Bài giảng phát triển năng lực Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Bản hay)

TÁC GIẢ 
PHẠM TIẾN DUẬT 
ĐÔI NÉT 
TIỂU SỬ 
CHÂN DUNG 
- Phạm Tiến Duật (1941-2007) 
- Quê: Phú Thọ. 
- Gương mặt tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ 
TÁC GIẢ 
PHẠM TIẾN DUẬT 
- Phạm Tiến Duật (1941-2007) 
- Quê: Phú Thọ. 
- Gương mặt tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ 
ĐÔI NÉT 
TIỂU SỬ 
PHONG 
CÁCH 
SÁNG TÁC 
CHÂN DUNG 
- Tập trung thể hiện hình ảnh thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ qua hình tượng người lính và cô thanh niên xung phong 
- Giọng điệu sôi nổi, trẻ trung, hồn nhiên, tinh nghịch mà sâu sắc. 
TÁC GIẢ 
PHẠM TIẾN DUẬT 
- Phạm Tiến Duật (1941-2007) 
- Quê: Phú Thọ. 
- Gương mặt tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ 
- Tập trung thể hiện hình ảnh thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ qua hình tượng người lính và cô thanh niên xung phong 
- Giọng điệu sôi nổi, trẻ trung, hồn nhiên, tinh nghịch mà sâu sắc. 
ĐÔI NÉT 
TIỂU SỬ 
PHONG 
CÁCH 
SÁNG TÁC 
CỐNG HIẾN 
CHÂN DUNG 
- Giải thưởng Nhà nước về Văn học và nghệ thuật năm 2001. 
TÁC PHẨM 
BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI 
XE KHÔNG KÍNH 
HOÀN CẢNH SÁNG TÁC 
- Sáng tác năm 1969. 
- Bài thơ tiêu biểu viết về người lính cách mạng thời kì kháng chiến chống Mỹ. 
- In trong tập: Vầng trăng quầng lửa. 
TÁC PHẨM 
ĐỒNG CHÍ 
BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI 
XE KHÔNG KÍNH 
- Sáng tác năm 1948. 
- Bài thơ tiêu biểu viết về người lính cách mạng thời kì kháng chiến chống Pháp. 
- In trong tập: Đầu súng trăng treo. 
- Sáng tác năm 1969. 
- Bài thơ tiêu biểu viết về người lính cách mạng thời kì kháng chiến chống Mỹ. 
- In trong tập: Vầng trăng quầng lửa . 
HOÀN CẢNH SÁNG TÁC 
THỂ LOẠI 
ĐỀ TÀI 
Thơ Tự do 
Hình ảnh người chiến sĩ trong hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc. 
NHAN ĐỀ 
- Lạ, độc đáo, thể hiện cách nhìn, cách khai thác hiện thực. Toát lên chất thơ từ hiện thực khốc liệt của chiến tranh, chất thơ của tuổi trẻ hiên ngang, dũng cảm. 
- Ngắn gọn mà hàm súc. Thể hiện chủ đề tư tưởng của tác phẩm. 
 - Tôi phải thêm “ Bài thơ về ”, để báo trước cho mọi người biết rằng là tôi viết thơ, chứ không phải một khúc văn xuôi. Bài thơ về tiểu đội xe không kính là cách đưa chất liệu văn xuôi vào thơ, những câu thơ “đặc” văn xuôi được kết hợp lại trong một cảm hứng chung. 
TRÍCH ĐOẠN PHIM TÀI LIỆU: XỨNG DANH BỘ ĐỘI CỤ HỒ 
(Phạm Tiến Duật) 
Không có kính không phải vì xe không có kính 
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi 
Ung dung buồng lái ta ngồi, 
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng. 
Không có kính, ừ thì có bụi, 
Bụi phun tóc trắng như người già 
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc 
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha. 
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng 
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim 
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim 
Như sa như ùa vào buồng lái. 
BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH 
Không có kính, ừ thì ướt áo, 
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời 
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa 
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi. 
Những chiếc xe từ trong bom rơi 
Đã về đây họp thành tiểu đội 
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới 
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi. 
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời 
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy 
Võng mắc chông chênh đường xe chạy 
Lại đi, lại đi trời xanh thêm. 
Không có kính, rồi xe không có đèn, 
Không có mui xe, thùng xe có xước, 
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước: 
Chỉ cần trong xe có một trái tim. 
(1969) 
= 
Không có kính không phải vì xe không có kính 
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi. 
Không có kính, rồi xe không có đèn, 
Không có mui xe, thùng xe có xước, 
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính. 
=> Chiến trường khốc liệt. Khó khăn, thử thách, gian lao. 
TRÍCH ĐOẠN PHIM TÀI LIỆU: KÍ ỨC BỘ ĐỘI LÁI XE TRƯỜNG SƠN 
Ung dung buồng lái ta ngồi, 
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng. 
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng 
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim 
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim 
Như sa như ùa vào buồng lái. 
2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe Trường Sơn . 
=> Tư thế ung dung, hiên ngang, tinh thần lạc quan, vững vàng coi thường gian khổ... 
Không có kính, ừ thì có bụi, 
Bụi phun tóc trắng như người già 
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc 
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha. 
Không có kính, ừ thì ướt áo 
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời 
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa 
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi. 
Không có kính, ừ thì có bụi, 
Bụi phun tóc trắng như người già 
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc 
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha. 
Không có kính, ừ thì ướt áo 
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời 
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa 
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi. 
=> Giọng điệu trẻ trung, đậm chất lính... 
=> Tự tin, hiên ngang, kiêu hùng, ý chí quyết tâm chiến đấu... 
4. Dòng thơ nào làm bật lên tứ thơ "tiểu đội xe không kính"? 
Em đã trả lời chính xác. 
Rất tiếc - Em đã trả lời sai. 
A) 
Những chiếc xe từ trong bom rơi. 
B) 
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi. 
C) 
Lại đi, lại đi trời xanh thêm. 
Những chiếc xe từ trong bom rơi 
Đã về đây họp thành tiểu đội 
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới 
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi. 
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời 
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy 
Võng mắc chông chênh đường xe chạy 
Lại đi, lại đi trời xanh thêm. 
Võng mắc chông chênh đường xe chạy 
Lại đi, lại đi trời xanh thêm. 
Không có kính, rồi xe không có đèn, 
Không có mui xe, thùng xe có xước, 
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước: 
Chỉ cần trong xe có một trái tim. 
=> Yêu nước, ý chí chiến đấu vì miền Nam ruột thịt. 
- Thể thơ tự do, chất liệu hiện thực độc đáo. 
- Giọng thơ sôi nổi, ngang tàng, khẩu khí trẻ trung, nhịp điệu biến hóa linh hoạt rất lính. 
- Ngôn ngữ thơ đặc sắc giản dị, đó là ngôn ngữ của lính, phù hợp với tinh thần coi thường gian khổ. 
- Hình ảnh thơ độc đáo, lãng mạn, sử dụng thành công các phép tu từ. 
- Làm toát lên hiện thực khốc liệt nơi chiến trường và những gian lao, thử thách của đời lính. 
- Bài thơ ca ngợi những người chiến sĩ lái xe kiên trung bất khuất, dũng cảm, trẻ trung lạc quan, yêu nước và có ý chí chiến đấu sắt đá. Các anh là niềm tự hào, là hình ảnh tiêu biểu của thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ. 
ĐỒNG CHÍ 
BÀI THƠ VỀ 
TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH 
NÉT CHUNG 
- Trải muôn ngàn khó khăn, gian khổ, nguy hiểm nơi chiến trường khốc liệt. 
- Có lòng dũng cảm, ý chí, nghị lực, niềm tin, tinh thần lạc quan, lí tưởng và lòng yêu nước; có tình đồng chí, đồng đội gắn bó, keo sơn. 
ĐIỂM RIÊNG 
Những người nông dân mặc áo lính, thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp với vẻ đẹp, giản dị, tình cảm chân thành, chất phác.. 
Những chiến sĩ lái xe trong thời kì chống Mĩ, trẻ trung hồn nhiên, yêu đời hóm hỉnh, tinh nghịch, ngang tàng, dũng cảm 
 - Ngày nay, người chiến sĩ QĐND Việt Nam vẫn kế tục xứng đáng truyền thống anh hùng của thế hệ cha anh. Noi gương anh bộ đội Cụ Hồ, thể hiện lòng biết ơn đối với các thế hệ chiến sĩ cách mạng, tuổi trẻ Việt Nam ra sức học tập, rèn luyện, tham gia nhiều hoạt động có ý nghĩa 
 - Sau khi hoàn thành các tiết học, các em thực hiện các bài tập sau: làm thơ, sáng tác văn xuôi, vẽ tranh, thi hát về đề tài Anh bộ đội . Sưu tầm thêm các tác phẩm có cùng Chủ đề. 
(Ca khúc: Cháu hát về đảo xa – Sáng tác: Trần Xuân Tiên)