Giáo án Lịch sử Lớp 9 - Bài 21: Việt Nam trong những năm 1939-1945 - Nguyễn Quỳnh Thư

 TUẦN :21	 Ngày soạn: 03 / 01 / 2013
 TIẾT : 22	 Ngày dạy : 10 / 01 / 2013
 CHƯƠNG III
CUỘC VẬN ĐỘNG TIẾN TỚI CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 
 BÀI 21 : VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM 1939 -1945
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: Giúp H/s nắm được những kiến thức cơ bản sau.
- Khi chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ, thực dân Pháp đã thoả hiệp với Nhật, rồi đầu hàng và câu kết với Nhật áp bức bóc lột nhân dân ta, làm cho đời sống của các tầng lớp, giai cấp vô cùng cực khổ.
- Những nét chính về diễn biến của 3 cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, Nam Kì, Đô Lương và ý nghĩa nghĩa lịch sử của 3 cuộc khởi nghĩa.
2. Thái độ
- Giáo dục cho học sinh lòng căm thù thực dân Pháp, phát xít - Nhật và lòng kính yêu, khâm phục tinh thần dũng cảm của nhân dân ta.
3. Kĩ năng:
- Rèn luyện cho học sinh biết phân tích các thủ đoạn thâm độc của Nhật - Pháp, biết đánh giá ý nghĩa của 3 cuộc nổi dậy đầu tiên và biết sử dụng bản đồ.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
 - Lược đồ 3 cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, Nam Kì
 - Một số tài lệu về 3 cuộc khởi nghĩa.
2. Học sinh: SGK, vở ghi lịch sử, đọc trước bài và tìm tài liệu về Việt Nam trong những năm 1939 - 1945
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Kiểm tra bài cũ:
? Kể tên các cuộc đấu tranh tiêu biểu trong cuộc vận động dân chủ 1936-1939 ?
2. Giới thiệu bài mới. 
Sau khi chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ, Phát Xít Nhật nhảy vào Đông Dương, cấu kết chặt chẽ với TDP để thống trị và bóc lột nhân dân ta. Nhân dân Đông Dương phải sống trong tình trạng " 1 cổ đôi tròng" rất cực khổ. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã bùng lên đấu tranh, mở đầu thời kì mới, thời kì khởi nghĩa vũ trang. Đó là 3 cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, Nam Kì và binh biến Đô Lương.....
3. Bài mới: 
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN - HỌC SINH
 NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1 : Tìm hiểu tình hình thế giới và Đông Dương.
? Điểm lại những nét chính của tình hình thế giới sau khi chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ.
? Cho biết tình hình Đông Dương sau khi chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ.
? Cho biết tình hình Đông Dương từ khi Nhật nhảy vào chiếm đóng.
+ Pháp đầu hàng Nhật, mở cửa cho chúng vào Đông Dương à TDP suy yếu rõ rệt.
+ Nhật tìm mọi cách lấn áp Pháp, biến Đông Dương thành thuộc địa và căn cứ quân sự của chúng.
+ Ngày 23/7/1941 hiệp ước "phòng thủ chung Đông Dương" đã được kí kết giữa Nhật và Pháp. (Tại HN)
 ? Em có nhận xét gì về hiệp ước phong thủ chung Đông Dương giữa Nhật và Pháp. 
? Vì sao TDP và Phát xít Nhật thoả hiệp với nhau ®Ó cùng thống trị Đông Dương ( vì Đông Dương có đặc điểm gì)
? Cho biết những việc làm của TDP ở Đông Dương trong thời gian 1939 - 1945.
- Giáo viên giải thích "kinh tế chỉ huy": thực chất là lợi dụng thời chiến để nắm độc quyền kinh tế Đông Dương, bóc lột nhiều hơn.
+ VD: Thuế rượu, muối, thuốc phiện từ 1939 - 1945 tăng 3 lần
? Nêu những thủ đoạn của Nhật.
? Những thủ đoạn đó đã gây hậu quả gì cho nhân dân VN
- Hơn 2 triệu dân ta bị chết đói vào cuối 1944 - 1945 => Nhân dân ta chịu 2 đường áp bức Pháp - Nhật -> điêu đứng, khốn cùng.
Hoạt động 2: Tìm hiểu Những cuộc nổi dậy đầu tiên
? Nguyên nhân nào dẫn đến các cuộc khởi nghĩa bùng nổ.
+ Chính sách phản động của Pháp với Nhật ở Đông Dương.
 => Mâu thuẫn giữa DT Đông Dương với Nhật - Pháp sâu sắc. Điều đó đã => phong trào đấu tranh bùng lên mạnh mẽ.
- Giáo viên sử dụng lược đồ H34: Lược đồ khởi nghĩa Bắc Sơn.
? Em hãy trình bày những nét chính về cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn.
*GV: kết hợp tường thuật diễn biến cuộc khởi nghĩa.
? Trước tinh thần đấu tranh của nhân dân Bắc Sơn Nhật, Pháp có hành động gì
? Cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn tại sao nhanh chóng thất bại. (Điều kiện thuận lợi cho cuộc khởi nghĩa chỉ mới xuất hiện tại địa phương chứ không phải trên cả nước. Kẻ địch có điều kiện tập trung lực lượng đàn áp)
? Tuy thất bại song cuộc khởi nghĩa có ý nghĩa gì.
? Hoàn cảnh nào => cuộc khởi nghĩa Nam Kì
=> Trước tình hình đó xứ uỷ Nam Kì quyết định khởi nghĩa (chưa có sự đồng ý của Trung ương).
? Trình bày những nét cơ bản của cuộc khởi nghĩa
( Giáo viên dùng lược đồ khởi nghĩa Nam Kì để thuật diễn biến.)
VD: Mĩ Tho, Gia Định
? Cuộc khởi nghĩa thu được kết quả gì
? Theo em nguyên nhân nào => cuộc khởi nghĩa Nam Kì bị thất bại. ( Giáo viên dẫn chứng chứng minh)
=> Chuẩn bị trực tiếp cho tổng khởi nghĩa tháng 8 /1945.
 I. Tình hình thế giới và Đông Dương.
 1. Thế giới.
 - 1/9/1939 chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ.
 - 8/1940 Pháp đầu hàng Đức.
 - Ở Viễn Đông: Nhật đẩy mạnh xâm lược Trung Quốc, tiến sát biên giới Việt Trung.
 2. Đông Dương.
 - Thực dân Pháp đứng trước 2 nguy cơ:
 + Cách mạng Đông Dương sắp bùng nổ
+ Nhật hất cẳng Pháp 
=> Thực dân Pháp bắt tay với Nhật cùng thống trị Đông Dương.
- Pháp thi hành chính sách “kinh tế chỉ huy” để bóc lột nhiều hơn và tăng các loại thuế.
- Nhật thu mua gạo theo lối cưỡng bức với giá rẻ
II. Những cuộc nổi dậy đầu tiên.
1. Khởi nghĩa Bắc Sơn. (27/9/1940)
 - 27/9/1940 Đảng bộ Bắc Sơn lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa -> chính quyền cách mạng được thành lập .
- Đội du kích Bắc Sơn ra đời phát triển thành cứu quốc quân (1941) 
2. Khởi nghĩa Nam Kì (23/11/1940)
a. Hoàn cảnh.
+ Pháp thua trận ở Châu Âu, yếu thế ở Đông Dương.
+ Nhật xúi giục bọn quân phiệt Thái Lan gây chiến tranh ở biên giới Lào - CPC.
+ TDP bắt binh lính Nam Kì đi làm bia đỡ đạn cho chúng, binh lính căm phÉn.
b. Diễn biến:
- Đêm 22 rạng sáng 23/1/1940 cuộc khởi nghĩa bùng nổ lan ra khắp các tỉnh Nam Kì .
- Chính quyền nhân dân và toà án cách mạng được thành lập ở nhiều nơi.
4. Củng cố 
Bài 1: Hãy đánh dấu X vào đầu câu về thủ đoạn bóc lột tàn ác nhất của TDP.
A 	Thi hành chính sách "kinh tế chỉ huy"
B 	Tăng thuế.
C 	Thu mua lương thực, thực phẩm theo lối cưỡng bức với giá rẻ.
Bài 2: Điền chữ Đ (đúng) hoặc S(sai)vàng các ô trống dưới đây:
- Cơ hội của cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn là quân Pháp tan rã.
- Khởi nghĩa Bắc Sơn Giành thắng lợi ngay khi nổ ra.
- Nhật, Pháp thoả hiệp với nhau đàn áp khởi nghĩa Bắc Sơn.
- Khởi nghĩa Bắc Sơn thất bại nhưng lực lượng vẫn còn : đội du kích Bắc Sơn.
	5. Hướng dẫn học tập ở nhà
- Về nhà học bài biết thuật diễn biến 3 cuộc khởi nghĩa, nắm được nguyên nhân thất bại, ý nghĩa lịch sử của 3 cuộc khởi nghĩa, Bài học khởi nghĩa của 3 cuộc khởi nghĩa.
- Đọc và tìm hiểu nội dung bài mới.
Bài 22: Cao trào CM tiến tới tổng khởi nghĩa tháng 8/1945 (Tiết 1)
IV. RÚT KINH NGHIỆM
....