Chuyên đề Ngữ văn Lớp 8 - Văn tự sự

CHYÊN ĐỀ: VĂN TỰ SỰ
I, NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT
Các yếu tố có trong một bài văn tự sự kết hợp với miêu tả
Trong bài văn tự sự, yếu tố tự sự đóng vai trò nòng cốt, là nền tảng cấu trúc nên bài văn, còn miêu tả có nhiệm vụ bổ sung để làm nổi bật thêm chi tiết tự sự. Và nói đến văn tự sự, người ta nhắc đến 3 yếu tố. 
Yếu tố quan trọng đầu tiên là nhân vật. Câu chuyện tự sự phải kể về một nhân vật nào đó và họ phải gây được ấn tượng với người đọc. Điều này có thể biểu hiện trong lời nói hoặc hành động. Có nhân vật được nhớ bởi tên gọi, ngoại hình và cũng có người lại cuốn hút bởi những thói quen khác lạ
Để bài văn được đầy đủ, học sinh cần cung cấp thêm cho người đọc thông tin cơ bản về nhân vật như: tên gọi, lai lịch xuất thân, hoàn cảnh sống, ngoại hình, diễn biến tâm lý, thói quen, tính nết, số phận cuộc đờiTuy nhiên, không phải nhân vật nào trong bài cũng nhất thiết phải có đầy đủ các đặc điểm kể trên mà đối với các nhân vật chính, học sinh nên đưa ra nhiều chi tiết tiêu biểu để người đọc hình dung được rõ nét về đối tượng. 
Yếu tố tiếp theo phải kể đến trong bài văn tự sự kết hợp với miêu tả là cốt truyện. Dù mỗi học sinh có cách trình bày cốt truyện khác nhau nhưng trước hết học sinh cần giới thiệu hoàn cảnh diễn ra sự việc, các nhân vật tham gia, diễn biến câu chuyện (sự kiện mở đầu, sự kiện tiếp diễn phát triển câu chuyện và kết thúc). Cốt truyện học sinh đưa ra phải hợp lý và logic, các hành động của nhân vật phải phù hợp với tính cách của họ. Ngoài ra, để bài viết hấp dẫn người đọc, học sinh có thể đưa thêm vào tình tiết bất ngờ vào cuối câu chuyện. 
Bên cạnh đó, một yếu tố không thể thiếu để có bài viết hay là câu chuyện ấy phải mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Bài văn nên hướng con người ta đến với tình cảm cao đẹp, cách ứng xử cao thượng giữa con người với con người trong cuộc sống. Sau khi câu chuyện kết thúc, người đọc, người nghe tự mình rút ra được bài học thấm thía, chiêm nghiệm điều gì đó về cuộc đời. Có thể nói, mỗi câu chuyện học sinh viết ra là một sự khám phá về hiện thực cuộc sống. Bằng chính những suy nghĩ rất riêng của bản thân mình, học sinh lớp 8 có thể trình bày những quan điểm mang màu sắc riêng mà đôi khi góc nhìn của người lớn vốn đã bị đóng khung, rập theo khuôn mẫu chung của xã hội.
1.Ngôi kể trong văn tự sự.
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể chuyện.
- Khi gọi các nhân vật bằng các tên gọi của chúng, người kể tự giấu mình đi, tức là kể theo ngôi thứ ba, người kể có thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.
- Khi tự xưng là tôi kể theo ngôi thứ nhất, người kể có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua, có thể trực tiếp nói ra cảm tưởng, ý nghĩ của mình.
- Để kể chuyện cho linh hoạt, thú vị, người kể có thể lựa chọn ngôi kể thích hợp.
- Người kể xưng tôi trong tác phẩm không nhất thiết phải là chính tác giả...
2. Các bước xây dựng một đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm.
	* Bước 1 : Xác định sự việc chọn kể.
	* Bước 2 : Chọn ngôi kể cho câu chuyện :
	- Ngôi mấy?
	- Xưng là:
	* Bước 3: Xác định trình tự kể:
	- Bắt đầu từ đâu ? diễn ra thế nào? Kết thúc ra sao ?
	* Bước 4 : Xác định các yếu tố miêu tả và biểu cảm dùng trong đoạn văn tự sự sẽ viết( bao nhiêu ? ở vị trí nào trong truyện ?)
	* Bước 5 : Viết thành văn bản.
3. Dàn ý:
	* Mở bài: Giới thiệu sự việc, nhân vật và tình huống xảy ra câu chuyện.
	* Thân bài: Kể lại diễn biến câu chuyện theo một trình tự nhất định.
	( Sự việc bắt đầu, sự việc phát triển, sự việc đỉnh điểm, sự việc kết thúc)
	( Trong khi kể, chú ý kết hợp miêu tả sự việc, con người và thể hiện tình cảm, thái độ của mình trước sự việc và con người được miêu tả).
	* Kết bài: Nêu kết cục và cảm nghĩ của người kể.
B, Cách làm các dạng văn bài văn tự sự.
Đề 1.
 Em hãy kể lại những kỉ niệm sâu sắc của ngày khai trường đầu tiên 
* Dàn ý.
a. Mở bài.
- Cảm nhận chung: Trong đời học sinh, ngày khai trường đầu tiên bao giờ cũng để lại dấu ấn sâu đậm nhất.
b. Thân bài.
- Đêm trước ngày khai trường.
+ Em chuẩn bị đầy đủ sách vở, quần áo mới.
+ Tâm trạng nôn nao, háo hức lạ thường.
- Trên đường đến trường.
+ Tung tăng đi bên cạnh mẹ, nhìn thấy cái gì cũng thấy đẹp đẽ, đáng yêu( bầu trời, mặt dất, con đường, cây cối, chim muông...)
+ Thấy ngôi trường thật đồ sộ, còn mình thì quá nhỏ bé.
+ Ngại ngùng trước chỗ đông người.
+ Được mẹ động viên nên mạnh dạn hơn đôi chút.
- Lúc dự lễ khai trường.
+ Tiếng trống vang lên giòn giã, thúc giục.
+ Lần đầu tiên trong đời, em được dự một buổi lễ long trọng và trang ngghiêm như thế.
+ Ngỡ ngàng và lạ lùng trước khung cảnh ấy.
+ Vui và tự hào vì mình đã là học sinh lớp Một.
+ Rụt rè làm quen với các bạn mới.
c. Kết bài.
- Cảm xúc của em: Cảm thấy mình đã lớn. Tự nhủ phải chăm ngoan, học giỏi để cha mẹ vui lòng.
Đề 2 .
Người ấy (bạn, mẹ , thầy...)sống mãi trong lòng tôi 
(Hãy kể về một kỉ niệm với người bạn tuổi thơ khiến em xúc động và nhớ mãi.)
Mở bài: + Dẫn dắt về tình bạn.
 + Giới thiệu người bạn của mình là ai? Kỉ niệm khiến mình xúc động là kỉ niệm nào ? ( nêu một cách khái quát).
 + Ấn tượng chung về kỉ niệm ấy.
	* Thân bài : Tập trung kể về kỉ niệm xúc động ấy :
	+ Nó xảy ra ở đâu(thời gian)? Lúc nào( địa điểm)? Với ai( nhân vật) ?
	+ Chuyện xảy ra như thế nào? ( mở đầu, diễn biến, kết quả).
	+ Điều gì khiến em xúc động? Xúc động như thế nào?( miêu tả các biểu hiện của sự xúc động).
	* Kết luận: Em có suy nghĩ gì về kỉ niệm đó?
Đề 3 .
Kể về một việc làm của em khiến thầy (cô) buồn lòng 
Dàn ý :
1.Mở bài : (Dẫn dắt vào sự việc sẽ kể )
	-Nhiều năm trôi qua, tôi không sao quên được một việc làm vô ý thức của tôi khi còng học lớp 6 .
	-Việc làm ấy đã khiến thầy cô buồn lòng và tôi cứ ân hận mãi .
2.Thân bài : a/ Giới thiệu sự việc, nhân vật và tình huống phát sinh câu chuyện (kết hợp MT, BC )
	-Tôi là HS mới được chuyển trường vì treo ba mẹ công tác .
	-Sau 3 tuần học , tôi đã được GVCN quan tâm đặc biệt (vì có tiếng là nghịch phá và lém lĩnh )
	-GVCN bố trí chỗ ngồi ? (gần một bạn nữ học giỏi , chăm nhưng ít nói và nghiêm nghị quá ; lại thường xuyên dò bài tôi lúc 15 phút đầu giờ ! )
	-Sắp xếp tôi ngồi như vậy, có lẽ để tôi hạn chế những thói hư tật xấu của tôi chăng ?
	-Thái độ học ở trường ? (làm kiểm tra thường quay cóp; GVCN đã nhiều lần nhắc nhở và phân công “bạn ấy “ theo dõi báo cáo lại.
	-Suy nghĩ lúc đó ? (tự ái khi bị kìm kẹp bởi một đứa con gái ; càng tức giận hơn khi bạn ấy cứ lằn nhằn bên tai tôi những lời góp ý khuyên can về việc học hành . . .)
	b/ Diễn biến sự việc gây nên lỗi lầm :
	-Tìm cách trả thù ? (phải tìm cách nào cho “bạn ấy “ sợ không dám báo cáo với GVCN mà còn thành khẩn cho tôi xem bài khi làm kiểm tra )
	-Thời cơ đã đến ? (Hôm ấy , có tiết kiểm tra Văn . Cả lớp chuẩn bị lấy giấy làm bài .Bỗng một tiếng thét thất thanh vang lên, liền sau đó một thân người ngã quị .”Người bạn nữ “ ngồi cạnh tôi bất tỉnh .Dưới chân bạn ấy, một con rắn nhỏ đã bị dập đầu nằm sóng soài ).
	-Tình hình lúc ấy như thế nào ? (Tôi ngồi thừ người ra bất động ; Cả lớp cuống cuồng lo cho bạn ấy .Người thì đánh dầu, kẻ bóp tay chân nhưng bạn ấy vẫn không tỉnh .Cuối cùng, nhà trường phải đưa bạn ấy vào bệnh viện; Hình ảnh thảm thương của người bạn ấy cứ ám ảnh tôi trên suốt đường về nhà.
	c/ Tâm trạng, suy nghĩ sau sự việc trên :
	-Hôm sau, bạn ấy phải nghỉ học vài hôm để tĩnh dưỡng. Lòng tôi chợt buồn, nhớ và hồi hộp lo âu . . .
	-Tôi có cảm giác như các bạn đang nhìn về phía tôi ,đang trút nỗi căm giận về tôi ; Chưa bao giờ tôi thấy buồn và trống vắng như thế; Lần đầu tiên tôi hiểu thế nào là sự dày vò day dứt của lương tri.
	-Tôi thu hết can đảm nhận tội trước lớp và nhận sự trừng phạt của GVCN .
	-Sự ân cần bao dung của cô chủ nhiệm, của lớp, đặc biệt là của bạn ấy càng khiến tôi ân hận nhiều hơn .
	-Từ đó , tôi thầm hứa chuyên tâm học hành; Cuối năm vươn lên đạt khá, giỏi xứng đáng với sự tin yêu của thầy cô và bạn bè; Tôi và bạn ấy trở thành đôi bạn thân cho đến bây giờ.
3.Kết bài : (Liên hệ, liên tưởng về thực tại, tương lai )
	-“Nếu như vì quá hoảng sợ cùng với bệnh tim mà bạn của em chết luôn thì em nghĩ sao ?”. Lời của GVCN ngày nào cứ văng vẳng bên tai. Lúc ấy, tôi còn quá nhỏ , không hề suy nghĩ đén điều cô giáo đã nói cũng như hậu quả của việc làm trên ! 
	-Giờ đây, kể lại tội lỗi ấy mà lòng tôi cứ ray rứt mãi.Thầy cô ơi ! Em hứa sẽ không bao giờ tái phạm trò đùa nghịch quái ác và nguy hiểm như vậy nữa ! 
	-Mong các bạn tu tâm dưỡng tính, thi đua học tốt để cha mẹ và thầy cô vui lòng .
Đề 4 .
Hãy kể lại một buổi tối sum họp đầm ấm trong gia đình em.
Dàn ý :
a) Yêu cầu chung về kĩ năng làm bài
- Bài viết phải đúng phương thức tự sự, có kết hợp hợp lí với miêu tả và biểu cảm. Cốt truyện phải chặt chẽ, tình huống phải hợp lí, có sự phát triển, không sa đà vào kể lể một cách vụng về, không đưa vào những sự việc vụn vặt, thiếu ý nghĩa hoặc thô thiển. Phải làm toát lên được không khí gia đình đầm ấm, thấy rõ tình cảm của mọi người dành cho nhau. Cảm xúc phải chân thật, sâu sắc. Biết viết và trình bày lời thoại.
- Diễn đạt rõ ràng, lưu loát. Biết dùng từ đặt câu, viết câu đúng ngữ pháp.
- Bố cục phải chặt chẽ, hoàn chỉnh.
b) Yêu cầu về nội dung kiến thức
- Giới thiệu được hoàn cảnh diễn ra sự việc: Thời gian, thành phần, lí do khiến cho em nhớ mãi (sum họp: mọi người có mặt đông đủ, quây quần trong không khí ấm áp yêu thương).
- Buổi sum họp bắt đầu như thế nào? (Mọi người trở về, gặp gỡ, chào đón).
- Bữa cơm gia đình: miêu tả không khí bữa ăn, các món ăn, thái độ của mọi người, những câu chuyệ ... ít. Lần đầu thấy cảnh một người già mà lại khóc như thế, lòng tôi xúc động, thương xót vô cùng. Chắc trong lòng lão cũng đang đau lắm.
 Rồi lão kể chuyện: Con Vàng nghe tiếng lão gọi, chạy về ăn cơm như thế nào, rồi sau đó thằng Mục, thằng Xiên xông vào bắt trói bất ngờ cậu Vàng ra sao. Lão đau xót, con chó Vàng cứ kêu ư ử nhìn lão. như trách lão đã lừa nó. Nó cũng không ngờ lão Hạc có thể lừa nó. Nhìn lão Hạc, nghe lão kể, tôi thấy rõ nỗi dằn vặt, đau đớn tự trách mình của lão. Tôi lựa lời an ủi lão. Tôi thương lão vô cùng. Lão Hạc ơi, sao cái thân lão khổ đến thế?
Đề 14 . Em hãy kể lại một buổi tối thứ bảy ở gia đình em.
YÊU CẨU
Lựa chọn được một buổi tối thứ bảy trong gia đình mà em thấy có ý nghĩa hơn cả.
Sự việc, hành động trong lời kể phải được sắp xếp theo một trình tự hợp lí.
Lựa chọn ngôi kể, giọng điệu kể cho thích hợp. Biết kết hợp giữa kể với miêu tả, biểu cảm và nghị luận. Lời kể phải tự nhiên, chân thành, có cảm xúc,
DÀN BÀI
MỞ BÀI:
Giới thiệu về buổi tối thứ bảy mà em chọn để kể lại.
THÂN BÀI:
Mỗi người tuỳ vốn sông mà có những sự việc để kể lại. Điều quan trọng là lựa chọn được một chuỗi các sự việc, hành động có ý nghía trong gia đình để kể. Có thể kể theo trình tự xảy ra của các sự việc :
Gia đình sum họp : những người đi làm, học tập ở xa về nhà ; không khí gia đình đầm ấm, vui vẻ,
Các việc diễn ra trong tối thứ bảy : bữa cơm sum họp đầm ấm ; quà của người đi xa về ; mọi người chuyện trò về việc học hành, làm ăn,
Các hoạt động sau bữa ăn : xem truyền hình, thăm hỏi sức khoẻ, chào hỏi hàng xóm, láng giềng,
Qua chuỗi sự việc đó phải làm nổi bật không khí, tính chất, ý nghĩa của buổi tối cuối tuần trong gia đình.
KẾT BÀI
Nêu cảm nghĩ của bản thân (buổi tối trong gia đình thật là vui vẻ, đầm ấm ; em mong muốn có nhiều buổi tôi như thế này ; ấn tượng này sẽ theo em suốt đời,).
Tham khảo bài viết: 
 Tối nào cũng vậy, bố tôi phải dạy thêm ở trường trung cấp nên ngày nào ba cũng về trễ. Do vậy, chỉ có ngày thứ bảy gia đình tôi mới quây quần bên nhau. Dù hôm ấy trời có se se lạnh nhưng không khí gia đình vào buổi tối thật ấm áp!
 Từ sớm mẹ tôi đã chuẩn bị thức ăn và hai chị em tôi cũng đã dọn dẹp nhà cửa. Tối đến, em tôi thì cứ đi ra đi vào để ngóng chờ bố. Còn tôi thì cùng mẹ loay hoay dưới bếp để nấu bữa cơm tối. Đang ở dưới bếp, bỗng có tiếng gọi của em tôi: “Bố ! Bố về rồi mẹ ơi!”. Mẹ và tôi cùng chạy lên nhà, bố đang cởi giày. Tôi đi cất cặp cho ba còn mẹ tôi chỉ kịp mang chậu rửa mặt. Em tôi nhanh nhảu rót một ly nước mát cho bố uống. Một lát sau, cả gia đình tôi đã quây quần bên mâm cơm nóng hổi.
Từ khi bố tôi về, em tôi cứ đòi ngồi kế bên bố để gắp thức ăn cho bố. Hôm ấy, mẹ nấu những món ăn thật hấp dẫn. Nào là món canh chua cá lóc thơm lừng, đĩa gà hấp lá chanh vàng ươm, đĩa rau trộn xa lách xanh mơn mởn và cuối cùng là món tráng miệng với những trái cây được mẹ cắt, gọt. Cả nhà tôi sum họp bên nhau, bố tôi hỏi về chuyện học tập của hai chị em chúng tôi, rồi việc nhà, Tôi khoe với bố những bông hoa điểm 10 đỏ chói. Em tôi thì kể cho cả nhà nghe những chuyện ở trường và ra những câu đố mẹo khiến cả nhà phải bật cười. Đôi khi tôi thua thì tôi lại tìm đủ mọi cách cãi lại em tôi để tôi thắng. Bố mẹ nhìn chúng tôi bằng cái nhìn trìu mến và nụ cười hài lòng. Ăn xong, bố tôi lại ghế ngồi đọc báo. Em tôi ngồi xem bộ phim “ Những loài động vật máu lạnh”. Tôi và mẹ dọn dẹp chén, bát. Sau đó, mẹ tôi tranh thủ may những bộ quần áo bị rách. Còn tôi ngồi đọc truyện và nghe nhạc. Đến 8g, ba rủ cả nhà đi chơi. Cả nhà tôi đi dạo phố và uống trà sữa ở công viên. Đường phố thật đông đúc và tấp nập. Vừa đi hai chị em tôi vừa đùa giỡn, còn bố mẹ thì thảo luận về những điều trong ngành giáo dục.
Khi đi ngang qua những em nhỏ ăn xin, không có tình thương của cha mẹ hay vòng tay yêu thương của người thân, tôi càng quý trọng từng giây phút bên cạnh gia đình. Tôi mong sao ngày nào cũng là ngày thứ bảy để cả nhà tôi lại luôn quây quần hạnh phúc bên nhau.
 Những giây phút gia đình sum họp hạnh phúc bên nhau chính là cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn chị em chúng tôi mỗi ngày một lớn hơn. Bởi vậy, mỗi tối trước khi đi ngủ, sau khi đọc kinh, tôi thầm cầu nguyện cho cả nhà luôn được mạnh khoẻ, bình an và hạnh phúc!
Đề 15 . Hãy đóng vai ông giáo, kể lại cảnh lão Hạc sang báo tin bán chó.
1. Mở Bài
Giới thiệu khái quát về hoàn cảnh sống của ông giáo "tôi" và lão Hạc
2. Thân Bài
- Hôm vừa rồi lão qua báo với tôi tin bán cậu Vàng trong nước mắt
+ Tôi đang lúi húi dở với nồi khoai trong bếp, lão chạy sang hớt hải, nhìn thấy tôi, lão nghẹn ngào nói về việc bán cậu Vàng.
+ Tôi an ủi lão, nhưng không thể làm vơi được nỗi buồn trong lão
+ Mặt lão bỗng có rúm lại, những nếp nhằn hằn trên khuôn mặt già nửa tội nghiệp kia xô ép vào nhau, dòng nước mắt chảy ra trong đau đớn.
- Tôi cố gợi chuyện sang chuyện khác, lão nhờ tôi hai việc:
+ Việc thứ nhất gửi gắm mảnh vườn nhờ tôi trông coi giúp khi còn trai lão về thì trao cho nó.
+ Việc thứ hai là lão giao cho tôi ba mươi đồng bạc nhờ tôi cầm hộ phòng khi chết, nhờ hàng xóm lộ ma chay.
3. Kết Bài
 Sau cuộc trò chuyện hôm ấy, tôi càng quý càng thương lão nhiều hơn. Những người đồng bào tôi, những người nông dân nghèo khổ ấy họ tuy đói rách mà nhân cách cao cả, thiện lương.
Bài viết tham khảo: 
 Tôi là một ông giáo làm nghề dạy chữ cho lũ trẻ con trong làng. Mọi người thường gọi tên với cái tên thân mật là "ông giáo". Tôi sống với vợ và hai người con một trai, một gái. Nhà tôi tuy không khá giả gì nhưng so với với nhiều hộ bần nông trong làng thì cũng đỡ hơn phần nào.. Cạnh nhà tôi có lão Hạc, lão nghèo lại già yếu, quanh năm làm thuê cuốc mướn kiếm cái ăn. Lão sống một mình cô đơn lắm, ai cũng thương cảm nhưng lại không đủ điều kiện để giúp đỡ. Anh con trai lão bỏ nhà đi đồn điền cao su mấy năm biệt tăm chẳng tin tức gì, lão sống bầu bạn với cậu Vàng qua ngày, xem con chó như vật quý chăm sóc và cưu mang nó như thành viên trong nhà vậy. Lão yêu và quý trọng cậu Vàng như tôi trân trọng những cuốn sách của mình vậy. Tình cảm của lão dành cho cậu Vàng rất lớn, bởi vậy mà dù có đói khổ thế nào lão cũng chẳng chịu bán cậu Vàng đi.
 Bỗng dưng một hôm, khi tôi đang lúi húi dở với nồi khoai trong bếp, lão chạy sang hớt hải, nhìn thấy tôi , lão nghẹn ngào báo với tôi tin bán cậu Vàng:
- Cậu Vàng đi đời rồi, ông Giáo ạ! Tôi giật mình, bởi tôi hiểu tính lão, dù có phải nhịn ăn thì lão cũng sẽ không bao giờ chịu bán cậu Vàng đâu. Chắc chắn phải có lý do gì khác.
Dù lòng phân vân nhưng tôi vẫn tiếp lời hỏi lão:
- Cậu Vàng sao đi vậy? Cụ bán à?
Lão gật gật, chẳng nói nên lời, giọng khàn hẳn:
- Bán rồi ông ạ, họ vừa bắt xong.
Chao ôi, khốn khổ quá, nhìn khuôn mặt tội nghiệp của lão mà lòng nghẹn đắng. Có bao giờ người ta mất đi thứ quý giá gắn bó với mình mà không đau không tiếc cơ chứ? Lão cố tỏ ra vui vẻ, mặt gượng cười mà như mếu, nước mắt ầng ậc chực chờ chảy. Xót xa quá, tôi vòng tay ôm lấy lão như ôm lấy một đứa trẻ đáng thương đang bởi bỏ rơi giữa trời đông lạnh giá. Hơn ai hết tôi hiểu nỗi đau của lão lúc này, lão cô đơn lại càng cô đơn hơn. Những cuốn sách tôi xót xa kia làm sao mà sánh được với nỗi đau của lão lúc này. Thật đáng thương, đáng thương làm sao, tôi buồn cho lão, buồn cho cuộc đời éo le của lão.
Nhìn lão hồi lâu rồi tôi cố trấn an lão rồi hỏi:
- Vậy lão để cho chúng bắt á?
Vừa dứt lời, mặt lão bỗng có rúm lại, những nếp nhằn hằn trên khuôn mặt già nua tội nghiệp kia xô ép vào nhau, dòng nước mắt chảy ra trong đau đớn. Lão nghẹo đầu về một bên, cái miệng méo mó bật ra tiếng khóc thương tâm, lão khóc hu hu, trong tiếng khóc ấy là nỗi đau xé lòng của lão:
- Ông giáo ơi ... Cậu Vàng có biết gì đâu, nghe tiếng tôi gọi nó chạy vào ngay, còn vẫy đuôi mừng rỡ. Nó nào ngờ tôi nhẫn tâm lừa bán nó...
Lão sụt sùi trong tiếng khóc, tôi gắng an ủi lão:
- Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó có hiểu gì đâu? Tình cảnh khó khăn như này cụ cũng đâu thể nuôi mãi nó được. Cụ bán nó âu cũng là số kiếp của nó.
Tôi cố nói thế cho cụ đỡ bận lòng nhưng tôi biết làm gì có thể nguôi được nỗi buồn của lão. Cụ ngồi thất thần, tiếp lời tôi:
- Ông giáo nói cũng phải. Kiếp làm chó nó khổ quá may mắn ra kiếp sau nó được làm người sẽ sung sướng hơn. Như tôi chẳng hạn. Lão vừa dứt lời tôi thấy lòng mình nghẹn đắng. Tại sao có bao số kiếp đớn đau, tủi nhục, hẩm hiu quá vậy. Bùi ngùi nhìn lão, nặng lòng thêm, tôi bảo:
- Kiếp ai cũng vậy thôi cụ. Đời tôi đây cũng chả sung sướng gì. Cái xã hội tàn bạo này đâu cho ai cái quyền làm người sung sướng ngoài bọn ngang tàng, bạo ngược.
Lão gật đầu, khuôn mặt tê dại đi, mắt nhìn xa xăm một cõi, lão nghĩ gì tôi cũng không biết nữa. Tiếng thở dài nặng nề lan toả cả bầu không gian.
Lão bảo:
- Kiếp người mà cũng khổ nốt thì nên làm kiếp gì cho sướng nhỉ? Đó là câu nói của một người đã trải đời mấy mươi năm. Người ta đau đớn cho kiếp làm người ngang trái, chua chát nhận ra những đắng cay cuối đời. Một câu hỏi của lão khiến tôi nặng lòng, não nề và ám ảnh: "Rốt cuộc thì làm kiếp gì cho sướng?" .
Lạ lùng thay, kiếp người có khổ cực ngang trái, có quá bao kiếp nạn thì người ta vẫn khát khao được làm người và làm người lương thiện. Tôi cố gợi chuyện khác để lão quên đi nỗi buồn thực tại. Định xuống bếp lấy vài củ khoai lang mời lão uống chén trà thì lão gọi lại nhờ tới hai việc.Việc thứ nhất gửi gắm mảnh vườn nhờ tôi trông coi giúp đặng khi còn trải lão về thì trao cho nó. Việc thứ hai là lão giáo cho tôi ba mươi đồng bạc nhờ tôi cầm hộ phòng khi chết nhờ hàng xóm lộ ma chay. Dặn dò tôi xong, lão lặng lẽ ra về.
 Sau cuộc trò chuyện hôm ấy, tôi càng quý càng thương lão nhiều hơn. Những người đồng bào tôi, những người nông dân nghèo khổ ây họ tuy đói rách mà nhân cách cao cả tuyệt vời. Trong mọi hoàn cảnh vẫn giữ một tấm lòng thiện lương, một trái tim vô vàn yêu thương và giàu lòng nhân ái.
Đề 16 . Hãy đóng vai cô bé bán diêm kể lại truyện ngắn “Cô bé bán diêm”