Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 77: Văn bản "Cố hương"

Bài dạy 
Nhiệt liệt chào mừng Ban giám khảo, 
 Giaựo vieõn : 
Chu Thị Ngoan 
Ngữ văn 9 
Lớp 9A - THCS Kiêu Kỵ 
các thầy,cô giáo và các em học sinh ! 
Kiểm tra bài cũ 
- Tr ờn đường về quờ tõm trạng nhõn vật “tụi” như thế nào? 
- Tại sao “ tụi ” lại cú tõm trạng như vậy? 
Tiết 77: 
Lỗ Tấn 
Văn bản 
cố hương 
 Lỳc bấy giờ trong ký ức tụi, bỗng hiện ra một cảnh tượng thần tiờn , kỳ dị : Một vầng trăng trũn vàng thắm treo lửng lơ trờn nền trời xanh đậm, dưới là một bói cỏt bờn bờ biển, trồng toàn dưa hấu, bỏt ngỏt một màu xanh rờn. Giữa ruộng dưa, một đứa bộ trạc mười một, mười hai tuổi, cổ đeo vũng bạc, tay lăm lăm cầm chiếc đinh ba , đang cố sức đõm theo một con "tra"(1) . Con vật bỗng quay lại, luồn qua hỏng đứa bộ, chạy mất . 
Lỗ Tấn 
Nhuận Thổ trong kớ ức 
 Cậu bộ chạc 11-12 tuổi 
 Đẹp, khoẻ mạnh, đỏng yờu. 
- Biết nhiều trũ hay, lạ: bẫy chim, canh dưa, đi nhặt vỏ sũ, bắt tra 
 Tỡnh bạn trong sỏng, chõn thành, vụ tư, chan hoà. 
- Khuụn mặt trũn trĩnh, - Nước da bỏnh mật - Tay hồng hào, lanh lẹn, mập mạp, cứng rắn . 
- Đội mũ lụng chiờn, cổ đeo vũng bạc 
- Thõn nhau: x ư ng hụ: anh-em- Khi xa: khúc, gửi quà 
 Đầy đủ, đẹp đẽ. 
 Nhanh nhẹn, thỏo vỏt, thụng minh. 
Rất thớch vỡ bạn thụng minh, giàu tỡnh cảm, đầy sức sống. 
Tuổi 
Ngoại hỡnh 
Trang phục 
Nhận thức 
Tỡnh cảm thỏi độ với “Tụi” 
Ấn tượng 
của “Tụi” 
 Người đi vào là Nhuận Thổ. Tuy tụi nhận ra ngay Nhuận Thổ, nhưng lại khụng phải là Nhuận Thổ trong ký ức tụi. Anh cao gấp hai trước,khuụn mặt trũn trĩnh, nước da bỏnh mật trước kia nay đổi thành vàng sạm, lại cú thờm những nếp răn sõu hoắm. Cặp mắt giống hệt cặp mắt bố anh ngày trước, mi mắt viền đỏ hỳp mọng lờn.... Anh đội một cỏi mũ lụng chiờn rỏch tươm, mặc một chiếc ỏo bụng mỏng dớnh, người co ro cỳm rỳm, tay cầm một bọc giấy và một tẩu thuốc lỏ dài. Bàn tay này cũng khụng phải là bàn tay tụi cũn nhớ, hồng hào, lanh lẹn, mập mạp, cứng rắn, mà vừa thụ kệch vừa nặng nề, nứt nẻ như vỏ cõy thụng  Nhuận Thổ đứng dừng lại, nột mặt vừa hớn hở vừa thờ lương, mụi mấp mỏy, nhưng cũng núi khụng ra tiếng. Rồi bỗng anh lấy một dỏng điệu cung kớnh, chào rất rành mạch:  - Bẩm ụng!  Tụi như điếng người đi. Thụi đỳng rồi! Giữa chỳng tụi đó cú một bức tường khỏ dày ngăn cỏch. Thật là bi đỏt. Tụi cũng núi khụng nờn lời... 
Lỗ Tấn 
- Ngoài ba mươi tuổi 
Nhuận Thổ trong kớ ức 
 Cậu bộ chạc 11-12 tuổi 
 Đẹp, khoẻ mạnh, đỏng yờu. 
- Biết nhiều trũ hay, lạ: bẫy chim, canh dưa, đi nhặt vỏ sũ, bắt tra 
 Tỡnh bạn trong sỏng, chõn thành, vụ tư, chan hoà. 
Nhuận Thổ hiện tại 
Già nua, tiều tụy, khắc khổ 
 Tỡnh bạn: Xa cỏch, sự phõn biệt đẳng cấp rừ rệt 
- Cảm thấy khổ nhưng khụng núi được hết, lắc đầu, như một pho tượng 
- Khuụn mặt trũn trĩnh, - Nước da bỏnh mật - Tay hồng hào, lanh lẹn, mập mạp, cứng rắn 
- Đội mũ lụng chiờn, cổ đeo vũng bạc 
- Cao gấp hai trước, người co ro cỳm rỳm. - Cú những nếp nhăn sõu hoắm- Mi mắt viền đỏ hỳp mọng - Tay thụ kệch, nứt nẻ như vỏ thụng 
- Mũ lụng chiờn rỏch tươm, ỏo bụng mỏng dớnh 
- Thõn nhau: x ư ng hụ: anh-em- Khi xa: khúc, gửi quà 
- Vừa hớn hở vừa thờ lương; cung kớnh chào;biếu quà quờ, biết điều, chỉ xin vật dụng cần thiết 
 Đầy đủ, đẹp đẽ 
 Rỏch rưới, khụng đủ ấm 
 Nhanh nhẹn, thỏo vỏt, thụng minh 
 Đần độn, cam chịu 
* Rất thớch vỡ bạn thụng minh, giàu tỡnh cảm, đầy sức sống. 
*Thấy bạn quỏ nghốo khổ,mặc cảm,vất vả,tội nghiệp. 
Tuổi 
Ngoại hỡnh 
Trang phục 
Nhận thức 
Tỡnh cảm thỏi độ với “Tụi” 
Ấn tượng 
của “Tụi” 
Nhuận Thổ đứng dừng lại, nột mặt vừa hớn hở vừa thờ lương, mụi mấp mỏy, nhưng cũng núi khụng ra tiếng. Rồi bỗng anh lấy một dỏng điệu cung kớnh, chào rất rành mạch: - Bẩm ụng!  Tụi như điếng người đi. Thụi đỳng rồi! Giữa chỳng tụi đó cú một bức tường khỏ dày ngăn cỏch . Thật là bi đỏt. Tụi cũng núi khụng nờn lời... 
Em hiểu thế nào về lời độc thoại nội tõm trờn của nhõn vật “tụi”? 
(Gợi ý:+ Tại sao “tụi”lại điếng người đi? 
 + Em hiểu hỡnh ảnh bức tường khỏ dày ngăn cỏch ở đõy là gỡ ? 
 + Nghệ thuật độc thoại nội tõm cú tỏc dụng gỡ trong việc thể hiện 
 tỡnh cảm của nhõn vật tụi ?) 
Thảo luận nhóm 
 Bỗng cú tiếng ai lạ, the thộ núi to lờn:  - Thế này rồi kia à! Rõu mọc dài thế này rồi kia à!  Tụi giật mỡnh, vội ngửng đầu lờn thỡ trụng thấy một người đàn bà, trờn dưới năm mươi tuổi, lưỡng quyền nhụ ra, đụi mụi mỏng dớnh,hai tay chống nạnh, khụng buộc thắt lưng, chõn đứng chạng ra, giống hệt cỏi com-pa trong bộ đồ vẽ, cú hai chõn bộ tớ  A! Nhớ ra rồi. Hồi tụi cũn bộ, quả cú một chị Hai Dương vẫn ngồi trong quỏn bỏn đậu phụ xế cửa nhà tụi, người ta gọi chị là "nàng Tõy Thi đậu phụ". Nhưng hồi đú, chị xoa phấn, lưỡng quyền khụng cao như thế này, mụi cũng khụng mỏng như bõy giờ. Và chị cứ ngồi suốt buổi nờn tụi cũng chưa hề được nhỡn thấy cỏi dỏng điệu "com-pa" của chị. Hồi đú người ta núi, sở dĩ hàng đậu phụ bỏn chạy là vỡ cú chị ta 
 - Ái chà! Anh bõy giờ làm quan rồi mà bảo là khụng sang trọng? Những ba nàng hầu. Mỗi lần đi đõu là ngồi kiệu lớn tỏm người khiờng, cũn bảo là khụng sang trọng? Hừ! Chẳng cỏi gỡ giấu nổi chỳng tụi đõu!  Tụi biết khụng thể núi làm sao được, đành ngậm miệng, đứng trầm ngõm  - ễi chào! Thật là càng giàu cú càng khụng dỏm rời một đồng xu! Càng khụng dỏm rời một đồng xu lại càng giàu cú!  Mụ "com-pa" tức giận, miệng lẩm bẩm, quay gút thong thả đi ra, tiện tay giật luụn đụi bớt tất tay của mẹ tụi giắt vào lưng quần, cỳt thẳngCỏi chị Hai Dương liền lấy ngay cỏi "cẩu khớ sỏt“() rồi chạy biến. Tuy chị ta lựn và chõn bộ tớ tẹo thế mà chạy cũng nhanh đỏo để!  
 Trờn dưới 50 tuổi 
 Hỡnh dỏng như chiếc com- pa 
 Chõn bộ tớ tẹo,lưỡng quyền cao,mụi mỏng 
 Giọng núi the thộ 
 Cử chỉ : Giật chiếc bớ tất giắt vào lưng quần 
Hai Dương trong quỏ khứ 
- Là cụ gỏi trẻ 
- “Nàng Tõy Thi đậu phụ” 
- Mặt xoa phấn 
- Bỏn đậu phụ chạy 
 Là cụ gỏi xinh xắn , cú duyờn bỏn hàng 
Hai Dương trong hiện tại 
 Xấu xớ, kệch cỡm, chua ngoa, tham lam,trơ trỏo 
Giống nhau: 
Nhuận Thổ 
Đần độn , cam chịu 
Hai Dương 
Đanh đỏ, chua ngoa, chụp giật,thay đổi về nhõn cỏch. 
- Đều là những người nghốo khổ, cựng cực. 
Khỏc nhau: 
Tỡnh nghĩa,tự trọng 
( Đầu thế kỉ XX bọn đế quốc càng tranh giành nhau ảnh hưởng ở Trung Quốc, giỳp cho một số quõn phiệt gõy nội chiến liờn miờn, tạo nờn cảnh đục nước bộo cũ. Bọn địa chủ lại càng tăng cường búc lột điạ tụ, cho vay nặng lói, đem sự tổn hại của chỳng trỳt lờn đầu người nụng dõn lao động.  
Thảo Luận Nhóm 
 ? Theo em, nh ững nguyờn nhõn nào dẫn đến sự thay đổi của con người và cảnh vật cố hương? 
 ? Nhà văn Lỗ Tấn muốn nờu ra vấn đề gỡ qua truyện ngắn này ? 
	 Yêu cầu: 	 
	 - Thảo luận nhóm lớn. 
	- Thời gian: 3 phút. 
	- Trình bày trên b ảng phụ 
	- Cử đại diện trình bày. 
0 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
80 
90 
100 
110 
120 
130 
140 
150 
160 
170 
180 
*Nguyên nhân:  + Do xã hội phong kiến : quan lại, địa chủ đày đoạ chỗ nào cũng hỏi tiền, không luật lệ gì cả, thuế nặng, lính tráng, trôm cướp điều kiện canh tỏc lạc hậu,mất mựa, đúi kộm + Do g ỏ nh nặng tinh thần t ừ lễ giỏo phong kiến :quan niệm cũ kĩ về đẳng cấp 
 *Vấn đề đặt ra qua tác phẩm : 
 1. Phản ánh tình cảnh sa sút mọi mặt cuả xã hội Trung Quốc đầu thế kỉ XX. 
 2. Phân tích nguyên nhân và lên án các thế lực đã đưa đến thực trạng đáng buồn ấy . 
 3.Chỉ ra những mặt tiêu cực nằm ngay trong tâm hồn, tính cách của bản thân những người lao động 
+ Do bản thõn người lao động :con đụng,thất học,thiếu hiểu biết 
=>Khiến mọi người thấy được và tỡm cỏch khắc phục 
LUYỆN TẬP 
DÃY 1 
Chỉ ra những biện phỏp nghệ thuật chủ yếu được tỏc giả sử dụng trong những đoạn văn đó học? 
DÃY 2 
Chỉ ra sự khỏc nhau trong tõm trạng Tụi trờn đường về thăm quờ và tõm trạng Tụi trong những ngày ở quờ? 
Trờn đường về quờ 
Những ngày ở quờ 
Rời quờ 
Tâm trạng “t ụi”mong nhớ,ngạc nhiờn,rồi buồn se s ắt bởi sau 20 năm trở về quê cũ th ấy cảnh quờ tiờu điều,hoang vắng. 
“Tụi” bàng hoàng,xút xa, 
hụt hẫngtrước cảnh ngộ những người nghốo khổ,cựng cực, đần độn 
ở cố hương 
CỐ HƯƠNG 
 Bài cũ 
Đọc diễn cảm truyện 
Viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nghĩ về nhân vật Nhuận Thổ. 
 Bài mới 
Tìm hiểu hình ảnh “con đường” ở phần cuối văn bản. 
Tìm hiểu tâm trạng “Tôi” khi rời xa quê. 
Dặn dò 
chúc các em học giỏi ! 
Kính chúc quý thầy cô sức khỏe !