Giáo án dạy thêm Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản "Lặng lẽ Sa Pa"

1. Tác giả

- Nguyễn Thành Long là người con của xứ Quảng. Ông viết văn từ thời kháng chiến chống Pháp, là cây bút chuyên về truyện ngắn và ký.

- Tác phẩm của ông nhẹ nhàng, tình cảm, giàu chất thơ, cốt truyện tưởng như đơn giản mà rất giàu ý nghĩa khái quát.

- Ông nhiệt thành ca ngợi những con người lao đông mới, dám nghĩ, dám làm, say mê lao động, yêu thiết tha cuộc sống.

-

2. Tác phẩm

a. HCST : Truyện ngắn là kết quả chuyến đi lên Lào Cai - hè 1970 của tác giả.

b. Xuất xứ : Truyện từ tập “Giữa trong xanh” in năm 1972.

c. Thể loại : truyện ngắn

d. Tóm tắt truyện

- Xe tới chân đỉnh Yên Sơn, bác lái xe dừng lại, giới thiệu với ông hoạ sĩ già và cô kỹ sư trẻ một anh thanh niên làm công tác khí tượng và vật lý địa cầu sống một mình trên núi.

- Trong cuộc gặp gỡ 30 phút ngắn ngủi, anh thanh niên kể về công việc của mình, công việc đơn giản nhưng gian khổ và cô đơn. Anh đã bộc lộ những suy nghĩ đúng đắn về công việc và cuộc đời.

- Khi ông hoạ sĩ định vẽ anh, anh đã giới thiệu những người khác mà anh cho là đáng vẽ hơn như ông kỹ sư vườn rau, nhà nghiên cứu sét. Những điều khám phá được ở anh thanh niên làm cho người khách vô cùng xúc động.

- Khi họ trở về, anh còn tặng cô gái một bó hoa và tặng bác già một làn trứng ăn đường.

 

docx 9 trang cucpham 02/08/2022 1720
Bạn đang xem tài liệu "Giáo án dạy thêm Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản "Lặng lẽ Sa Pa"", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

Tóm tắt nội dung tài liệu: Giáo án dạy thêm Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản "Lặng lẽ Sa Pa"

Giáo án dạy thêm Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản "Lặng lẽ Sa Pa"
LẶNG LẼ SA PA
 -Nguyễn Thành Long-
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Tác giả
Nguyễn Thành Long là người con của xứ Quảng. Ông viết văn từ thời kháng chiến chống Pháp, là cây bút chuyên về truyện ngắn và ký.
Tác phẩm của ông nhẹ nhàng, tình cảm, giàu chất thơ, cốt truyện tưởng như đơn giản mà rất giàu ý nghĩa khái quát. 
Ông nhiệt thành ca ngợi những con người lao đông mới, dám nghĩ, dám làm, say mê lao động, yêu thiết tha cuộc sống.
2. Tác phẩm
a. HCST : Truyện ngắn là kết quả chuyến đi lên Lào Cai - hè 1970 của tác giả. 
b. Xuất xứ : Truyện từ tập “Giữa trong xanh” in năm 1972.
c. Thể loại : truyện ngắn
d. Tóm tắt truyện 
Xe tới chân đỉnh Yên Sơn, bác lái xe dừng lại, giới thiệu với ông hoạ sĩ già và cô kỹ sư trẻ một anh thanh niên làm công tác khí tượng và vật lý địa cầu sống một mình trên núi.
Trong cuộc gặp gỡ 30 phút ngắn ngủi, anh thanh niên kể về công việc của mình, công việc đơn giản nhưng gian khổ và cô đơn. Anh đã bộc lộ những suy nghĩ đúng đắn về công việc và cuộc đời. 
Khi ông hoạ sĩ định vẽ anh, anh đã giới thiệu những người khác mà anh cho là đáng vẽ hơn như ông kỹ sư vườn rau, nhà nghiên cứu sét. Những điều khám phá được ở anh thanh niên làm cho người khách vô cùng xúc động. 
Khi họ trở về, anh còn tặng cô gái một bó hoa và tặng bác già một làn trứng ăn đường.
e/ Cốt truyện và tình huống cơ bản của truyện 
Tình huống cơ bản của truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa" chính là cuộc gặp gỡ tình cờ của anh thanh niên làm việc một mình ở trạm khí tượng với bác lái xe và hai hành khách trên chuyến xe ấy - ông hoạ sĩ và cô kỹ sư lên thăm trong chốt lát nơi ở và nơi làm việc của anh thanh niên.
Tình huống gặp gỡ này là cơ hội thuận tiện để tác giả khắc hoạ "bức chân dung" nhân vật chính một cách tự nhiên và tập trung, qua sự quan sát của các nhân vật khác và qua chính lời lẽ, hành động của anh. Đồng thời, qua "bức chân dung" (cả cuộc sống và những suy nghĩ) của người thanh niên, qua sự cảm nhận của các nhân vật khác (chủ yếu là ông hoạ sĩ) về anh và những người như anh, tác giả đã làm nổi bật được chủ đề của tác phẩm: "Trong cái lặng im của Sa Pa, dưới những dinh thự cũ kỹ của Sa Pa, Sa Pa mà chỉ nghe tên, người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi, có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước".
 f/ Điểm nhìn trần thuật: Tác giả sử dụng thủ pháp di chuyển điểm nhìn. Truyện kể theo ngôi thứ 3 nhưng đôi chỗ được nhìn trần thuật theo ngôi kể thứ nhất: qua cái nhìn của nhân vật phụ: ông hoạ sĩ.
g. Nhan đề  
Lặng lẽ Sa Pa, đó chỉ là cái vẻ lặng lẽ bên ngoài của một nơi ít người đến, nhưng thực ra nó lại không lặng lẽ chút nào, bởi đằng sau cái vẻ lặng lẽ ấy là cuộc sống sôi nổi của những con người đầy trách nhiệm đối với công việc, đối với đất nước, với mọi người mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng một mình trên đỉnh núi cao
Trong cái không khí lặng im của Sa Pa, Sa Pa mà nhắc tới người ta chỉ nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi lại có những con người ngày đêm lao động hăng say, miệt mài lặng lẽ, âm thầm, cống hiến cho đất nước.
h. Khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật
* Nội dung 
Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” khắc hoạ thành công hình ảnh những người lao động bình thường, mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng ở một mình trên đỉnh núi cao. Qua đó truyện khẳng định vẻ đẹp của con người lao động và ý nghĩa những công việc thầm lặng.
* Nghệ thuật: Truyện đã xây dựng được một tình huống truyện hợp lý, cách kể truyện tự nhiên, có sự kết hợp giữa tự sự, trữ tình với bình luận.
II.Phân tích
A. Cảnh thiên nhiên nên Sa Pa
Nói đến Sa pa, người ta sẽ nghĩ ngay đến một nơi nghỉ ngơi, yên tĩnh và tuyệt đẹp. Nghĩ ngay đến những rừng hoa ban trắng muốt, những cánh rừng bạt ngàn dưới ánh nắng ban mai, những đồi núi trập trùng dưới sương mờ bao phủ, những thửa ruộng bậc thang, những phiên chợ tình lãng mạn... 
Thiên nhiên Sa pa dưới ngòi bút của Nguyễn Thành Long hiện lên cũng không kém phần sinh động như vậy.Nguyễn Thành Long đã nhập vai, đã hoá thân vào người hoạ sĩ, mượn cái nhìn của nghệ thuật hội họa, mượn lăng kính đầy màu sắc để tô vẽ nên một thiên nhiên không kém phần thơ mộng, lung linh, kì ảo, trữ tình.
Thiên nhiên Sa pa xuất hiện đầu tiên với hình ảnh những rặng đào” và những đàn bò lang cổ có đeo chuông ở các đồng cỏ trong thung lũng hai bên đường”. Đúng là Sa Pa rồi! Bạn có nhận ra chưa? Còn  người hoạ sĩ thì đã nhận ra cảnh quan ấy để rồi  tơ tưởng đến một ngày được về ở hẳn nơi ấy.Chỉ một ước muốn ấy thôi cũng cho thấy bức tranh thiên nhiên có sức hấp dẫn lòng người.
Mây ở đây hiện ra mang một vẻ đẹp kì thú: mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe làm cho không gian ở đây trở nên mát lạnh, mờ ảo.
Nắng ở Sa Pa cũng thật là đẹp. Nắng len tới đốt cháy rừng cây, hừng hực như một bó đuốc lớn. 
Những cây thông chỉ cao quá đầu, rung tít trong nắng, những ngón tay bằng bạc dưới cái nhìn bao che của những cây tử kinh thỉnh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng đã làm nổi vật lên vẻ đẹp rực rỡ của Sa Pa.
Những con đèo trên Sa Pa khi được nắng chiếu sáng cũng trở nên đẹp lạ thường: nắng đã mạ bạc cả con đường đèo. Hoa ở Sa Pa thì muôn màu rực rỡ. 
Bằng ngòi con mắt tinh tế, bằng ngòi bút miêu tả tài tình với nhiều hình ảnh so sánh, nhân hóa sống động, giàu chất thơ; NTL đã làm cho thiên nhiên Sa Pa hiện lên thật đẹp, thật thơ mộng, thật hư ảo. Nó gợi khao khát được đến để chiêm ngưỡng, khám phá cảnh đẹp nơi đây.
Vẽ nên một bức tranh như vậy cũng là cách để tác giả tạo nền, tô đậm vẻ đẹp của con người, góp phần bộc lộ chủ đề của tác phẩm.
B.Con người Sa Pa
1. Những con người sống và làm việc ở Sa Pa
a.Nhân vật anh thanh niên 
*. Hoàn cảnh sống và công việc 
Là nhân vật chính trong tác phẩm nhưng anh thanh niên không xuất hiện ngay từ đầu mà lại hiện ra qua lời kể của bác lái xe. Trên chuyến xe khách, bác lái xe tỏ ra rất thân thiện với hành khách. Để chuyến xe có ý nghĩa bác đã giới thiệu với mọi người một trong những người cô độc nhất thế gian. Cách giới thiệu rất ấn tượng ấy khiến cho mọi người tò mò, thích thú tìm hiểu về nhân vật.
Để mọi người hiểu rõ hơn, bác lái xe đã giới thiệu về cuộc sống của anh . 
Đó là một anh thanh niên 27 tuổi. Anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu. Sống một mình trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600m, quanh năm suốt tháng giữa cỏ cây và mây núi Sa Pa. 
Anh ấy mắc bệnh “thèm người” – căn bệnh y khoa thế giới chưa hề nói tới. Sở dĩ anh mắc phải căn bệnh này là do anh phải sống một mình ở một nơi vô cùng vắng vẻ, bốn bề chỉ có mây mù bao phủ, không được tiếp xúc và trò chuyện với mọi người. 
Trong cuộc sống cô đơn đến cô độc ấy người đọc cảm nhận rất rõ một con người có sự hi sinh đáng quý, hi sinh thời gian và tuổi trẻ, hi sinh cuộc sống của mình cho công việc, cho đất nước.
Trong cuộc gặp gỡ, anh đã tự giới thiệu về công việc của mình: 
“cháu ở đây có nhiệm vụ đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, để báo trước thời tiết hàng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu.”. 
Đây là công việc đòi hỏi phải có tri thức, tỉ mỉ, chính xác, có tinh thần trách nhiệm cao mới có thể hoàn thành.
Mặc dù chỉ có một mình, không người giám sát 
nhưng ngày nào cũng vậy, anh làm việc một cách đều đặn, chính xác đủ 4 lần trong một ngày vào lúc 4 giờ, 11 giờ, 7 giờ tối và 1 giờ sáng. 
Nửa đêm, đúng giờ “ốp”, dù mưa tuyết giá lạnh thế nào anh cũng trở dậy ra ngoài trời làm việc. 
Điều này chứng tỏ anh là người rất bản lĩnh, có sức chịu đựng tốt, có tinh thần tự giác, nghiêm túc, có trách nhiệm cao trong công việc. 
*. Suy nghĩ: Vượt lên hoàn cảnh sống, những vất vả của công việc, anh có những suy nghĩ rất đẹp!
Đối với công việc, anh yêu nó tới mức trong khi mọi người còn ái ngại cho cuộc sống ở độ cao 2600m của anh thì anh lại ước ao được làm việc ở độ cao trên 3000m. Vì anh cho như vậy mới gọi là lý tưởng.
Anh còn tâm sự: 
“khi ta làm việc, ta với công việc là một, sao lại gọi là một mình được”. 
Anh còn hiểu rằng công việc của anh còn gắn với công việc của bao anh em đồng chí dưới kia. “Công việc của cháu gian khổ thật đấy chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất”. 
Anh cảm thấy thật hạnh phúc Ta càng hiểu anh hơn khi anh tâm sự với ông họa sĩ thế này: Nhờ cháu có góp phần phát hiện một đám mây khô mà ngày ấy, tháng ấy, không quân ta hạ được bao nhiêu phản lực Mĩ trên cầu Hàm Rồng. Đối với cháu thật đột ngột, không ngờ lại là như thếTừ hôm ấy cháu thấy mình thật hạnh phúc. 
Trong đời con người có thể tìm thấy nhiều niềm hạnh phúc: người ta hạnh phúc khi bất ngờ nhận được món quà, có gia tài lớn, khi có tình yêu, khi thăng tiến, khi có công danh sự nghiệp. 
Còn anh thanh niên lại hp khi được đóng góp một phần sức mình cho đất nước. Niềm hp ấy của anh thật giản dị và cảm động biết bao bởi vì anh được làm người có ích cho xã hội.
Thế mới biết anh đã nhận thức được ý nghĩa của công việc mình làm. Công việc đối với anh là quan trọng nhất. Nó là nguồn sống, nguồn hạnh phúc, là cái đích anh vươn tới bấy lâu nay.
Qua suy nghĩ của anh về công việc và cuộc sống ta thấy ngời lên một có người có lý tưởng sống cao đẹp, có ý thức trách nhiệm với Tổ quốc.
*.Lối sống: Để cho c/s có ý nghĩa hơn, anh thanh niên còn tìm thấy niềm vui trong việc đọc sách, tự học, trồng hoa, nuôi gà
Ngoài những giờ làm việc, anh thanh niên còn đọc sách. 
Sách đã trở thành người bạn thân thiết của anh. Vì thế, khi bác lái xe đưa gói sách cho anh, anh “mừng quýnh” như cầm được vàng. Anh nói với cô gái: “ Cô thấy đấy, lúc nào tôi cũng có người trò chuyện. Nghĩa là sách ấy mà.”.
Sách không chỉ giúp anh nâng cao hiểu biết, nâng cao kiến thức, mà còn giúp anh khuây khoả trong những phút giây rảnh rỗi, cô đơn. 
Chính sách vở cho anh thấy cuộc đời đẹp hơn, c/s không tẻ nhạt.
Anh quả là một trí thức sống có văn hóa, có tâm hồn.	
Thông thường trong hoàn cảnh sống như anh, người ta rất dễ sống buông thả. Chính ông họa sĩ cũng có cái ý nghĩ “khách tới bất ngờ chắc cu cậu chưa kịp quét dọn, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn.” 
Nhưng ngược lại, nơi anh ở không hề bừa bộn mà sạch sẽ, ngăn nắp và với một chiếc giường con, một giá sách và một chiếc bàn học.
Anh có cả một vườn hoa rực rỡ hương sắc, có cả một đàn gà đẻ trứng ăn không hết.
Qua đây ta thấy anh thanh niên không chỉ là người có trách nhiệm với Tổ quốc, với công việc mà còn có trách nhiệm với cuộc sống của chính mình. 
*.Thái độ với mọi người 
Ở người thanh niên ấy còn có một phong cách sống rất đẹp!
Khi gặp được bác tài, anh mừng lắm. Anh càng mừng hơn khi được tiếp bác tài, nhà hoạ sĩ, và cô kỹ sư nông nghiệp trẻ mới ra trường tại nơi làm việc của mình. Chính anh đã nói to lên đầy tiếc rẻ : « Trời ơi, chỉ còn năm phút ». Câu chuyện của anh tuôn ra như suối khi gặp mọi người. 
Khi biết vợ bác lái xe ốm anh đã chu đáo đi tìm được củ tam thất và ân cần trao biếu bác lái xe mang về cho bác gái. Chi tiết này rất nhỏ thôi nhưng nếu không phải là người tinh tế, biết quan tâm đến người khác thì anh thanh niên không thể làm như thế!
Khi ông họa sĩ già và cô kĩ sư trẻ bước lên thăm nơi ở và làm việc của anh, anh niềm nở mời họ uống nước chè, anh đã vào khu vườn của mình, cắt một bó hoa rõ to tặng cô gái với những lời chân thành: “cô muốn lấy bao nhiêu nữa tùy ý, có thể cắt hết nếu cô thích”. 
Khi họ ra về, anh còn biếu ông họa sĩ một làn trứng, tặng cô gái một bó hoa to. Chao ôi, ai lại không hả lòng hả dạ trước những cử chỉ thân thiện như thế! 
Tất cả những chi tiết đó, chứng tỏ anh là một người vô cùng cởi mở, chân thành với khách, khao khát được gặp gỡ, được trò chuyện với mọi người.
Thái độ vui vẻ, niềm nở, hiều khách của anh không chỉ vì một niềm vui của chính mình mà vì thực lòng yêu mến và quý trọng con người. Vì thế anh đã để lại trong lòng mọi người những ấn tượng khó quên! 
Tuy làm việc có ích và lớn lao cho đất nước nhưng anh rất khiêm tốn.
Điều này được thể hiện rất rõ trong cuộc gặp gỡ ba mươi phút, anh chỉ dành 5 phút ngắn ngủi để kể về công việc của anh. Thời gian còn lại anh mong được nghe chuyện của mọi người.
Vì rất cảm phục anh thanh niên nên ông họa sĩ muốn vẽ anh nhưng anh đã giới thiệu cho ông họa sĩ những người đáng vẽ hơn mình. Đó là ông kĩ sư nông nghiệp ngày đêm vất vả tạo ra những củ su hào to hơn ở vườn rau Sa Pa hay anh cán bộ khí tượng nghiên cứu, thiết lập bản đồ sét. 
Sở dĩ anh không muốn họa sĩ vẽ mình bởi anh cảm thấy công việc và những đóng góp của mình là nhỏ bé so với những người khác. 
Sự khiêm tốn ấy ở anh làm mọi người vô cùng cảm phục. Qua đây ta còn hiểu được giá trị của sự hi sinh thầm lặng, cái nghĩa tình của những con người ngày đêm làm việc và lo nghĩ cho đất nước.
*.Nhận xét chung
Hình tượng anh thanh niên chỉ thoáng qua như một “bức chân dung” nhưng cũng đủ khiến cho người đọc trân trọng ngưỡng mộ và quý mến anh. Qua nhân vật anh thanh niên, tác giả đã giúp ta hiểu thêm nét đẹp ở những con người lao động mới ở chốn Sa Pa.
Đó là hình ảnh những con người lao động mới với phong cách sống đẹp, suy nghĩ đẹp, sống có lý tưởng, quên mình vì cuộc sống chung; say mê, miệt mài, khẩn trương làm việc; vô tư cống hiến hết mình cho đất nước.
Cuộc sống của họ âm thầm, bình dị mà cao đẹp biết bao! Họ cũng là những con người tiêu biểu cho vẻ đẹp của người Việt Nam những năm đầu miền Bắc nước ta vừa sản xuất vừa chống chiến tranh phá hoại của Mỹ. 
Tâm hồn và những việc làm của anh thanh niên trong truyện đã làm chúng ta thêm yêu con người và cuộc sống, đã thôi thúc chúng ta muốn cống hiến, muốn làm gì đó có ích cho xã hội như một nhà thơ đã nói: “Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”.
b.Ông kĩ sư vườn rau 
ngồi rình cách ong lấy mật rồi tự tay thụ phấn cho hàng vạn cây su hào để hạt giống làm ra tốt hơn, su hào miền Bắc to ngọt hơn...
c. Anh cán bộ nghiên cứu sét 
“đã 11 năm không 1 ngày xa cơ quan”, luôn trong “tư thế sẵn sàng, suốt ngày chờ sét” để lập bản đồ tìm ra tài nguyên trong lòng đất.
2. Những con người đi qua Sa Pa
a. Ông hoạ sĩ:
Tuy không dùng cách kể từ ngôi thứ nhất, nhưng hầu như người kể chuyện đã nhập vào cái nhìn và suy nghĩ của ông hoạ sĩ để quan sát và miêu tả từ cảnh thiên nhiên đến anh thanh niên. Qua ông, tác giả muốn gửi gắm những suy nghĩ về con người, về cuộc sống, về nghệ thuật.
Ngay từ những phút đầu gặp gỡ anh thanh niên, bằng sự từng trải nghề nghiệp và niềm khao khát của người nghệ sĩ đi tìm đối tượng của nghệ thuật, ông đã xúc động và bối rối : “Vì họa sĩ bắt gặp 1 điều thật ra ông vẫn ao ước được biết, ôi, một nét thôi đủ khẳng định 1 tâm hồn, khơi gợi 1 ý sáng tác...”
Cảm hứng được khơi gợi đã thôi thúc người hoạ sĩ sáng tác. Ông muốn ghi lại hình ảnh anh thanh niên bằng nét bút kí hoạ, nhưng làm sao cho người xem hiểu được anh ta mà không phải hiểu như một ngôi sao xa... (Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hạn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài...). Ông chấp nhận những thử thách của quá trình sáng tác và để cảm hứng của mình hiện lên trang giấy: “người con trai ấy đáng yêu thật, nhưng làm cho ông nhọc quá...”
b. Cô kĩ sư – Cô gái dám rời HN, bỏ lại sau lưng “mối tình nhạt nhẽo” để lên công tác miền Tây Bắc
Cuộc gặp gỡ bất ngờ với anh thanh niên, những điều anh nói, những chuyện anh kể về những người khác khiến cô “bàng hoàng”
Cô hiểu thêm về c/sống dũng cảm tuyệt đẹp của anh thanh niên, về cái thế giới những con người như anh, và quan trọng hơn là về con đường cô đã lựa chọn, đang đi tới.
Cái “bàng hoàng” đã giúp cô đánh giá đúng hơn mối tình đầu nhạt nhẽo mà cô đã từ bỏ và yên tâm hơn về quyết định đó của mình. 
Đó là sự bừng dậy của những tình cảm lớn lao, cao đẹp khi người ta gặp được ánh sáng đẹp đẽ toả ra từ c/sống, từ tâm hồn của người khác.
Cùng với sự “bàng hoàng” là tình cảm hàm ơn với anh thanh niên, không phải chỉ vì bó hoa to mà anh tặng cô một cách hết sức vô tư, mà còn “vì 1 bó hoa nào khác nữa, bó hoa của những háo hức và mơ mộng ngẫu nhiên anh cho thêm cô”.
c. Bác lái xe
Lời kể của bác đã kích thích sự chú ý của ông hoạ sĩ, cô kĩ sư, khiến họ háo hức chờ đợi sự xuất hiện của anh thanh niên – nhân vật chính của truyện mà theo lời bác là “người cô độc nhất thế gian.”
Qua lời kể của bác, ta còn biết được những nét sơ lược về anh thanh niên và nỗi “thèm người” của anh khi mới lên sống 1 mình trên đỉnh núi cao quanh năm lạnh lẽo, chỉ có cây cỏ và mây mù.
III.Tổng kết
a. Nghệ thuật 
Truyện đã xây dựng được một tình huống truyện tự nhiên, hợp lý
Đó chính là cuộc gặp gỡ tình cờ của anh thanh niên làm việc một mình ở trạm khí tượng với bác lái xe và hai hành khách trên chuyến xe ấy - ông hoạ sĩ và cô kỹ sư lên thăm trong chốt lát nơi ở và nơi làm việc của anh thanh niên.
Tác dụng:
Tình huống gặp gỡ này là cơ hội thuận tiện để tác giả khắc hoạ "bức chân dung" nhân vật chính một cách tự nhiên và tập trung, qua sự quan sát của các nhân vật khác và qua chính lời lẽ, hành động của anh. 
Đồng thời, qua "bức chân dung" (cả cuộc sống và những suy nghĩ) của người thanh niên, qua sự cảm nhận của các nhân vật khác (chủ yếu là ông hoạ sĩ) về anh và những người như anh, tác giả đã làm nổi bật được chủ đề của tác phẩm: "Trong cái lặng im của Sa Pa, dưới những dinh thự cũ kỹ của Sa Pa, Sa Pa mà chỉ nghe tên, người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi, có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước".
Các lời đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm sử dụng đúng chỗ góp phần sắc nét tính cách nhân vật
Cách kể truyện tự nhiên, có sự kết hợp hài hòa giữa tự sự, trữ tình với bình luận làm cho câu chuyện có chiều sâu.
Xây dựng nhân vật: Từ nhân vật phụà giới thiệu nhân vật chính. 
Nhân vật không tên: ca ngợi tất cả những con người sống cống hiến như anh thanh niên, ông kĩ sư nông nghiệp...
Nghệ thuật miêu tả giàu chất thơ và hoạ: (chất thơ thể hiện ở cảnh vật, ở tâm hồn, tình cảm của những nhân vật; chất hoạ thể hiện ở những bức tranh phong cảnh điểm xuyết ở phần đầu và cuối tác phẩm)
Sự dồn nén không gian và thời gian nghệ thuật: cuộc gặp gỡ diễn ra chỉ trong 30 phút 
Đủ để anh thanh niên thể hiện những suy nghĩ, tình cảm quan niệm sống.
Đủ để ông hoạ sĩ già định hình rõ hơn chân lí nghệ thuật suốt đời ông kiếm tìm.
Đủ để cô kĩ sư tự tin vào con đường cô đang đi
Đủ cho NTL khắc học thành công chân dung tập thể những con người mới và đề cao 1 quan niệm sống rất đẹp: sống cống hiến lặng lẽ, âm thầm, tự nguyện cho đất nước, nhân dân.
b. Nội dung 
Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” khắc hoạ thành công hình ảnh những người lao động bình thường, mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng ở một mình trên đỉnh núi cao.
Qua đó truyện khẳng định vẻ đẹp của con người lao động và ý nghĩa những công việc thầm lặng

File đính kèm:

  • docxgiao_an_day_them_ngu_van_lop_9_van_ban_lang_le_sa_pa.docx