Bài giảng phát triển năng lực Ngữ văn Lớp 8 - Bài: Câu trần thuật - Nguyễn Thị Hạnh

Câu trần thuật 
GV: Nguyễn Thị Hạnh 
目 录 
Đặc điểm hình thức và chức năng 
Luyện tập 
Đặc điểm hình thức và chức năng 
Đọc ngữ liệu (sgk-tr 45 + 46) và hoàn thiện bảng sau 
Câu 
Kiểu câu 
Tác dụng 
Lịch sử đã có  của nhân dân ta. 
Chúng ta có quyền  Quang Trung 
Chúng ta phải ... dân tộc anh hùng 
Thốt nhiên  thở không ra lời 
Bẩm  quan lớn ... Đê vỡ mất rồi! 
Cai Tứ là một ng ư ời  năm m ư ơi. 
Mặt lão vuông  hóp lại. 
Ôi Tào Khê! 
N ư ớc Tào Khê làm đá mòn đấy! 
Nh ư ng dòng n ư ớc  của ta! 
Câu 
Kiểu câu 
Tác dụng 
Lịch sử đã có  của nhân dân ta. 
Chúng ta có quyền  Quang Trung 
Chúng ta phải ... dân tộc anh hùng 
Thốt nhiên  thở không ra lời 
Bẩm  quan lớn ... Đê vỡ mất rồi! 
Cai Tứ là một ng ư ời  năm m ư ơi. 
Mặt lão vuông  hóp lại. 
Ôi Tào Khê! 
N ư ớc Tào Khê làm đá mòn đấy! 
Nh ư ng dòng n ư ớc  của ta! 
Câu cảm thán 
Bộc lộ cảm xúc 
Nhận định 
Kể 
Yêu cầu 
Kể, tả 
Thông báo 
Miêu tả 
Miêu tả 
Nhận định 
Bộc lộ cảm xúc 
Câu trần thuật 
Câu trần thuật 
Trong các kiểu câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán và trần thuật, kiểu câu nào đ ư ợc dung nhiều nhất, vì sao? 
 Câu trần thuật được sử dụng nhiều nhất. Vì trong cuộc sống, nhu cầu trao đổi thông tin, trao đổi tư tưởng, tình cảm giữa người với người rất lớn, mà chỉ có câu trần thuật mới đáp ứng được, nó bao hàm nhiều chức năng 	như thông báo, trình bày, miêu 	tả, nhận định, yêu cầu, bộc lộ 	tình cảm, cảm xúc. 
Đặt câu 
không khó! 
Đặt câu trần thuật dùng để: 
Hứa hẹn 
Xin lỗi 
Cảm ơn 
Chúc mừng 
Cam đoan 
Hứa hẹn: Con xin hứa với ba mẹ sẽ không trốn học đi chơi nữa. 
Xin lỗi: Mình xin lỗi bạn. 
Cảm ơn: Cháu xin cảm ơn chú. 
Chúc mừng: Mẹ chúc mừng con. 
Cam đoan: Tôi xin cam đoan những lời tôi nói hoàn toàn là sự thật. 
Câu trần thuật 
Khả năng sử dụng 
Dấu hiệu nhận biết 
Chức năng 
Đặc điểm hình thức 
GHI NHỚ 
Câu trần thuật không có đặc điểm hình thức của câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán. 
Thường dùng để kể, thông báo, nhận định, miêu tả Ngoài ra còn dùng để yêu cầu, đề nghị, bộc lộ tình cảm, cảm xúc 
Thường kết thúc bằng dấu chấm, đôi khi là dấu chấm than hoặc dấu chấm lửng. 
Là kiểu câu được dùng phổ biến trong giao tiếp. 
Bài tập nhanh 
Xác định kiểu câu và chức năng của những câu sau đây: 
b) Mã Lương nhìn cây bút bằng vàng sáng lấp lánh, em sung sướng reo lên: 
 Cây bút đẹp quá! Cháu cảm ơn ông! Cảm ơn ông! 
Thế rồi Dế Choắt tắt thở. Tôi thương lắm. Vừa thương vừa ăn năn tội mình. 
Thế rồi Dế Choắt tắt thở. 
Tôi thương lắm. 
Vừa thương vừa ăn năn tội mình. 
 Câu trần thuật dùng để kể 
 Câu trần thuật dùng để biểu lộ cảm xúc 
 Câu trần thuật dùng để biểu lộ cảm xúc 
Mã Lương nhìn cây bút  sung sướng reo lên 
Cây bút đẹp quá! 
Cháu cảm ơn ông! Cảm ơn ông! 
 Câu trần thuật dùng để kể 
 Câu cảm thán dùng để biểu lộ cảm xúc 
 Câu trần thuật dùng để biểu lộ tình cảm và hành động cảm ơn 
Luyện tập 
LẤY KẸO CHO ẾCH XANH 
A. Câu cảm thán dùng để ra lệnh 
B. Câu cầu khiến dùng để ra lệnh 
C. Câu trần thuật dùng để ra lệnh 
D. Câu câu nghi vấn dùng để đề nghị 
Xác định kiểu câu và chức năng: Anh tắt thuốc lá đi! 
Bắt đầu! 
HẾT GIỜ 
A. Câu cảm thán dùng để ra lệnh 
D. Câu câu nghi vấn dùng để đề nghị 
C. Câu trần thuật dùng để ra lệnh 
B. Câu cầu khiến dùng để ra lệnh 
Xác định kiểu câu và chức năng: Anh có thể tắt thuốc lá được không? 
Bắt đầu! 
HẾT GIỜ 
D. Câu cảm thán dùng để kể 
A. Câu trần thuật dùng để đề nghị 
C. Câu trần thuật dùng để thông báo 
B. Câu cảm thán dùng để ra lệnh 
Xác định kiểu câu và chức năng: Xin lỗi, ở đây không được hút thuốc lá. 
Bắt đầu! 
HẾT GIỜ 
A. Thông báo 
B. Cầu khiến 
C. Hứa hẹn 
D. Cam đoan 
Câu trần thuật sau dùng để làm gì: “Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì cất dở mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.” 
Bắt đầu! 
HẾT GIỜ 
D. Cam đoan, cầu khiến 
C. Kể; Cầu khiến 
A. Kể; Hứa hẹn 
B. Cầu khiến; Cam đoan 
Câu trần thuật sau dùng để làm gì: Tuy thế, nó vẫn kịp thì thầm vào tai tôi: “Em muốn cả anh cùng đi nhận giải.” 
Bắt đầu! 
HẾT GIỜ 
D. Sáng ra bờ suối, tối vào hang. 
A. Lão muốn ngài nhấc hộ bó củi lên cho lão.  
C. Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới. 
B. Chúng ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân. 
Câu nào dưới không dùng để kể, thông báo? 
Bắt đầu! 
HẾT GIỜ 
A. Miêu tả 
B. Kể 
C. Thông báo 
D. Nhận định 
Câu trần thuật: “Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương” dùng để làm gì? 
Bắt đầu! 
HẾT GIỜ 
A. Kể 
D. Thông báo 
C. Miêu tả 
B. Nhận định 
Câu trần thuật sau dùng để làm gì? “Các con ơi, đây là lần cuối cùng thầy dạy các con.” 
Bắt đầu! 
HẾT GIỜ 
D. Câu cảm thán 
C. Câu trần thuật 
A. Câu nghi vấn    
B. Câu cầu khiến 
Trong 4 kiểu câu đã học, kiểu câu nào được sử dụng phổ biến nhất trong giao tiếp hằng ngày ? 
Bắt đầu! 
HẾT GIỜ 
A. Để hỏi 
D. Kể, thông báo, nhận định, miêu tả 
C. Bộc lộ tình cảm, cảm xúc 
B. Yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo 
Chức năng chính của câu trần thuật là gì? 
Bắt đầu! 
HẾT GIỜ 
Bài tập về nhà 
Viết một đoạn đối thoại có sử dụng 4 kiểu câu và cùng đóng lại đoạn kịch đó v ới bạn của mình 
 Sau kì nghỉ tết, Lan gặp lại Linh trên đường đến trường: 
- Tết vừa rồi bạn có đi đâu chơi không? 
 Tết rồi cả gia đình mình về quê ăn tết vui lắm. 
 Lan hãy kể cho mình nghe với! 
- Này nhé, mình được gặp ông bà, gia đình các cô chú, mình còn được lì xì nữa đó. 
- Thích nhỉ! 
H ư ớng dẫn tự học 
Ôn lại bài cũ 
Làm BTVN + Bài tập SGK vào vở 
Tìm đọc thêm thông tin về câu trần thuật 
Chuẩn bị viết bài viết số 5 
Hẹn gặp lại các em!