Bài giảng phát triển năng lực Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản: Sang thu - Nguyễn Thị Thu Hạnh

TR Ư ỜNG THCS THỊ TRẤN THẠNH HÓA 
 Ng ư ời dạy : Nguyễn Thị Thu Hạnh 
NGỮ VĂN 9 
- Hữu Thỉnh - 
I- Tìm hiểu chung . 
 1- Tác giả : 
 -Nguyễn Hữu Thỉnh sinh n ă m1942,quê quán huyện Tam D ươ ng, tỉnh Vĩnh Phúc . Ông là nhà th ơ tr ư ởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước,viết nhiều, viết hay về con người,cuộc sống ở làng quê ,về mùa thu. 
Tiết 122-V ă n bản Sang thu Hữu Thỉnh 	 
 
I- Tìm hiểu chung . 
 1- Tác giả : 
 2- Tỏc phẩm: 
Tiết 122-V ă n bản Sang thu Hữu Thỉnh 	 
 Bài thơ sáng tác năm 1977. Những suy nghĩ của người lính từng trải qua một thời trận mạc và cuộc sống khó khăn sau ngày đất nước thống nhất đọng lại trong những vần thơ Sang thu lắng sâu cảm xúc. 
-Thể thơ 5 chữ 
 
Bỗng nhận ra hương ổi 
Phả vào trong gió se 
Sương chùng chình qua ngõ 
Hình như thu đã về 
Sông được lúc dềnh dàng 
Chim bắt đầu vội vã 
Có đám mây mùa hạ 
Vắt nửa mình sang thu 
Vẫn còn bao nhiêu nắng 
Đã vơi dần cơn mưa 
Sấm cũng bớt bất ngờ 
Trên hàng cây đứng tuổi 
	 Hữu Thỉnh 
Bỗng nhận ra hương ổi 
Phả vào trong gió se 
Sương chùng chình qua ngõ 
Hình như thu đã về 
Sông được lúc dềnh dàng 
Chim bắt đầu vội vã 
Có đám mây mùa hạ 
Vắt nửa mình sang thu 
Vẫn còn bao nhiêu nắng 
Đã vơi dần cơn mưa 
Sấm cũng bớt bất ngờ 
Trên hàng cây đứng tuổi 
	 Hữu Thỉnh 
 Bố cục 
 Cách 1 : 3 đoạn 
Khổ 1: 
Khổ 2: 
Khổ 3: 
Tín hiệu báo thu sang 
Quang cảnh đ ất trời sang thu 
Biến đổi của cảnh vật sang thu 
Cách 2 : 2 phần 
Phần 1: Cảm xúc của nhà thơ trước khoảnh khắc giao mùa . 
-Phần 2: Những suy ngẫm của nhà thơ . 
Tiết 122-V ă n bản Sang thu Hữu Thỉnh 	 
I- Tìm hiểu chung . 
I I. Đọc – hiểu văn bản : 
 1. Nội dung : 
 a. Cảm xỳc của nhà thơ trước khoảnh khắc giao mựa : 
 *Tớn hiệu bỏo thu sang : 
 -Từ ngữ gợi tả :Bỗng, phả, hình như 
 - Tín hiệu : hương ổi, gió se, sương. 
 - Nhân hóa : sương chùng chình 
 Tâm trạng ngỡ ngàng của nhà thơ trước khoảnh khắc giao mùa . 
Bỗng nhận ra hương ổi 
Phả vào trong gió se 
Sương chùng chình qua ngõ 
Hình như thu đã về 
 
I- Tìm hiểu chung . 
I I. Đọc – hiểu văn bản : 
 1. Nội dung : 
 a. Cảm xỳc của nhà thơ trước 
 khoảnh khắc giao mựa : 
 * Q uang cảnh đất trời sang thu : 
 - Nhân hóa : sông dềnh dàng, chim vội vã 
 - Từ láy : dềnh dàng, vội vã 
 - Hình ảnh liên tưởng : đám mây mùa hạ- vắt nửa mình sang thu. 
 Tâm trạng bâng khuâng trước cảnh đất trời sang thu. 
Tiết 122-V ă n bản Sang thu Hữu Thỉnh 	 
Sông được lúc dềnh dàng 
Chim bắt đầu vội vã 
Có đám mây mùa hạ 
Vắt nửa mình sang thu 
 
I- Tìm hiểu chung . 
I I. Đọc – hiểu văn bản : 
 1. Nội dung : 
 a. Cảm xỳc của nhà thơ trước khoảnh khắc giao mựa . 
 * B iến đổi của cảnh vật sang thu : 
 - N ắng vẫn cũn nhưng nhạt dần 
 - Mưa vơi dần 
 - S ấm cũng bớt 
 - Hàng cõy đứng tuổi 
 Tõm trạng bõng khuõng ngỡ ngàng, cảm nhận tinh tế của nhà thơ khi chợt nhận ra những tớn hiệu bỏo thu sang 
Tiết 122-V ă n bản Sang thu Hữu Thỉnh 	 
Vẫn còn bao nhiêu nắng 
Đã vơi dần cơn mưa 
Sấm cũng bớt bất ngờ 
Trên hàng cây đứng tuổi 
 
Sấm cũng bớt bất ngờ 
Trên hàng cây đ ứng tuổi 
* Tả thực: 
Sấm: Vang đ ộng bất th ư ờng của ngoại cảnh, của cuộc đ ời. 
Hàng cây đ ứng tuổi: Con ng ư ời từng trải. 
* Ý nghĩa ẩn dụ: 
Sấm 
hàng cây đ ứng tuổi 
 Có ý kiến cho rằng: “ Hai câu th ơ cuối của khổ th ơ thứ ba vừa có tính tả thực, vừa chứa đ ựng nhiều hàm ý sâu xa ”. Em có đ ồng ý không ? Vì sao ? 
? 
 “Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện t ư ợng thiên nhiên này, tôi muốn gửi gắm suy ngẫm của mình, khi con ng ư ời đ ã từng trải thì cũng vững vàng h ơ n tr ư ớc những tác đ ộng bất th ư ờng của ngoại cảnh, của cuộc đ ời.” 
 ( Lời tâm sự của nhà th ơ Hữu Thỉnh) 
THẢO LUẬN NHÓM 
Hình thức thảo luận nhóm 4 
Thời gian thảo luận: 1 phút 
HẾT GIỜ 
- Sấm và hàng cây lúc sang thu. 
I- Tìm hiểu chung . 
I I. Đọc – hiểu văn bản : 
 1. Nội dung : 
 a. Cảm xỳc của nhà thơ trước khoảnh khắc giao mựa. 
 b. N hững suy ngẫm của nhà thơ : 
 - T ả thực : S ấm và hàng cõy lỳc sang thu 
 - Ẩn dụ : + Sấm: Vang đ ộng bất th ư ờng của ngoại cảnh, của cuộc đ ời. + Hàng cây đ ứng tuổi: Con ng ư ời từng trải. 
 - Suy ngẫm của tỏc giả :khi con ng ư ời đ ã từng trải thì cũng vững vàng h ơ n tr ư ớc những tác đ ộng bất th ư ờng của ngoại cảnh, của cuộc đ ời. 
 S uy ngẫm của tỏc giả làm nờn đặc điểm của cỏi tụi trữ tỡnh sõu sắc trong bài thơ. 
Tiết 122-V ă n bản Sang thu Hữu Thỉnh 	 
 
I- Tìm hiểu chung . 
I I. Đọc – hiểu văn bản : 
 1. Nội dung 
 2. Nghệ thuật : 
 - Khắc hoa ï đư ợc hình ảnh th ơ đ ẹp, gợi cảm, đ ặc sắc về thời đ iểm giao mùa hạ – thu ở nông thôn vùng đ ồng bằng Bắc bộ. 
 - Sáng tạo trong việc sử dụng từ ngữ (bỗng, phả, hình nh ư , ), phép nhân hoá ( s ươ ng chùng chình, sông dềnh dàng,), phép ẩn dụ ( sấm, hàng cây đ ứng tuổi ). 
Tiết 122-V ă n bản Sang thu Hữu Thỉnh 	 
 
I- Tìm hiểu chung . 
I I. Đọc – hiểu văn bản : 
 1. Nội dung 
 2. Nghệ thuật 
 3. í nghĩa văn bản : 
 Bài th ơ thể hiện những cảm nhận tinh tế của nhà th ơ tr ư ớc vẻ đ ẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa ở đồng bằng Bắc bộ. 
Tiết 122-V ă n bản Sang thu Hữu Thỉnh 	 
 
Hương ổi, gió se, sương 
Sông, chim, đám mây 
Nắng, mưa, sấm, hàng cây 
Hương ổi, gió se, sương 
Sông, chim, đám mây 
Nắng, mưa, sấm, hàng cây 
NGỠ NGÀNG 
BÂNG KHUÂNG 
SUY NGẪM 
Hồn thơ tinh tế, nhạy cảm, giàu cảm xúc. 
SANG THU 
- Làm bài tập 2 trang 127 
 Gợi ý : 
	 + Phương thức biểu cảm 
	 + Dũng cảm xỳc: Ngỡ ngàng-. Ngõy ngất-. Ngẫm nghĩ 
- Viết đoạn văn nờu cảm nhận về hai cõu thơ cuối bài 
- Soạn bài Nói vói con: 
 + Nhóm 1: Tìm hiểu tác giả 
 + Nhóm 2: Tìm hiểu tác phẩm 
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC