Bài giảng phát triển năng lực Ngữ văn Lớp 9 - Ôn tập về truyện - Hoàng Thị Hà

ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
Giáo viên: HOÀNG THỊ HÀ 
TRƯỜNG THCS XUÂN TRÚC 
NGỮ VĂN 9 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
MỤC TIÊU BÀI HỌC 
Kiến thức: 
-Đặc trưng thể loại qua các yếu tố nhân vật, sự việc, cốt truyện. 
-Những nội dung cơ bản của một tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam đã học. 
-Những đặc điểm nổi bật của các tác phẩm truyện đã học. 
2. Kĩ năng: 
Kĩ năng tổng hợp hệ thống hoá kiến thức về các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam. . 
3. Năng lực: 
- Năng lực phê bình 
- Năng lực cảm thụ nghệ thuật, cảm xúc thẩm mỹ. 
- Năng lục giải quyết vấn đề, tự học 
4. Phẩm chất : 
- Yêu gia đình, yêu quê hương đất nước. 
- Có trách niệm với cộng đồng, bản thân, tinh thần tự hào dân tộc, tinh thần đoàn kết. 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
Tác phẩm 
Nội dung 
Nhân vật 
Tình huống truyện 
Ngôi kể 
Nhan đề 
Phương thức biểu đạt 
Cốt truyện (tóm tắt) 
Hoàn cản h sáng tác 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
I. Kiến thức cơ bản 
ST T 
Tên tác phẩm 
Năm sáng tác 
Phương thức biểu đạt 
Tóm tắt nội dung 
Làng 
1948 
Lặng lẽ Sa Pa 
1970 
Chiếc lược ngà 
1966 
Qua tâm trạng đau xót, tủi hổ của ông Hai ở nơi tản cư khi nghe tin làng mình theo giặc, truyện thể hiện tình yêu làng quê sâu sắc thống nhất với lòng yêu nước và tinh thần kháng chiến của người nông dân. 
Cuộc gặp gỡ tình cờ của ông họa sĩ, cô kĩ sư mới ra trường và người thanh niên làm việc một mình tại trạm khí tượng trên núi cao Sa Pa. Qua đó ca ngợi những người lao động thầm lặng, có cách sống đẹp , cống hiến sức mình cho đất nước 
Câu chuyện éo le và cảm động về hai cha con ông Sáu và bé Thu trong lần ông về thăm nhà và ở khu căn cứ. Qua đó truyện ca ngợi tình cảnh con thắm thiết trong hoàn cảnh chiến tranh . 
2 
1 
3 
Tự sự 
Tự sự 
Tự sự 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
I. Thống kê những tác phẩm truyện đã học 
ST T 
Tên tác phẩm 
Năm sáng tác 
Phương thức biểu đạt 
Tóm tắt nội dung 
4 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
Những ngôi sao xa xôi 
1971 
Cuộc sống chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong trên cao điểm của tuyến đường Trường Sơn trong những năm chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Truyện làm nổi bật tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh những rất hồn nhiên, lạc quan của họ. 
Tự sự 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
NHAN ĐỀ 
LÀNG 
 - Nhan đề ngắn,đề tài làng quen thuộc, gợi tình yêu quê hương đất nước. 
 -Nhan đề giàu giá trị khái quát,mở rộng phạm vi phản ánh. 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
NHAN ĐỀ 
LẶNG LẼ SA PA 
- Nhan đề xuất hiện một địa danh nổi tiếng 
- Sử dụng biện pháp đảo ngữ để nhấn mạnh tính chất miền đất 
- Bộc lộ sâu sắc chủ đề của tác phẩm:trong cái yên lặng của SaPa- người ta thường nghĩ đến việc nghỉ ngơi,vẫn có những con người đang thầm lặng cồn hiến cho Tổ Quốc. 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
NHAN ĐỀ 
NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI 
Nhan đề "Những ngôi sao xa xôi" trước hết là những ngôi sao trên mũ của người chiến sĩ của những cô gái thanh niên xung phong. "Những ngôi sao xa xôi ” còn là hình ảnh của quê hương luôn hiển hiện trong tâm trí của các cô gái thanh niên xung phong. "Những ngôi sao xa xôi" còn có ý nghĩa biểu tượng. Đó là thứ ánh sáng dịu dàng, cái ánh sáng ẩn hiện xa xôi lại có sức mê hoặc lòng người. Đó là biểu tượng về sự ngời sáng của phẩm chất cách mạng của những cô gái thanh niên xung phong Trường Sơn. Các cô thanh niên xung phong là "Những ngôi sao xa xôi" nơi cuối rừng Trường Sơn đều ngời sáng vẻ đẹp của con người anh hùng cách mạng . 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
NGÔI KỂ 
Tác dụng 
- Chủ động điều chỉnh được nhịp kể nhanh,chậm,dễ dàng có những liên tưởng. 
- Thuận lợi cho việc miêu tả thế giới nội tâm của nhân vật với những cảm xúc ,suy nghĩ hiện lên một cách trưc tiếp. 
- Mối quan hệ giữa người kể-người đọc trở nên gần gũi giúp truyền tải nội dung của tác phẩm. 
- Các sự việc biến cố, nhân vật khác hiện lên qua cái nhìn của người trong cuộc 
=> Tăng độ tin cậy, sức thuyết phục cho câu chuyện. 
Ngôi thứ nhất 
- “Tôi”: “ Chiếc lược ngà”, “ Những ngôi sao xa xôi” 
- “ Chúng tôi”: “Những ngôi sao xa xôi” 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
+Kể tường tận chi tiết mọi sự việc,nhân vật trong tác phẩm với tất cả suy nghĩ thầm kín sâu sắc 
+ Tạo sự sinh động,đa dạng,nhiều chiều hấp dẫn người đọc. 
Tác dụng 
Ngôi thứ ba 
 Người kể giấu mình nhưng biết hết mọi diễn biến của chuyện - “Làng” 
- “ Lặng lẽ Sa Pa” 
NGÔI KỂ 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
 ĐIỂM NHÌN TRẦN THUẬT 
Một số truyện được kể theo ngôi thứ ba - nhưng được trần thuật chủ yếu ở cái nhìn và giọng điệu của nhân vật . 
(n hân vật ông họa sĩ - Lặng lẽ Sa Pa) 
Lưu ý 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
Làng 
Lặng lẽ Sa Pa 
Chiếc lược ngà 
-Ông Hai nghe tin làng chợ Dầu theo giặc 
-Tình huống tâm lí thử thách nội tâm nhân vật 
->Thể hiện trọn vẹn tình cảm của nhân vật ông Hai 
Bộc lộ sâu sắc tình yêu làng, yêu nước của ông Hai. 
-Cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa con người xa lạ trong khoảng thời gian ngắn ngủi và có thể không gặp lại 
-> N hân vật ( anh thanh niên) tự bộc lộ qua cái nhìn ,ấn tượng của nhân vật khác 
-> Tạo chất thơ của chuyện cảm giác lưi luyến vương vấn. 
- Cha con gặp nhau sau tám năm xa cách, bé Thu không nhận ra cha , đến lúc nhận ra cha thì ông Sáu phải ra đi 
- Bé Thu không chịu nhận cha đến khi bé nhận thì ông Sáu phải lên đường-> thể hiện của bé Thu với ba 
- Ông Sáu làm cây lược cho bé Thu nhưng chưa kịp trao đã hi sinh -> Gửi gắm tình yêu của cha cho con 
TÌNH HUỐNG TRUYỆN 
Nhân vật 
NHÂN VẬT 
Ông Hai 
Anh thanh niên 
Ông Sáu 
Bé Thu 
Ba nữ TNXP 
Đất nước, con người Việt Nam 
Cuộc kháng gian khổ, hi sinh mà anh hùng, kiên cường . 
Công cuộc lao động vất vả nhọc nhằn mà vẫn phấn chấn, hăng say . 
- Yêu làng, yêu đất nước 
- Gắn bó chặt chẽ với quê hương . 
- Kiên cường dũng cảm 
 lạc quan,yêu đờ i. 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
Thể hiện tình yêu làng, tinh thần yêu nước của người nông dân trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp. 
Thể hiện niềm yêu mến với những con người có lẽ sống cao đẹp đang lặng lẽ quên mình cống hiến cho Tổ quốc. 
Truyện ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của ba cô gái thanh niên xung phong trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt . 
Diễn tả tình cảm cha con thắm thiết dù trong hoàn cảnh éo le. 
- Ca ngợi, khẳng định tình cảm cha con thiêng liêng như một giá trị nhân bản sâu sắc. 
ÔN TẬP VỀ TRUYỆN 
- Luyện tập tóm tắt các tác phẩm truyện. 
 Viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ về nhân vật yêu thích. 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ