Bài giảng phát triển năng lực Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 61 : Bếp lửa - Nguyễn Cẩm Vân

Kiểm tra bài cũ : 
Trong chương trình ng ữ văn THCS em đã đư ợc học bài 
th ơ nào viết về hình ả nh người bà? Của tác gi ả nào ? 
Tác phẩm thể hiện nội dung gì? 
 Bài th ơ “ Tiếng gà trưa ” của nh à th ơ Xuân Quỳnh . 
- Viết về tình cảm bà cháu . 
Tiết 61: 
Văn bản : 
Bếp lửa 
I/ Giới thiệu tác gi ả - tác phẩm : 
1. Tác gi ả: 
 - Bằng Việt ( 1941)- Hà Tây . 
 - Thuộc lớp nh à th ơ trưởng thành trong kháng chiến 
 chống Mỹ . 
( Bằng Việt ) 
- Bằng Việt ( 1941)- Hà Tây . 
- Thuộc lớp nh à th ơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ . 
- Trải qua nhiều công việc : làm báo , đi chiến trường , biên tập , dịch th ơ - truyện . Gi ữ các chức vụ quan trọng : Tổng th ư kí hội văn học Hà Nội , uỷ viên BCH hội nh à văn Việt Nam, hiện là chủ tịch hội Liên hiệp văn học Hà Nội . 
- Th ơ Bằng Việt trong trẻo , mượt mà, khai thác những kỉ niệm và mơ ư ớc tuổi trẻ nên gần gũi với bạn đ ọc trẻ nhất là trong nh à trường . 
Tiết 56: 
Văn bản : 
Bếp lửa 
I/ Giới thiệu tác gi ả - tác phẩm : 
1. Tác gi ả: 
 - Bằng Việt ( 1941)- Hà Tây . 
 - Thuộc lớp nh à th ơ trưởng thành trong kháng chiến 
 chống Mỹ . 
2. Tác phẩm : 
 - Sáng tác 1963, in trong tập " Hương cây - Bếp lửa " (1968). 
II/ Đ ọc – hiểu văn bản : 
 - Thể th ơ tự do. 
 - Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp với tự sự , miêu tả, nghị luận . 
( Bằng Việt ) 
Tiết 56: 
Văn bản : 
Bếp lửa 
I/ Giới thiệu tác gi ả - tác phẩm : 
II/ Đ ọc – hiểu văn bản : 
 - Thể th ơ tự do. 
 - Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp với tự sự , miêu tả . 
( Bằng Việt ) 
Bố cục : 2 phần . 
+ Phần 1: 5 khổ th ơ đ ầu : Những hồi tưởng về bà và bếp lửa thân yêu . 
+ Phần 2: 2 khổ cuối : Suy ngẫm về bà và tình bà cháu . 
Bếp lửa 
( Bằng Việt ) 
Tiết 56: 
Văn bản : 
I/ Giới thiệu tác gi ả - tác phẩm : 
II/ Đ ọc – hiểu văn bản : 
III/ Tìm hiểu văn bản : 
1.Những hồi tưởng về bà và bếp lửa thân yêu . 
+) Một bếp lửa : - chờn vờn sương sớm 
 - ấp iu nồng đư ợm . 
 - Cháu thương bà biết mấy nắng mưa. 
Từ láy , đ iệp từ , ẩn dụ . 
-> Tình bà cháu sâu nặng , người bà tần tảo,chịu thương,chịu khó . 
 +) Tám năm ròng : 
- Tu hú kêu : + Bà kể chuyện 
 + Bà bảo cháu nghe 
 + Bà dạy cháu làm 
 + Bà chăm cháu học 
 Đ iệp từ , ẩn dụ . 
-> Tấm lòng nhân hậu , sự chăm 
chút của bà với cháu nhỏ . 
+) Năm giặc đ ốt làng : 
 - Vững lòng , dặn cháu đ inh ninh . 
 - Rồi sớm rồi chiều ... 
 Một ngọn lửa .. 
Đ iệp ng ữ. 
 > Người bà tần tảo,giàu đ ức hy 
sinh , hết lòng thương yêu con cháu . 
+) Lên bốn tuổi :- quen mùi khói 
 - đ ói mòn đ ói mỏi 
 - kh ô rạc ngựa gầy 
 - khói hun nhèm mắt 
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm . 
Một bếp lửa ấp iu nồng đư ợm 
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa 
Tu hú kêu trên những cánh đ ồng xa 
Khi tu hú kêu , bà còn nhớ không bà 
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế 
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế ! 
Mẹ cùng cha công tác bận không về 
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe 
Bà dạy cháu làm , bà chăm cháu học . 
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc , 
Tu hú ơi! Chẳng đ ến ở cùng bà 
Kêu chi hoài trên những cánh đ ồng xa ? 
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa 
Tu hú kêu trên những cánh đ ồng xa 
Khi tu hú kêu , bà còn nhớ không bà 
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế 
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế ! 
Mẹ cùng cha công tác bận không về 
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe 
Bà dạy cháu làm , bà chăm cháu học . 
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc , 
Tu hú ơi! Chẳng đ ến ở cùng bà 
Kêu chi hoài trên những cánh đ ồng xa ? 
Năm ấy là năm đ ói mòn đ ói mỏi 
Bố đi đá nh xe , kh ô rạc ngựa gầy 
Bếp lửa 
( Bằng Việt ) 
Tiết 56: 
Văn bản : 
I/ Giới thiệu tác gi ả - tác phẩm : 
II/ Đ ọc – hiểu văn bản : 
III/ Tìm hiểu văn bản : 
1.Những hồi tưởng về bà và bếp 
 lửa thân yêu . 
 +) Một bếp lửa . 
 +) Tám năm ròng . 
 +) Năm giặc đ ốt làng . 
 > Người bà tần tảo,giàu đ ức hy 
sinh , hết lòng vì con cháu . 
 +) Lên bốn tuổi . 
+ Nhóm :- bếp lửa ấp iu nồng đư ợm . 
 - niềm yêu thương ... 
 - nồi xôi gạo mới ... 
 - tâm tình tuổi nhỏ . 
+ Ôi kì lạ và thiêng liêng-bếp lửa ! 
+ Chẳng lúc nào quên nhắc nhở : 
 - Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa? 
Đ iệp từ , câu cảm thán , câu hỏi tu từ . 
-> Tình yêu thương và lòng biết ơn sâu nặng của cháu đ ối với bà. 
IV/ Tổng kết : 
1.Nội dung: Gợi kỉ niệm , lòng kính yêu , biết ơn của cháu với bà và cũng là tình cảm với qu ê hương đ ất nước . 
2.Nghệ thuật : Hình ả nh th ơ sáng tạo, chân thực , giàu ý nghĩa biểu tượng . 
2. Những suy ngẫm về bà và 
 tình bà cháu . 
Giờ cháu đã đi xa . Có ngọn khói trăm tàu 
Có lửa trăm nh à, niềm vui trăm ng ả 
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở : 
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?... 
Bài tập 
Nhúm I + II 
Nhúm III + IV 
? 
? 
A. Sáng tạo hình bếp lửa vừa thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng. 
B. Hình thức và giọng điệu phù hợp với cảm xúc hồi tưởng, suy ngẫm. 
C. Kết hợp các phương thức biểu đạt biểu cảm, tụ sự miêu tả và nghị luận. 
D. Cả A, B, C đều đúng. 
 Nhận đ ịnh nào nêu đ úng nhất vẻ đ ẹp nghệ thuật của 
bài th ơ? 
A. Bài th ơ gợi lại những kỉ niệm đ ầy xúc đ ộng về người bà và tình bà cháu . 
B. Thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà. 
C. Bài thơ còn là tình cảm của cháu đối với gia đình, quê hương, đất nước. 
D. Kết hợp cả A,B,C. 
 Nhận đ ịnh nào nêu đ ầy đủ nhất về gi á trị nội dung tư 
tưởng đư ợc thể hiện qua bài th ơ? 
Nhúm I + II 
Nhúm III + IV 
? 
Bài tập 
A. Sáng tạo hình bếp lửa vừa thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng. 
B. Hình thức và giọng điệu phù hợp với cảm xúc hồi tưởng, suy ngẫm. 
C. Kết hợp các phương thức biểu đạt biểu cảm, tụ sự miêu tả và nghị luận. 
D. Cả A, B, C đều đúng. 
? 
 Nhận đ ịnh nào nêu đ úng nhất vẻ đ ẹp nghệ thuật của 
bài th ơ? 
Nhúm I + II 
Nhúm III + IV 
A. Bài th ơ gợi lại những kỉ niệm đ ầy xúc đ ộng về người bà và tình bà cháu . 
B. Thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà. 
C. Bài thơ còn là tình cảm của cháu đối với gia đình, quê hương, đất nước. 
D. Kết hợp cả A,B,C. 
? 
 Nhận đ ịnh nào nêu đ ầy đủ nhất về gi á trị nội dung tư 
tưởng đư ợc thể hiện qua bài th ơ?