vận dụng linh hoạt ngôn từ trong văn chương, nó sẽ tạo ra vẻ đẹp và làm phong phú hơn cho Tiếng Việt. (Tích hợp)
? Như vậy, em thấy câu kết trong bài thơ có vai trò ntn?
? Qua câu thơ cuối giúp ta cảm nhận như thế nào về tình bạn của Nguyễn Khuyến?
- Tình bạn cao đẹp, trong sáng, tri kỉ, vượt lên trên mọi vật chất đời thường, đến với nhau bằng tấm lòng.
- Đây cũng là quan niệm đẹp về tình bạn của Nguyễn Khuyến.
B: Câu thơ cuối là một nốt nhấn quan trọng của bài thơ, là sự bùng nổ về tình và ý. Tiếp bạn đâu cần phải mâm cao cỗ đầy, cơm gà cá gỡ, rau dưa trầu nước mới là sang là vui, mới bày tỏ được thịnh tình và tấm lòng hiếu khách. Cao hơn cả mọi thứ vật chất, cao hơn cả mọi thứ lễ nghi thông thường ấy là tình bạn – một tình bạn trong sáng chan hoà. Tình bạn tự nó đã là một bữa tiệc tinh thần như Nguyễn Trãi đã nói với bạn mình hơn 600 năm về trước: 
“Hai bữa mừng nhau một mặt không
Vui sướng nhìn nhau cũng đủ no rồi”
Chọn ý trả lời đúng.
? Nghệ thuật nổi bật của bài thơ là gì?
A, Tạo tình huống bất ngờ thú vị.
B, Lời thơ trong sáng, ngôn ngữ bình dị giọng thơ hóm hỉnh.
C, Nghệ thuật đối liệt kê.
D, Tất cả các ý trên.
? Bài thơ đã diễn tả tâm trạng của nhà thơ khi có bạn đến chơi. Đó là tâm trạng ntn ?
?: Qua bài thơ giúp em hiểu gì về NK và tình bạn của ông?
B: Khi đọc thơ NK có khi ta bắt gặp một giọng thơ thâm trầm kín đáo lắng sâu, nhưng cũng có khi ta lại bắt gặp một giọng thơ tự trào hóm hỉnh. Và dường như hai giọng thơ ấy đều kết tinh hội tụ trong bài “Bạn đến chơi nhà” để đọng mãi trong lòng người đọc dư vị ngọt ngào về một tình bạn trong sáng cao đẹp.
Gv: khái quát bằng BĐTD
GV:“Bạn đến chơi nhà” là một bài thơ làm theo thể TNBC Đường luật nhưng đậm chất thuần Nôm. Bài thơ cho ta thấy một hồn thơ đẹp. Tâm hồn đó,tấm lòng đó của tiền nhân đối với ngày nay vẫn là một tấm gương sáng để mọi người soi chung. Bài thơ kết thúc mà ý thơ còn ngân vang mãi, để lại trong lòng người đọc dư vị ngọt ngào về một tình cảm cao đẹp, đáng trọng.
? Nhận xét nào đúng về NK và bài “Bạn đến chơi nhà” ?
A, Bài thơ sử dụng ngôn ngữ đời thường giản dị.
B, Bài thơ ca ngợi tình bạn đậm đà, thắm thiết, chân thành.
C, Bài thơ viết bằng thể thơ lục bát.
D, NK là người biết quý trọng tình bạn.
? Em có suy nghĩ gì về tình bạn sau khi học xong văn bản?
 ? Vậy theo em, làm thế nào để xây dựng được một tình bạn đẹp?
? Sưu tầm những câu ca dao, tục ngữ, bài thơ, hoặc bài hát nói về tình bạn.
GV: Đúng vậy, bài thơ được viết cách chúng ta một khoảng thời gian khá dài nhưng lại là một bài học vô cùng quý giá đối với chúng ta hôm nay và mại sau. Nó không chỉ cho ta hiểu được giá trị của tình bạn mà còn nhắc nhở chúng ta hãy biết trân trọng giữ gìn, phát huy những tình cảm cao đẹp ấy. Điều đó góp phần làm cho cuộc sống của chúng ta ngày một tốt đẹp hơn
I - Đọc hiểu, chú thích.
1, Tác giả.
- Nguyễn Khuyến quê ở thôn Vị Hạ xã Yên Đổ – Lục Bình – Hà Nam.
- Là người thông minh, học giỏi đỗ đầu cảc 3 kì thi: thi Hương, thi Hội, thi Đình nên người ta gọi ông là Tam Nguyên Yên Đổ.
- Làm quan 10 năm, khi thực dân Pháp xâm lược ông cáo quan về ở ẩn.
- Nguyễn Khuyến là nhà thơ lớn của dân tộc, thơ ca của ông chủ yếu sáng tác trong thời gian ở ẩn.
2. Tác phẩm.
- Bài thơ được sáng tác trong khoảng thời gian Nguyễn Khuyến cáo quan về ở ẩn.
- Giọng phấn chấn, vui tươi, hóm hỉnh, ngắt nhịp 4/3,2/2/3 riêng câu 7 ngắt nhịp 4/1/2.
- Học sinh đọc.
Khôn : không, khó
Cả : lớn
II Đọc- Hiểu văn bản.
1. Cấu trúc văn bản
- Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.
+ Bài thơ có 8 câu, mỗi câu có 7 chữ, hiệp vần cuối câu 1, 2, 4, 6, 8, gieo vần B
+ Đối giữa câu 3 -4, 5-6.
- Bài “Qua Đèo Ngang”.
- Bố cục: 3 phần
 + Phần 1: (Câu 1): Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà.
 + Phần 2: (Sáu câu thơ tiếp): Hoàn cảnh tiếp bạn.( Cảm xúc về gia cảnh)
 + Phần 3: (Câu thơ cuối): Cảm xúc về tình bạn 
- Phương thức biểu đạt: biểu cảm kết hợp với miêu tả, tự sự 
2. Nội dung văn bản.
a, Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà.
- Học sinh đọc
- Nhà thơ có bạn đến chơi.
- Lời thơ tự nhiên như một lời nói thường, một tiếng reo vui.
- Đã bấy lâu nay bác tới nhà
- “ Đã bấy lâu nay”: + Chỉ thời gian
+ Niềm chờ đợi mong mỏi bạn đến chơi nhà từ lâu.
- Vội vã, ôm chầm lấy bạn, miệng cười tươi rạng rỡ, ánh mắt tràn ngập niềm vui.
- Cách xưng hô: gợi sự thân tình, gần gũi, sự trân trọng, gắn bó 
-> tình bạn thắm thiết, thủy chung
-> Hồ hởi, thoả lòng vui mừng khôn xiết sau bao ngày gặp lại.
b, Cảm xúc về gia cảnh.
- H đọc
Trẻ thời đi vắng chợ thời xa
- trẻ - để có người sai bảo.
- chợ - nơi đây đủ những thứ cần thiết, chỉ ở chợ mới đầy đủ thực phẩm ngon tiếp bạn.
-> Mong muốn tiếp đón bạn đầy đủ, tươm tất.
- Cá, gà, cải, cà, bầu, mướp, trầu. 
- Cá, gà -> thức ăn ngon
- Có cải, cà, bầu, mướp -> thức ăn dân dã...
- Đó là cây nhà lá vườn - có sẵn trong nhà NK, phong phú, không kém phần sang trọng và rất tươi ngon
- Có gà, cá: thực phẩm tươi ngon để tiếp bạn nhưng không thể đánh, bắt.
- Có cải, cà, bầu, mướp: sẵn trong vườn nhưng chưa thu hoạch được.
-> Mọi thứ sản vật của gia đình có đấy mà lại như không.
- Giọng thơ dí dỏm, hài hước.
- Sử dụng từ ngữ vừa mộc mạc, chân quê vừa thật tinh tế, tài tình, độc đáo.
- Liệt kê các sản vật trong vườn nhà. 
- Phép đối trong câu 3 với 4, câu 5 với 6. 
-> Tạo lời thơ cân xứng, hài hoà, gợi khung cảnh gần gũi đáng yêu.
- Không gian khoáng đạt, bình dị, gần gũi có ao sâu nước lớn tràn bờ, có vườn cà chúm chím nụ hoa, có tiếng ong vo ve bên giàn mướp.
- Câu 7
- Học sinh đọc
- Không có trầu để mời khách.
- Có trầu không để mời khách. 
- Trầu / không có --> Thứ tối thiểu nhất để tiếp bạn cũng không có nốt
- Miếng trầu là đầu câu chuyện.
Tận cùng cái không, một cái vui đùa, hóm hỉnh như vậy.
- HS quan sát 6 câu thơ
- Sắp xếp theo trình tự giảm dần về mặt giá trị: của ngon vật lạ ® thức ăn ngon ® thức ăn đạm bạc ® thứ tối thiểu => Cái không có được đẩy đến mức tận cùng để nhấn mạnh sự thiếu thốn về vật chất. 
Dự kiến trả lời
- Nhà thơ cố tình dựng lên một tình huống đặc biệt éo le là cách nói hài hước, phóng đại cái nghèo cái thiếu thốn=> Thể hiện sự hóm hỉnh, hài hước, yêu đời của một nhà nho.
- Tác giả cố tình tạo một tình huống nổi bật: Có- không có.
-> cách nói hàm ý – bộc lộ rõ nét phong cách rất riêng của nhà thơ.
- Cuộc sống thanh bạch, như một người dân bình thường vui với ruộng vườn.“Thú điền viên”.
=> Giãi bày hoàn cảnh sống nghèo với bạn đồng thời là cách nói đùa vui, hóm hỉnh. Cho thấy tác giả là người thật thà chất phát, tính cách hóm hỉnh, yêu đời, là một người trọng tình nghĩa hơn vật chất, ko coi trọng vật chất, tin tưởng ở tình bạn trong sáng 
c. Cảm xúc về tình bạn.
Bác đến chơi đây ta với ta.
- “ta với ta.”
- “Ta” là chủ nhân, “ta” là khách, là hai chúng ta.
-> Mối quan hệ gắn bó, keo sơn thắm thiết, hài hoà, không tách rời ta với ta tuy hai mà một tuy một mà hai, chan hoà nồng ấm.
- Bài thơ Qua Đèo Ngang.
- HT: giống nhau
- Những khác nhau
+ “Ta với ta” trong bài Qua Đèo Ngang để nói về chính nhà thơ, để cực tả sự cô đơn của một cái tôi riêng lẻ, thầm kín, lặng buồn không người chia sẻ một mình mình biết một mình hay.
+ “Ta với ta” trong bài thơ BĐCN diễn tả sự hoà hợp của hai con người trong một tình bạn nồng ấm, chan hoà. Tuy hai mà một, tuy một mà hai đồng nhất trọn vẹn.
- Tâm trạng nhân vật trữ tình khác nhau, cảm xúc khác nhau, nội dung ý nghĩa cũng khác nhau
- Kết luận về tình bạn của NK
 - Kết thúc hết sức bất ngờ
=> Tình bạn chân thành, thắm thiết, quan hệ gắn bó, hoà hợp dựa trên giá trị tinh thần không chú trọng vật chất.
3. Ý nghĩa văn bản
a. Nghệ thuật 
Bảng phụ câu hỏi
Học sinh chọn ý D
b. Nội dung
- Vui mừng, sung sướng, hồ hởi thoả lòng.
- Ca ngợi tình bạn đậm đà, thắm thiết, chân thành.
- Tác giả là người có lối sống thanh cao, có tình bạn đậm đà trong sáng. 
III: Luyện tập.
- HS chọn ý A,B,D
- Tình bạn là t/c trong sáng....
- Chia sẻ vui buồn, động viên khi bạn gặp khó khăn, không a dua theo những thói xấu của bạn, đấu tranh để bạn tiến bộ hơn, chân thành góp ý để bạn sửa sai.
 * Dặn dò: 
 - Học thuộc lòng bài thơ, nắm chắc nội dung, nghệ thuật
- Viết một đoạn văn ngắn (5 câu trở lên) trình bày cảm nhận của em sau khi học xong văn bản “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến.
- Soạn bài: Chữa lỗi về quan hệ từ