Bài giảng phát triển năng lực Ngữ văn Lớp 8 - Văn bản: Buổi học cuối cùng

Kiểm tra bài cũ 
1. Qua văn bản Vượt Thác, cảnh tượng thiên nhiên và con người hiện lên như thế nào? 
- Thiên nhiên sông nước, cây cối rộng lớn, hùng vĩ . 
- Con người khoẻ khoắn, lớn lao và có tinh thần vượt khó. 
2. Đối tượng nào được tác giả tập trung miêu tả trong đoạn trích Vượt Thác ? 
Dượng Hương Thư 
Đọc bài thơ “Tiếng mẹ đẻ” của R.Gam-da-tốp và nêu cảm nhận 
Mơ hồ thấm từng âm thanh tiếng mẹ 
Tôi bỗng tỉnh ra. Tới giây phút lạ lùng 
Tôi chợt hiểu, người chữa tôi khỏi bệnh 
Chẳng thể là ai, ngoài tiếng mẹ thân thương 
Những tiếng khác dành cho dân tộc khác 
Cũng sẽ khiến cho lành bệnh bao người 
Tôi chỉ biết nếu tiếng tôi biến mất 
Thì tôi sẵn sàng nhắm mắt buông xuôi . 
卡通风开学演讲 PPT 模板 
演讲 人：千库网 演讲时间： 20xx 年 xx 月 
Buổi học cuối cùng 
I. Tìm hiểu chung 
Phiếu bài tập 
Chọn từ ngữ trong ngoặc đơn để hoàn thiện phiếu thông tin về tác giả và tác phẩm 
 An-phông-xơ Đô-đê (1840-1897) là nhà văn nước (Pháp/Anh) , tác giả của nhiều tập (thơ/truyện ngắn) nổi tiếng. 
 Buổi học cuối cùng được viết vào thời điểm hai vùng An-dát và Lo-ren của nước (Pháp/ Phổ) được cắt cho quân (Pháp/ Phổ). Sau thất bại của (Pháp/ Phổ) trong chiến tranh Pháp – Phổ (1870 – 1871), các trường học ở hai vùng này bị buộc học bằng tiếng (Đức/ Phổ). 
 Truyện viết về buổi học cuối cùng bằng tiếng (Pháp/ Phổ) tại vùng An-dát. 
1. Tác giả 
Là nhà văn hiện thực lỗi lạc của nước Pháp nửa cuối thế kỉ XIX. 
PCST: Nhẹ nhàng, trong sáng, diễn tả cảm động những nỗi đau và tình thương, đặc biệt là tình yêu quê hương, đất nước. 
Chuyên viết truyện ngắn. 
An-phông-xơ Đô-đê 
 (1840 – 1897) 
- An- phông –xơ Đô- đê sinh ở Ni-mơ miền Prô-văng-xơ. Thuở nhỏ sống ở Li-ông. Vì gia đình nghèo túng ông phải bỏ học giữa tuổi thiếu niên để đi dạy học giúp gia đình. 
- Ông đến Pari, bước vào sự nghiệp văn chương và trở thành nhà văn nổi tiếng được đánh giá là bậc thầy về sự rung cảm, duyên dáng và trào lộng. 
Ông là tác giả của nhiều truyện ngắn nổi tiếng. 
2. Tác phẩm 
Buổi học cuối cùng 
An dát 
Lo ren 
Sau chiến tranh Pháp – Phổ 1870 – 1871. 
Hoàn cảnh sáng tác 
Đọc, tóm tắt 
Đọc văn bản BHCC và tóm tắt văn bản theo gợi ý của sơ đồ sau: 
Văn bản 
BUỔI HỌC CUỐI CÙNG 
MỞ ĐẦU 
SỰ KIỆN 1 
SỰ KIỆN 2 
SỰ KIỆN  
KẾT THÚC 
Văn bản BUỔI HỌC CUỐI CÙNG 
Trên đường đến trường, Phrăng thấy có những điều khác hẳn mọi ngày 
Vào lớp, Phrăng ngạc nhiên hơn khi thấy thầy Ha-men dịu dàng và ăn mặc chỉnh tề 
Không khí lớp học trang nghiêm. Cuối lớp có nhiều người lớn tuổi cũng đến học đầy đủ 
Khi biết đó là buổi học cuối cùng, Phrăng ân hận vì mình không thuộc bài và trước đây học hành không nghiêm túc 
Bài học cuối cùng thầy Ha-men giảng thật say sưa và xúc động. Thầy nói những điều sâu sắc về tiếng Pháp, Phrăng chăm chú nghe giảng và cảm thấy rất hiểu bài 
Kết thúc buổi học, thầy Ha-men nghẹn ngào không nói thành lời, thầy cố viết lên bảng dòng chữ thật to: “NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM” 
Ngôi kể 
Câu chuyện được kể bằng ngôi thứ mấy? Qua lời của nhân vật nào? 
 Ngôi thứ nhất, qua lời của chú bé Phrăng 
B. Ngôi thứ nhất, qua lời của thầy Ha - men 
C. Ngôi thứ ba, qua lời của bác phó rèn Oát-stơ 
D. Ngôi thứ ba, qua lời của cụ già Hô - de 
- Ngôi thứ nhất, qua lời của chú bé Phrăng 
Nhan đề 
Em hiểu thế nào về nhan 
đề “Buổi học cuối cùng”? 
 Buổi học cuối cùng của một học kì. 
 B. Buổi học cuối cùng của một năm. 
 C. Buổi học cuối cùng của môn Tiếng Pháp. 
 D. Buổi học cuối cùng trước khi Phrăng 	 	 chuyển đến ngôi trường mới. 
 Buổi học cuối cùng của môn Tiếng Pháp. 
Bố cục 
P1: Từ đầu  “ v ắng mặt con ” : Quang cảnh trước buổi học 
P2: T iếp  “c uối cùng này ”: Diễn biến buổi học cuối cùng 
P3: C òn lại : Cảnh kết thúc buổi học cuối cùng 
II. Đọc hiểu văn bản 
1. Quang cảnh hôm diễn ra buổi học cuối cùng 
Trên đường đến trường: khác lạ 
Ở trường: yên tĩnh, trang nghiêm, khác thường 
Báo hiệu một điều gì nghiêm trọng, khác thường. 
Vùng An-dát rơi vào tay bọn Đức. Đây là buổi học tiếng Pháp cuối cùng. 
THẢO LUẬN NHÓM 
(5 phút) 
Vẽ sơ đồ thể hiện suy nghĩ, tâm trạng của Phrăng trước, trong và sau buổi học cuối cùng. 
2. Nhân vật Phrăng 
START TIMER 
TIME’S UP! 
10 
1 
2 
3 
4 
5 
9 
8 
7 
6 
DIỄN BIẾN TÂM TRẠNG NHÂN VẬT PHRĂNG 
Trước BHCC 
Trong BHCC 
Sau BHCC 
Định trốn học đi chơi nhưng cưỡng lại được nên lại đến trường. 
 Ngượng nghịu, xấu hổ khi vào muộn. 
- Ngạc nhiên vì trang phục của thầy giáo và quang cảnh lớp học. 
- Choáng váng khi biết đây là BHCC 
- Nguyền rủa kẻ thù. 
- Xấu hổ, nuối tiếc vì không thuộc bài. 
- Xúc động:“Ôi! Tôi sẽ nhớ mãi buổi học này.” 
- Cảm thấy thầy thật lớn lao 
Chú bé lười học, nhút nhát nhưng khá trung thực. 
 Biết căm thù giặc; ân hận, xấu hổ, tự trách mình (nhưng đã muộn) 
 Hiểu được ý nghĩa thiếng liêng của tiếng mẹ đẻ. 
Ý thức được nỗi đau mất nước, không còn được nói tiếng của dân tộc. 
Qua những chi tiết vừa phân tích, em có cảm nhận gì về nhân vật Phrăng (về hình ảnh, phẩm chất)? 
Phrăng 
Quý trọng thầy và có tình yêu sâu sắc với tiếng Pháp. 
Là một cậu bé hồn nhiên, chân thật, biết lẽ phải. 
 Đó là tình yêu tiếng nói dân tộc, một cụ thể của lòng yêu nước. 
Câu hỏi nhanh 
Ý nào sau đây không đúng với tâm trạng của Phrăng? 
 Mải chơi, sợ thầy kiểm tra bài nên muốn trốn học. 
 Xấu hổ, ân hận và thấm thía trước lỗi lầm của mình; muốn sửa chữa nhưng đã muộn. 
 Thương và kính yêu thầy. 
 Vui vẻ khi từ nay không phải học tiếng Pháp nữa. 
 Em có suy nghĩ như thế nào từ câu chuyện của Phrăng? 
 Tuổi còn nhỏ, chẳng vội học, hãy vui chơi cho thoải mái, sau này học vẫn kịp chán. 
 Vui chơi thoải mái nhưng không sao nhãng việc học hành để sau này phải ân hận và nuối tiếc. 
 Học tập không chỉ lấy kiến thức cho mình để sau này có một tương lai tươi sáng hơn mà còn là trách nhiệm của người học sinh đối với gia đình và xã hội. 
 Cả B và C đều đúng. 
 Qua nhân vật Phrăng, tác giả muốn thể hiện một khía cạnh khác của chủ đề tư tưởng: 
Nỗi đau mất nước, mất tự do, không được nói tiếng nói dân tộc là nỗi đau buồn, uất ức, tủi nhục, khó gì sánh được. Tư tưởng ấy càng trở nên gần gũi, thấm thía vì nó được thể hiện qua diễn biến tâm trạng của một chú bé – một cậu học trò ngây thơ như Phrăng. 
Tóm tắt đặc điểm của thầy Ha-men theo gợi ý của sơ đồ sau (5 phút) 
2. Thầy Ha-men 
Thầy Ha-men 
Thái độ 
Với nghề 
. 
Với tiếng Pháp 
. 
Với nước Pháp 
. 
. 
Lời nói 
. 
Trang phục 
. 
. 
. 
. 
Hành động cuối giờ 
TRANG PHỤC 
THÁI ĐỘ 
LỜI NÓI 
HÀNH ĐỘNG CUỐI GIỜ 
 Mặc áo Rơ-đanh-gốt màu xanh, diềm lá sen. 
- Lời lẽ dịu dàng, chỉ nhắc nhở chứ không trách phạt. 
- Người tái nhợt, nghẹn ngào không nói hết câu. 
 Yêu thương học sinh. 
 Đau đớn, xót xa tột độ Yêu nước thiết tha. 
 Đ ẹp và trang trọng. 
 Đó là ngôn ngữ hay nhất thế giới, trong sáng nhất, vững vàng nhất. 
 Yêu quý, trân trọng tiếng mẹ đẻ. 
 Đội mũ tròn lụa đen thêu. 
- Nhiệt tình giảng bài. 
 Muốn mọi người phải giữ lấy. 
- Cầm phấn viết thật to “Nước Pháp muôn năm”. 
 Tận tụy, yêu thương học sinh. 
 Trân trọng, yêu quý tiếng mẹ đẻ. Yêu nước thiết tha. 
Trao đổi : Em hiểu và suy nghĩ như thế nào về lời nói của thầy Hamen: 
 “Khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ được tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa của chốn lao tù” 
 Hình ảnh so sánh đầy sức thuyết phục, khẳng định sức mạnh to lớn của tiếng nói dân tộc. Tiếng nói không chỉ là tài sản vô cùng quý báu của dân tộc mà còn là phương tiện, là vũ khí đấu tranh với kẻ thù. Vì vậy, yêu quý giữ gìn tiếng nói dân tộc là thể hiện lòng yêu nước của mỗi người, mỗi dân tộc. 
Theo em, điều tuyệt vời nhất mà thầy Ha – men làm được qua buổi học tiếng Pháp cuối cùng là gì? 
Với tư cách giáo viên, thầy Ha-men đã truyền sức mạnh cảm hóa mãnh liệt đối với học trò; với tư cách công dân, thầy thể hiện tình yêu đất nước và dân tộc cao đẹp. 
III. Tổng kết 
1. Nội dung 
2. Nghệ thuật 
Nêu bật giá trị thiêng liêng và sức mạnh của tiếng nói dân tộc. 
Kể chuyện bằng ngôi thứ nhất 
Ngôn ngữ tự nhiên với giọng kể chân thật, xúc động. 
Miêu tả tâm lí nhân vật qua ngôn ngữ, hành động, suy nghĩ. 
Xây dựng tình huống truyện độc đáo 
Hướng dẫn tự học 
Từ nội dung, ý nghĩa văn bản, em hãy viết 1 bức thư gửi cho chính mình trong quá khứ để nói về sự cần thiết của việc học tiếng Việt 
Đọc bài thơ sau đây và nêu điểm giống nhau về tình cảm của tác giả Huy Cận và tác giả An-phông-xơ Đô – đê đối với tiếng mẹ đẻ: 
“Nằm trong tiếng nói yêu thươngNằm trong tiếng Việt vấn vương một đờiSơ sinh lòng mẹ đưa nôiHồn thiêng đất nước cũng ngồi bên con. 
Tháng ngày con mẹ lớn khôn, 
Yêu thơ, thơ kể lại hồn ông cha. 
Đời bao tâm sự thiết tha 
Nói trong tiếng nói lòng ta thuở giờ” 
Có ý kiến cho rằng: Với tư cách giáo viên, thầy Ha-men đã truyền sức mạnh cảm hóa mãnh liệt đối với học trò; với tư cách công dân, thầy thể hiện tình yêu đất nước và dân tộc cao đẹp. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao? 
Lòng yêu nước của thầy Ha-men và cậu học trò Phrăng có điểm gì thống nhất và điểm gì khác biệt? 
BẮT B Ư ỚM 
Catch a Butterfly 
1 
TEAM A 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
5 
4 
7 
9 
3 
1 
6 
2 
8 
10 
1 
TEAM B 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
CHÚC MỪNG 
ĐỘI A 
CONGRATULATIONS 
TEAM A 
CHÚC MỪNG 
ĐỘI B 
CONGRATULATIONS 
TEAM B 
PIPI 
A. Giặc phương Bắc (Trung Quốc) 
Trong lịch sử, kẻ thù nào của dân tộc có âm mưu đồng hóa: Bắt dân ta học tiếng Hạ, nói tiếng Hán song đều thất bại? 
B. Thực dân Pháp 
C. Đế quốc Mỹ 
D. Phát xít Đức 
GO HOME 
Không khí đặc biệt, khác thường, cảm động của BHCC 
Cảnh cụ già Hô-de không những đến dự lớp 
học, mang theo sách học mà còn run giọng 
 đọc theo lũ trò nhỏ nói lên điều gì?? 
B. Thể hiện lòng yêu tiếng Pháp, yêu nước Pháp đến xót xa, nghẹn ngào của người dân Pháp 
C. Cả A và B sai 
D. Cả A và B đúng 
GO HOME 
A. Ngôn ngữ là công cụ giao tiếp quan trọng nhất của con người trong mọi hoàn cảnh 
Câu nói của thầy Ha-men: “Khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ được tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa của chốn lao tù” có ý nghĩa gì? 
B. Ngôn ngữ lưu giữ cho con người t.y văn hóa dân tộc, t.y quê hương Tổ quốc, tạo động lực đấu tranh giành độc lập khi dân tộc rơi vào cảnh nô lệ. 
C. Ngôn ngữ là công cụ giúp cho con người tư duy, suy nghĩ trong mọi hoàn cảnh 
D. Ngôn ngữ giúp cho con người ở chốn lao tù giao tiếp với nhau, liên kết những người cùng khổ đấu tranh giành độc lập khi dân tộc rơi vào cảnh nô lệ 
GO HOME 
A. Ph răng chủ yếu được miêu tả qua tâm trạng, suy nghĩ; thầy Ha-men chủ yếu được miêu tả qua ngoại hình, cử chỉ, lời nói 
Nghệ thuật miêu tả chú bé Phrăng và thầy Ha-men có gì khác biệt? 
B. Ph răng được miêu tả kĩ lưỡng, còn thầy Ha-men được miêu tả sơ lược 
C. Ph răng chủ yếu được miêu tả qua ngoại hình, cử chỉ, lời nói; thầy Ha-men chủ yếu được miêu tả qua tâm trạng, suy nghĩ 
D. Ph răng được miêu tả qua những chi tiết ; thầy Ha-men chủ yếu được miêu tả qua tâm trạng, suy nghĩ 
GO HOME 
A. Chúng ta cần yêu quý, giữ gìn, học tập để nắm vững tiếng nói của dân tộc mình vì đó là chìa khóa chốn lao tù, khi đất nước rơi vào vòng nô lệ 
Lời khuyên nào dưới đây phù hợp nhất với nội dung của truyện Buổi học cuối cùng? 
B. Chúng ta cần yêu quý, trân trọng những bài giảng của thầy cô vì đó là chìa khóa tri thức, giúp ta hiểu biết, trưởng thành hơn 
C. Chúng ta cần phải yêu quý mảnh đất quê hương và những người dân thường bình dị, vì họ là những người sẽ đồng cam cộng khổ, sát cánh bên ta khi đất nước rơi vào vòng nô lệ. 
D . Chúng ta cần có trách nhiệm với việc học tập cá nhân, cũng như những việc lớn lao hơn trong công cuộc đấu tranh bảo vệ đất nước 
GO HOME 
A. Biểu hiện nỗi đau tột cùng khi đất nước rơi vào vòng nô lệ 
Khi buổi học kết thúc, hành động cảu thầy Ha-men (“dằn mạnh hết sức”, “cố viết thật to: Nước Pháp muôn năm!”) có ý nghĩa gì? 
B. Biểu hiện ý chí không khuất phục trước kẻ thù 
C. Thể hiện t.y và niềm tin vào tương lai đất nước 
D. Tất cả các đáp án trên 
GO HOME 
A. Là buổi học cuối cùng trong năm học. 
Hai chữ cuối cùng trong nhan đề Buổi học cuối cùng có ý nghĩa gì? 
B. Là buổi học cuối cùng được học bằng tiếng Pháp. 
C . Là buổi học cuối cùng được học bằng tiếng Phổ. 
D. Là buổi học cuối do thầy Ha-men dạy.. 
GO HOME 
A. Thể hiện tinh thần chống chiến tranh xâm lược 
Giá trị cao cả của truyện Buổi học cuối cùng là gì? 
B . Đề cao tình thầy trò và lòng gắn bó với mái trường thân yêu. 
C. Lên án những nhà lãnh đạo nước Pháp trong việc nhượng đất đai cho nước Phổ. 
D. Thể hiện lòng yêu nước trong một biểu hiện cụ thể là yêu tiếng nói dân tộc. 
GO HOME 
A. Miêu tả ngoại hình, cử chỉ, lời nói và tâm trạng của họ 
Tác giả xây dựng thành công hai nhân vật chính trong truyện Buổi học cuối cùng là nhờ vào  
B. Cho nhân vật tự nói lên suy nghĩ của mình. 
C. Tạo ra nhiều chi tiết biểu cảm cho nhân vật thể hiện tình cảm. 
D. Đề cao giá trị của tiếng Pháp đối với người đọc. 
GO HOME 
A. Cụ già Hô-de 
Truyện Buổi học cuối cùng được kể theo lời của ai? 
B. Bác phó rèn Oát-stơ 
C. Nhân vật xưng tôi tên là Phrăng 
D. Thầy Ha-men. 
GO HOME