Bài giảng phát triển năng lực Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 141+142: Văn bản "Những ngôi sao xa xôi"

1 
NGỮ VĂN LỚP 9-TIẾT 141+142 : VĂN BẢN 
NHỮNG NGễI SAO XA XễI 
Lờ Minh Khuờ 
2 
Tỏc giả: Lờ Minh Khuờ, hội viờn hội nhà văn, sinh năm 1949, quờ ở Tĩnh Gia, Thanh Húa. Bà là thanh niờn xung phong trong thời kỡ khỏng chiến chống Mĩ, là nhà văn cú sở trường viết về truyện ngắn. 
3 
Túm tắt truyện 
- Ba cụ gỏi thanh niờn xung phong Định, Nho và tổ trưởng là chị Thao ở một tổ trinh sỏt phỏ bom tại một trọng điểm trờn tuyến đường Trường Sơn. 
	- Nhiệm vụ của họ là quan sỏt địch nộm bom, đo khối lượng đất đỏ phải san lấp do bom địch gõy ra, đỏnh dấu cỏc vị trớ những trỏi bom chưa nổ và phỏ bom. 
	- Cuộc sống ở nơi trọng điểm giữa chiến trường dự khắc nghiệt hết sức nguy hiểm nhưng họ vẫn cú những niềm vui hồn nhiờn, thanh thản mơ mộng của tuổi trẻ. 
	- Mỗi người một cỏ tớnh nhưng họ rất gắn bú yờu thương nhau trong tỡnh đồng đội. 
	- Trong một lần phỏ bom, Nho bị thương, Định và Thao lo lắng săn súc Nho. 
4 
Ngụi kể: ngụi thứ nhất 
Tỏc dụng: 
	- Tăng tớnh chõn thực, tớnh thuyết phục 
	- Khai thỏc sõu sắc diễn biến tõm lớ và những phẩm chất tốt đẹp của nhõn vật. 
Người kể chuyện là ai? 
Ở ngụi thứ mấy? 
Tỏc dụng của ngụi kể này? 
NGễI KỂ 
5 
1.Hoàn cảnh sống chiến đấu của cỏc nữ Thanh niờn xung phong 
6 
 	 Cuộc sống của 3 cụ gỏi thanh niờn xung phong đó được tỏc giả miờu tả ở những phạm vi nào? 
 Khụng gian 
 mặt đường. 
- Khụng gian 
 hang đỏ. 
7 
Khụng gian mặt đường hiện lờn qua những chi tiết nào trong truyện ? 
* Khụng gian mặt đường: 
Con đường: bị đỏnh lở loột. 
Mỏy bay: rố rố, gầm gào. 
Bom nổ vỏng úc, mảnh bom xộ khụng khớ. 
Bom nổ chậm lạnh lựng. 
8 
Khụng gian hang đỏ hiện lờn qua những chi tiết nào trong truyện? 
* Khụng gian hang đỏ 
Nghỉ ngơi: Mỏt lạnh, im ắng lạ, nằm dài trờn nền ẩm, cú thể nghĩ lung tung. 
Hỏt: khe khẽ hỏt, bịa lời mà hỏt. 
Tắm, ăn kẹo. 
- Đún cơn mưa đỏ: vui thớch cuống cuồng. 
9 
Em cảm nhận được điều gỡ về hoàn cảnh sống của ba cụ gỏi? 
- Con đường: bị đánh lở loét 
Máy bay: rè rè, gầm gào 
Bom nổ: váng óc, mảnh bom xé không khí. 
Bom nổ chậm: lạnh lùng 
- Nghỉ ngơi: mát lạnh, im ắng lạ, nằm dài trên nền ẩm, có thể nghĩ lung tung 
Hát: khe khẽ, bịa lời mà hát. 
Tắm, ăn kẹo. 
Đón cơn mưa đá: vui thích cuống cuồng. 
Không gian mặt đường 
 Không gian hang đá 
=> Căng thắng, ác liệt, hiểm nguy đe dọa sự sống con người và con đường. 
=> Khung cảnh bình yên, êm dịu, mơ mộng và tươi trẻ. 
Hãy đặt tên cho hai không gian này? 
Không gian chiến tranh 
 Không gian bình yên 
Em cú nhận xột gỡ về sự tương phản giữa hai khụng gian? 
>< 
10 
Xem trích đoạn phim về Thanh nên xung phong 
11 
2.Nét tính cách của ba cô gái 
Nét chung : 
Dễ xúc cảm, hay mơ mộng 
Dễ vui và cũng dễ trầm tư 
Thích làm đẹp 
Trách nhiệm cao với công việc 
Dũng cảm 
Tình đồng đội gắn bó 
Ba cô gái có những nét tính cách nào giống nhau? 
12 
b. Nét riêng: 
* Phương Định 
- Là cô gái Hà Nội xung phong vào chiến trường 
-Có thời học sinh hồn nhiên. 
-Luôn sống với kỉ niệm. 
-Hồn nhiên, nhiều ước mơ, thích ca hát. 
-Thích làm đẹp và tự hào với vẻ đẹp của mình. 
Có tâm hồn nhạy cảm, kín đáo. 
=> Nữ tính, đáng yêu. 
2.Nét tính cách của ba cô gái 
Tìm những chi tiết giới thiệu về Phương Định? 
13 
Quan tâm, yêu mến đồng đội 
Chăm sóc cứu chữa cho Nho bị thương khi phá bom 
Quan tâm tới chị Thao 
Dành tình yêu và niềm cảm phục cho các chiến sĩ mà hằng đêm cô gặp trên mặt trận. 
đối với đồng đội, Phương Định là người như thế nào? 
14 
Trong công việc : 
Là người năng động, có kinh nghiệm 
Anh dũng đối diện với thần chết vượt qua những lần phá bom nguy hiểm 
=> Chất anh hùng đáng khâm phục. 
Trong công việc, Phương Định là người như thế nào? 
15 
ở bên quả bom kề sát cái chết bất ngờ và im lìm - Cảm giác trở nên sắc nhọn hơn - Hành động thận trọng - Thần kinh căng như chão - Châm ngòi và nhanh nhẹn chạy vào chỗ ẩn nấp chờ đợi - Bom nổ 
=> Miêu tả tỉ mỉ từng chi tiết, hành động và tâm lí nhân vật . 
Hãy kể lại một lần phá bom của Phương Định? 
Nhận xét về cách miêu tả của tác giả? 
16 
* Chị Thao 
á o thêu chỉ màu, lông mày tỉa nhỏ như cái tăm 
Chăm chép bài hát- có tới ba quyển sổ dày 
Thấy máu và vắt thì sợ “ nhắm mắt- mặt tái mét ” 
Không ưa nước mắt nhưng tình cảm sâu sắc 
Thương yêu đồng đội như ruột thịt 
Trong công việc thì cương quyết ,táo bạo, bình tĩnh 
Chị Thao là đội trưởng có những nét tính cách riêng nào? 
17 
* Nho 
Nho là người ít tuổi nhất trong ba cô gái , trắng trẻo, nhỏ nhắn, “ mát mẻ như một que kem trắng ”, thích tắm suối ngay cả khi khúc suối đang chứa bom nổ chậm 
Trong công việc Nho vô cùng gan dạ 
Bị thương nặng, Nho vẫn bình thản. 
Nho là người như thế nào? Hãy tìm và phân tích một số chi tiết? 
18 
 Họ là những cô gái đáng yêu, giàu nữ tính , có tình đồng đội gắn bó, yêu thương nhưng ở họ cũng mang đậm chất thép của người anh hùng . Tất cả đã làm nên vẻ đẹp của thế hệ trẻ thời chống Mĩ nói chung, của những nữ TNXP nói riêng. 
=> Trân trọng, mến mộ , khâm phục, tự hào. 
ấn tượng chung về ba cô gái? 
19 
Tổng kết 
* Những nét đặc sắc về nghệ thuật: 
Phương thức trần thuật - kể ngôi thứ nhất. 
Xây dựng tâm lí nhân vật chủ yếu qua miêu tả. 
Ngôn ngữ trẻ trung, nữ tính 
Quan sát tinh tế tâm lí nhân vật 
*Nội dung chính: 
Tâm hồn trong sáng, tinh thần lạc quan , dũng cảm của thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ. 
Nêu những nét chính về nghệ thuật và nội dung? 
20 
Luyện tập 
Em hiểu gì về nhan đề Những ngôi sao xa xôi ? 
 Những cô gái nơi chiến trường ác liệt ấy họ đang ngày đêm hy sinh tuổi thanh xuân vì độc lập tự do của Tổ quốc. Họ mãi là những ngôi sao sáng trên bầu trời xa xôi. Nhan đề tác phẩm là một hình ảnh ẩn dụ đẹp đẽ. 
Cảm nghĩ về nhân vật Phương Định 
Sưu tầm các bài thơ, bài hát ca ngợi thanh niên xung phong. 
21 
10 nữ TNXP ở Ngã ba Đồng Lộc 
22 
23 
Bài hát: Cô gái mở đường