Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống - Trần Thị Hà

Môn: Ngữ văn 9 
Tiết 99: 
Nghị luận về một sự việc, 
 hiện tượng đời sống 
Giáo viên thực hiện: 
 Trần Thị Hà 
I. Tìm HIểU BàI NGHị LUậN Về MộT Sự VIệC, HIệN TƯợNG ĐờI SốNG 
Bệnh lề mề 
Biểu hiện 
 Coi thường giờ giấc chung. 
 Chỉ coi trọng thời gian của bản thân. 
 Hiện tượng phổ biến 
Nguyên nhân 
 Do con người kh ụ ng c ú lũng tự trọng ng và không tôn trọng người khác 
 Ích kỉ vô trách nhiệm với công việc chung 
Tỏc hại 
- Gõy hại cho tập thể 
 Gõy hại cho những người tụn trọng giờ giấc. 
 Căn bệnh khú chữa 
Giải phỏp khắc phục 
- Mọi người phải biết tụn trọng và hợp tỏc lẫn nhau 
- Làm việc đỳng giờ là tỏc phong của người cú văn hoỏ 
* Nghị luận về một sự việc hiện tượng trong đời sống là bàn về một sự viờc hiện tượng cú ý nghĩa đối với xó hội, đỏng khen, đỏng chờ hay cú vấn đề đỏng suy nghĩ. 
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống 
Hi ện tượng ụ nhiễm mụi trường 
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống 
Sự việc chăm sóc gia đình thương binh liệt sĩ, ghi nhớ công lao của các liệt sĩ 
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống 
I. Tìm HIểU BàI NGHị LUậN Về MộT Sự VIệC, HIệN TƯợNG ĐờI SốNG 
Bệnh lề mề 
Biểu hiện 
 Coi thường giờ giấc chung. 
 Chỉ coi trọng thời gian của bản thân. 
 Căn bệnh phổ biến và khó chữa 
Nguyên nhân 
 Do con người kh ụ ng c ú lũng tự trọng ng và không tôn trọng người khác 
 Ích kỉ vô trách nhiệm với công việc chung 
Tỏc hại 
- Gõy hại cho tập thể 
- Gõy hại cho những người tụn trọng giờ giấc. 
Giải phỏp khắc phục 
- Mọi người phải biết tụn trọng và hợp tỏc lẫn nhau 
- Làm việc đỳng giờ là tỏc phong của người cú văn hoỏ 
* Nghị luận về sự việc hiện tượng trong đời sống xó hội là bàn về một sự viờc hiện tượng cú ý nghĩa đối với xó hội, đỏng khen đỏng chờ hay cú vấn đề đỏng suy nghĩ. 
* Nghị luận về sự việc hiện tượng trong đời sống xó hội là bàn về một sự viờc hiện tượng cú ý nghĩa đối với xó hội, đỏng khen, đỏng chờ hay cú vấn đề đỏng suy nghĩ. 
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống 
7 
Tỡnh hỡnh giao thụng đường bộ 
7 
I. Tìm HIểU BàI NGHị LUậN Về MộT Sự VIệC, HIệN TƯợNG ĐờI SốNG 
Hiện tượng mất an toàn giao thông 
Biểu hiện 
 Không chấp hành luật lệ giao thông: Đua xe, lạng lách, đánh võng, phóng nhanh,vượt ẩu... 
Nguyên nhân 
 Đe doạ sức khoẻ, tính mạng con người. 
 Gây mất trật tự an toàn xã hội 
 Thiệt hại lớn về kinh tế. 
Tỏc hại 
- Do con người thiếu ý thức, vi phạm luật giao thông. 
- Phương tiện và đường xá còn nhiều hạn chế 
Giải phỏp khắc phục 
 Nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông. 
 Xử phạt nghiêm minh những hành vi vi phạm 
 Nâng cấp đường xá, kiểm tra phương tiện. 
 * Nghị luận về sự việc hiện tượng trong đời sống xó hội là bàn về một sự viờc hiện tượng cú ý nghĩa đối với xó hội, đỏng khen đỏng chờ hay cú vấn đề đỏng suy nghĩ 
 * Nội dung bài nghị luõn: nờu rừ sự việc hiện tượng , phõn tớch mặt đỳng sai , lợi hại , chỉ ra nguyờn nhõn , bày tỏ thỏi độ , ý kiến nhận định của người viết. 
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống 
 * Về hỡnh thức: 
 - Bài viết phải cú bố cục mạch lạc, cú luận điểm rừ ràng. 
I. Tìm HIểU BàI NGHị LUậN Về MộT Sự VIệC, HIệN TƯợNG ĐờI SốNG 
 * Nghị luận về sự việc hiện tượng trong đời sống xó hội là bàn về một sự viờc hiện tượng cú ý nghĩa đối với xó hội, đỏng khen đỏng chờ hay cú vấn đề đỏng suy nghĩ . 
 * Nội dung bài nghị luõn: nờu rừ sự vật hiện tượng , phõn tớch mặt đỳng sai , lợi hại , chỉ ra nguyờn nhõn , bày tỏ thỏi độ , ý kiến nhận định của người viết 
Mở bài: (Đoạn 1) 
 Giới thiệu chung về sự việc hiện tượng. 
Thân bài: 
 - Đoạn 2: 
 Nêu biểu hiện của sự việc, hiện tượng. 
 - Đoạn 3: 
 Chỉ rõ nguyên nhân 
 - Đoạn 4: 
 Nêu tác hại của hiện tượng 
Kết bài: (Đoạn 5) 
 Bày tỏ quan điểm, nêu giảI pháp khắc phục. 
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống 
 Trong đời sống hiện nay có một hiện tượng khá phổ biến, mọi người đều thấy nhưng thường bỏ qua. Đó là bệnh lề mề mà coi thường giờ giấc là một biểu hiện. Cuộc họp ấn định vào lúc 8 giờ sáng mà 9 giờ mới có người đến. Giấy mời hội thảo ghi 14 giờ mà mãi đến 15 giờ mọi người mới có mặt. Hiện tượng này xuất hiện nhiều trong cơ quan, đoàn thể, trở thành một bệnh khó chữa. 
 Những người lề mề ấy, khi ra sân bay, lên tàu hoả, đi nhà hát chắc là không dám đến muộn, bởi đến muộn là hại ngay đến quyền lợi thiết thân của họ. Nhưng đi họp, hội thảo là việc chung, có đến muộn cũng không thiệt gì. Thế là hết chậm lần này đến chậm lần khác, bệnh lề mề không sửa được. 
Lập luận, chứng minh (dẫn chứng cụ thể xác thực) 
Lập luận so sánh đối chiếu 
 Trong đời sống hiện nay có một hiện tượng khá phổ biến, mọi người đều thấy nhưng thường bỏ qua. Đó là bệnh lề mề mà coi thường giờ giấc là một biểu hiện. Cuộc họp ấn định vào lúc 8 giờ sáng mà 9 giờ mới có người đến. Giấy mời hội thảo ghi 14 giờ mà mãi đến 15 giờ mọi người mới có mặt . Hiện tượng này xuất hiện nhiều trong cơ quan, đoàn thể, trở thành một bệnh khó chữa. 
 Những người lề mề ấy, khi ra sân bay, lên tàu hoả, đi nhà hát chắc là không dám đến muộn, bởi đến muộn là hại ngay đến quyền lợi thiết thân của họ. Nhưng đi họp, hội thảo là việc chung, có đến muộn cũng không thiệt gì. Thế là hết chậm lần này đến chậm lần khác, bệnh lề mề không sửa được. 
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống 
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống 
 Bệnh lề mề suy cho cùng là do một số người thiếu tự trọng và chưa biết tôn trọng người khác tạo ra. Họ chỉ quý thời gian của mình mà không tôn trọng thời gian của người khác. Họ không coi mình là người có trách nhiệm đối với công việc chung của mọi người. 
 Bệnh lề mề gây hại cho tập thể. Đi họp muộn nhiều vấn đề không được bàn bạc thấu đáo, hoặc khi cần lại phải kéo dài thời gian. Bệnh lề mề gây hại cho những người biết tôn trọng giờ giấc. Ai đến đúng giờ lại cứ phải đợi người đến muộn. Bệnh lề mề còn tạo ra tập quán không tốt: Muốn người dự đến đúng giờ như mong muốn, giấy mời thường phải ghi giờ khai mạc sớm hơn 30 phút hay 1 giờ! 
 Cuộc sống văn minh hiện đại đòi hỏi mọi người phải tôn trọng lẫn nhau và hợp tác với nhau. Những cuộc họp không thật cần thiết thì không nên tổ chức. Nhưng hững cuộc họp cần thiết thì mọi người cần tự giác tham dự đúng giờ. Làm việc đúng giờ là tác phong của người có văn hóa. 
Lập luận phân tích (lí lẽ chặt chẽ, thuyết phục) 
Khái quát, đánh giá 
I. Tìm HIểU BàI NGHị LUậN Về MộT Sự VIệC, HIệN TƯợNG ĐờI SốNG 
Mở bài: (Đoạn 1) 
 Giới thiệu chung về sự việc hiện tượng (Lập luận chứng minh) 
Thân bài: 
 - Đoạn 2: 
 Nêu biểu hiện (Lập luận so sánh). 
 - Đoạn 3: 
 Nguyên nhân (Lập luận phân tích) 
 - Đoạn 4: 
 Nêu tác hại (Lập luận phân tích) 
Kết bài: (Đoạn 5) 
 Bày tỏ quan điểm, nêu giảI pháp khắc phục (Tổng hợp đánh giá) 
* Về hỡnh thức: - Bài viết phải cú bố cục mạch lạc, cú luận điểm rừ ràng. Luận cứ xỏc thực, phộp lập luận phự hợp, lời văn chớnh xỏc sinh động 
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống 
 * Nghị luận về sự việc hiện tượng trong đời sống xó hội là bàn về một sự viờc hiện tượng cú ý nghĩa đối với xó hội, đỏng khen đỏng chờ hay cú vấn đề đỏng suy nghĩ 
 * Nội dung bài nghị luõn: nờu rừ sự việc hiện tượng , phõn tớch mặt đỳng sai , lợi hại , chỉ ra nguyờn nhõn , bày tỏ thỏi độ , ý kiến nhận định của người viết. 
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống 
* Về hỡnh thức: - Bài viết phải cú bố cục mạch lạc, cú luận điểm rừ ràng 
- Luận cứ xỏc thực, phộp lập luận phự hợp, lời văn chớnh xỏc sinh động 
I. Tìm HIểU BàI NGHị LUậN Về MộT Sự VIệC, HIệN TƯợNG ĐờI SốNG 
* Nghị luận về sự việc hiện tượng trong đời sống xó hội là bàn về một sự viờc hiện tượng cú ý nghĩa đối với xó hội, đỏng khen đỏng chờ hay cú vấn đề đỏng suy nghĩ 
* Nội dung bài nghị luõn: nờu rừ sự vật hiện tượng, phõn tớch mặt đỳng sai, lợi hại, chỉ ra nguyờn nhõn, bày tỏ thỏi độ, ý kiến nhận định của người viết 
I. Luyện tập 
Bài tập 1: Em hãy nhận diện đúng kiểu bài nghị luận về sự việc, hiện tượng đời sống. 
 Hiện tượng học sinh ham mê chơi điện tử, sao nhãng việc học hành. 
Suy nghĩ về câu tục ngữ “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”. 
Bàn về hiện tượng nói dối. 
Suy nghĩ về nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long. 
Suy nghĩ về hiện tượng rác thải. 
* Về hỡnh thức: - Bài viết phải cú bố cục mạch lạc, cú luận điểm rừ ràng 
- Luận cứ xỏc thực, phộp lập luận phự hợp, lời văn chớnh xỏc sinh động 
I. Tìm HIểU BàI NGHị LUậN Về MộT Sự VIệC, HIệN TƯợNG ĐờI SốNG 
* Nghị luận về sự việc hiện tượng trong đời sống xó hội là bàn về một sự viờc hiện tượng cú ý nghĩa đối với xó hội, đỏng khen đỏng chờ hay cú vấn đề đỏng suy nghĩ 
* Nội dung bài nghị luõn: nờu rừ sự vật hiện tượng, phõn tớch mặt đỳng sai, lợi hại, chỉ ra nguyờn nhõn, bày tỏ thỏi độ, ý kiến nhận định của người viết 
I. Luyện tập 
Bài tập 2: Thảo luận nhóm 
Tìm các sự vật, hiện tượng có ý nghĩa xã hội đáng viết một bài nghị luận. 
Nhóm 1: Tìm 5 sự việc, hiện tượng đáng khen (trong phạm vi nhà trường) 
Nhóm 2: Tìm 5 sự việc hiện tượng đáng chê (trong phạm vi nhà trường) 
Nhóm 3: Tìm 5 sự việc hiện tượng tốt trong xã hội đáng biểu dương. 
Nhóm 4: Tìm 5 sự việc hiện tượng đáng phê phán trong xã hội. 
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống 
* Về hỡnh thức: - Bài viết phải cú bố cục mạch lạc, cú luận điểm rừ ràng 
- Luận cứ xỏc thực, phộp lập luận phự hợp, lời văn chớnh xỏc sinh động 
I. Tìm HIểU BàI NGHị LUậN Về MộT Sự VIệC, HIệN TƯợNG ĐờI SốNG 
* Nghị luận về sự việc hiện tượng trong đời sống xó hội là bàn về một sự viờc hiện tượng cú ý nghĩa đối với xó hội, đỏng khen đỏng chờ hay cú vấn đề đỏng suy nghĩ 
* Nội dung bài nghị luõn: nờu rừ sự vật hiện tượng, phõn tớch mặt đỳng sai, lợi hại, chỉ ra nguyờn nhõn, bày tỏ thỏi độ, ý kiến nhận định của người viết 
Ii. Luyện tập 
Bài tập 3: Cho biết hiện tượng sau đây có đáng viết một bài nghị luận không? Vì sao? 
 “Một cuộc điều tra 2000 thanh niên nam ở Hà nội năm 1981 cho thấy: Từ 11 đến 15 tuổi 25% các em đã hút thuốc lá; từ 16 đến 20: 52%; trên 20 tuổi: 80%. Tỉ lệ này ngang với các nước châu Âu. Trong số các em hút thuốc lá có đến 80% lâu lâu có triệu chứng như ho hen, khạc đờm, đau ngực, còn trong số những em không hút chỉ có không đến 1% các triệu chứng ấy.” 
(Theo Nguyễn Khắc Viện) 
 Sự việc hiện tượng trên đáng viết một bài nghị luận vì nó có ý nghĩa xã hội sâu sắc: 
 Hút thuốc lá hủy hoại sức khỏe, đe doạ tính mạng con người, tốn tiền bạc. 
 Làm ô nhiễm môi trường, gây hại đến sức khỏe những người xung quanh. 
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống 
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống 
Hộp quà may mắn 
Học thuộc phần ghi nhớ 
Tìm hiểu, chuân bị bài: Cách làm bài nghị luận về sự việc hiện tượng đời sống 
Hướng dẫn về nhà 
Xin chân thành cảm ơn 
các thầy cô giáo 
và các em học sinh