Bài giảng phát triển năng lực Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 35: Tóm tắt văn bản tự sự

NguyÔn ThÞ Thanh HuyÒn 
Tr­êng THCS Th¸i Hoµ 
nhiÖt liÖt chµo mõng 
c¸c thÇy c« gi¸o vÒ dù giê th¨m líp 
TÌNH HUỐNG: 
Hóa và Hinh vừa xem xong tập 1 của bộ phim Tây Du Ký. 
Hinh bảo Hóa: 
- Phim này hay thế, không biết sau này con khỉ đó sẽ sống như thế nào nhỉ ? Nghe thấy thế Hóa liền bảo: 
 Tớ đọc truyện Tây Du Ký này rồi. 
- Thế bạn kể cho tớ nghe đi . Hinh rối rít 
Tiết 35 
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ 
I. Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự 
Ví dụ: Văn bản Thánh Gióng 
 Tự sự: là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc , sự việc này dẫn đến sự việc kia , cuối cùng dẫn đến một kết thúc , thể hiện một ý nghĩa. 
1. Sự ra đời kì lạ của Gióng. 
2. Thánh Gióng biết nói và nhận nhiệm vụ đi đánh giặc. 
3. Thánh Gióng lớn nhanh như thổi. 
4. Thánh Gióng vươn vai thành tráng sĩ, ra trận đánh giặc. 
5. Thánh Gióng đánh tan giặc. 
6. Thánh Gióng lên núi, cởi bỏ áo giáp sắt bay về trời. 
 */CÁC SỰ VIỆC CHÍNH 
7. Vua lập đền thờ phong danh hiệu. 
8. Những dấu tích còn lại của Thánh Gióng. 
Tiết 35 
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ 
I. Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự 
VĂN BẢN TÓM TẮT 
V ào đời Hùng Vương thứ 6, ở làng Gióng có một gia đình rất phúc đức. Họ ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng thấy một vết chân to ướm thử. Về nhà thu thai 12 tháng sinh ra cậu bé. Lên ba tuổi vẫn không biết nói, cười, biết đi. Lúc bấy giờ, nước Văn Lang bị giặc Ân xâm lược. Vua cho sứ giả đi rao tìm người tài giỏi ra giúp nước. N ghe tiếng sứ giả cậu bỗng cất tiếng nói, xin vua rèn ngựa sắt, nón sắt, roi sắt để đánh giặc. Bỗng Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai thành tráng sĩ , đánh tan quân giặc. Đuổi xong giặc Ân chàng cưỡi ngựa bay lên trời. Vua Hùng phong là Phù Đổng Thiên Vương, lập miếu thờ ngay ở quê nhà . Hiện nay những vết tích của Gióng vẫn còn . 
So sánh nội dung và hình thức của văn bản tóm tắt và văn bản gốc? Chỉ ra sự khác nhau giữa chúng. 
- VB’ gốc : Nội dung chi tiết, lời văn của người kể chuyện, một văn bản dài, có cả nhân vật chính và nhân vật phụ. 
- VB’ tóm tắt : Nội dung là những sự việc chính, sử dụng lời văn của người tóm tắt, đoạn văn ngắn gọn, chủ yếu là nhân vật chính. 
? 
A 
C 
B 
D 
Đúng rồi ! 
Sai rồi ! 
Tiết 35 
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ 
 Ghi lại đầy đủ mọi chi tiết của văn bản tự sự. 
 Ghi lại một cách ngắn gọn, trung thành những nội dung chính của văn bản tự sự. 
 Kể lại một cách sáng tạo nội dung của văn bản tự sự. 
Phân tích nội dung, ý nghĩa và giá trị của văn bản tự sự. 
Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự? Suy nghĩ và lựa chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau? Giải thích vì sao em chọn đáp án đó. 
Tiết 35 
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ 
I. Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự 
 Tóm tắt văn bản tự sự là dùng lời văn của mình trình bày một cách ngắn gọn nội dung chính( bao gồm sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng) của văn bản đó. 
II. Cách tóm tắt văn bản tự sự 
1. Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt. 
Văn bản tóm tắt: 
Vua Hùng thứ mười tám có một người con gái đẹp tên là Mị Nương . Nhà vua muốn kén một chàng rể xứng đáng . Sơn Tinh và Thủy Tinh cùng đến một lúc cầu hôn . Cả hai người đều có tài , vua Hùng không biết gả con cho ai, bèn ra điều kiện thách đố để dễ bề lựa chọn . Sơn Tinh thắng cuộc , cưới Mị Nương rồi đưa về núi . Thủy Tinh tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng bị thua . Từ đó hàng năm Thủy Tinh dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thất bại . 
- Độ dài : Ngắn hơn nhiều. 
- Lời văn : Lời của người tóm tắt chứ không trích nguyên văn từ văn bản STTT. 
- Số lượng nhân vật, sự việc : Ít hơn trong tác phẩm. 
Thảo luận nhóm : 
? So sánh văn bản tóm tắt trên với văn bản gốc các em đã được học ở lớp 6 về: độ dài, lời văn, số lượng nhân vật, sự việc 
Tiết 35 
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ 
I. Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự 
 Tóm tắt văn bản tự sự là dùng lời văn của mình trình bày một cách ngắn gọn nội dung chính của văn bản đó. 
II. Cách tóm tắt văn bản tự sự 
1. Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt. 
 Văn bản tóm tắt cần phản ánh trung thành nội dung của văn bản được tóm tắt. 
 Đáp ứng đúng mục đích và yêu cầu cần tóm tắt. 
 Đảm bảo tính hoàn chỉnh và tính cân đối. 
a. Hùng Vương thứ 6 muốn chọn con hiền tài , cho nối ngôi, mới ban lệnh thi cỗ. Các hoàng tử ra sức tìm kiếm sơn hào hải vị bày biện. Riêng lang Liêu không đi xa được, chàng nghĩ cách dùng gạo nếp thơm chế ra bánh chưng , bánh giầ y. Vua thấy Lang liêu hiếu thảo siêng năng, sáng chế ra hai loại bánh quí bèn truyền ngôi cho làm Vua Hùng thứ 7. 
b. Hùng Vương thứ 6 muốn chọn con hiền tài , cho nối ngôi, mới ban lệnh thi cỗ trong ngày lễ tiên vương . Nếu ai làm vừa ý đức vua , ngài sẽ truyền ngôi cho . Các hoàng tử ra sức lên rừng xuống biển tìm kiếm sơn hào hải vị bày biện. Riêng lang Liêu quanh năm chỉ lo việc đồng áng , không đi xa được, chàng được thần mách bảo dùng gạo làm bánh . Chàng nghĩ cách lấy gạo nếp thơm chế ra một loại bánh hình vuông và một loại bánh hình tròn . Trong ngày lễ tiên vương nhà vua thấy hai thứ bánh của Lang liêu có ý nghĩa , liền đặt tên cho chúng và chọn làm lễ trời đất cùng tiên vương . Lang Liêu siêng năng, thông minh , sáng tạo nên được nhà vua truyền ngôi cho làm Vua Hùng thứ 7. 
? Hai văn bản tóm tắt sau có gì khác nhau 
 Văn bản thứ nhất : tóm tắt khái quát 
 Văn bản thứ 2: tóm tắt chi tiết 
TÓM TẮT VĂN BẢN: BÁNH CHƯNG BÁNH GIẦY. 
Tiết 35 
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ 
I. Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự 
 Tóm tắt văn bản tự sự là dùng lời văn của mình trình bày một cách ngắn gọn nội dung chính( bao gồm sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng) của văn bản đó. 
II. Cách tóm tắt văn bản tự sự 
1. Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt. 
 Văn bản tóm tắt cần phản ánh trung thành nội dung của văn bản được tóm tắt. 
 Đáp ứng đúng mục đích và yêu cầu cần tóm tắt. 
 Đảm bảo tính hoàn chỉnh và tính cân đối. 
2. Các bước tóm tắt văn bản. 
VĂN BẢN TÓM TẮT 
Anh Dậu bị ốm rề rề, chưa kịp ăn bát cháo thì cai lệ và người nhà lí trưởng ập tới quát tháo(1). Chị Dậu van xin nhưng cai lệ không những không động lòng mà còn chửi mắng thậm tệ(2). Anh Dậu hoảng quá sợ lăn ra bất tỉnh(3). Chị nhẫn nhịn van xin nhưng tới khi chúng xông đến trói anh Dậu và đánh chị, chị vùng lên quyết liệt(4). Cuối cùng chị quật ngã tên cai lệ và người nhà lí trưởng(5). Hành động của chị thể hiện có áp bức, có đấu tranh(6). 
Thảo luận: ? Em có nhận xét gì về các sự việc và trình tự sắp xếp các sự việc. 
- Sự việc thứ 6 là lời bình luận không nên cho vào văn bản tóm tắt. 
- Trình tự sắp xếp: chưa hợp lí. 
(sv 3 trước sv 2) 
Tiết 35 
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ 
I. Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự 
 Tóm tắt văn bản tự sự là dùng lời văn của mình trình bày một cách ngắn gọn nội dung chính của văn bản đó. 
II. Cách tóm tắt văn bản tự sự 
1. Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt. 
2. Các bước tóm tắt văn bản. 
 Văn bản tóm tắt cần phản ánh trung thành nội dung của văn bản được tóm tắt. 
 Đáp ứng đúng mục đích và yêu cầu cần tóm tắt. Đảm bảo tính hoàn chỉnh và tính cân đối. 
- B1: Đọc kĩ để hiểu đúng chủ đề văn bản. 
- B2: Xác định nội dung chính cần tóm tắt. 
B3: Sắp xếp các nội dung ấy theo một thứ tự hợp lí. 
B4: Viết văn bản tóm tắt bằng lời văn của mình. 
III. Luyện tập 
? 
A 
B 
C 
D 
Đúng rồi ! 
Sai rồi ! 
Trong các văn bản đã hoc sau đây, văn bản nào không thể tóm tắt theo cách tóm tắt của một văn bản tự sự ? 
Tiết 35 
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ 
 Tức nước vỡ bờ 
 Thánh Gióng 
 Lão Hạc 
Ý nghĩa văn chương 
Tiết 35 
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ 
? Sắp xếp lại các bước tóm tắt văn bản tự sự sau đây theo một trình tự hợp lý ? 
 A. Xác định nội dung chính cần tóm tắt : lựa chọn những sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng . 
 B. Sắp xếp các nội dung chính theo một trình tự hợp lí. 
 C. Đọc kĩ toàn bộ tác phẩm cần tóm tắt để nắm chắc nội dung của nó . 
D. Viết văn bản tóm tắt bằng lời văn của mình . 
Tiết 35 
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ 
I. Thế nào là tóm tắt văn bản tự sự 
 Tóm tắt văn bản tự sự là dùng lời văn của mình trình bày một cách ngắn gọn nội dung chính của văn bản đó. 
II. Cách tóm tắt văn bản tự sự 
1. Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt. 
2. Các bước tóm tắt văn bản. 
 Văn bản tóm tắt cần phản ánh trung thành nội dung của văn bản được tóm tắt. 
 Đáp ứng đúng mục đích và yêu cầu cần tóm tắt. Đảm bảo tính hoàn chỉnh và tính cân đối. 
- B1: Đọc kĩ để hiểu đúng chủ đề văn bản. 
- B2: Xác định nội dung chính cần tóm tắt. 
B3: Sắp xếp các nội dung ấy theo một thứ tự hợp lí. 
B4: Viết văn bản tóm tắt bằng lời văn của mình. 
III. Luyện tập 
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI Ở NHÀ 
- Học thuộc nội dung bài học. 
- Chuẩn bị bài: Tóm tắt văn bản tự sự. 
Đọc kĩ lại hai văn bản: Lão Hạc và văn bản Tức nước vỡ bờ. XĐ những sự việc chính, nhân vật chính cần tóm tắt. 
NguyÔn ThÞ Thanh HuyÒn 
Tr­êng THCS Th¸i Hoµ 
chóc c¸c thÇy c« m¹nh khoÎ, h¹nh phóc 
chóc c¸c em ch¨m ngoan, häc giái