Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 59: Văn bản "Ánh trăng"

Ánh trăng 
Ngữ văn 
Tieát: 59 
Vaên baûn: 
Nguyeãn Duy 
 Tiết 59: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
Giới thiệu chung: 
 1. Tác giả: 
Nhà thơ Nguyễn Duy 
 Tiết 59: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
Giới thiệu chung: 
 2. Tác phẩm: 
Hoàn cảnh sáng tác : 
1978 tại thành phố HCM, 3 năm sau ngày thống nhất đất nước. 
In trong tập : “Ánh trăng” 
b) Thể thơ : 5 chữ 
Phương thức biểu đạt : tự sự , trữ tình. 
 Tiết 59: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
I.Giới thiệu chung 
II. Đọc – hiểu văn bản 
1. Đọc, chú thích 
ÁNH TRĂNG 
Hoài nhoû soáng vôùi ñoàng 
vôùi soâng roài vôùi beå 
hoài chieán tranh ôû röøng 
vaàng traêng thaønh tri kæ 
Traàn truïi vôùi thieân nhieân 
hoàn nhieân nhö caây coû 
ngôõ khoâng bao giôø queân 
caùi vaàng traêng tình nghóa 
Töø hoài veà thaønh phoá 
quen aùnh ñieän, cöûa göông 
vaàng traêng ñi qua ngoõ 
nhö ngöôøi döng qua ñöôøng 
Thình lình ñeøn ñieän taét 
phoøng buyn-ñinh toái om 
voäi baät tung cöûa soå 
ñoät ngoät vaàng traêng troøn 
Ngöûa maët leân nhìn maët 
coù caùi gì röng röng 
nhö laø ñoàng laø beå 
nhö laø soâng laø röøng 
Traêng cöù troøn vaønh vaïnh 
keå chi ngöôøi voâ tình 
aùnh traêng im phaêng phaéc 
ñuû cho ta giaät mình. 
TP.Hoà Chí Minh, 1978 
(Nguyeãn Duy, Aùnh traêng, 
NXB Taùc phaåm môùi, Haø Noäi, 1984) 
VĂN BẢN: 
 Tiết 59: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
I.Giới thiệu chung 
II. Đọc – hiểu văn bản 
1. Đọc, chú thích 
2. Bố cục: 
 Tiết 59: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
 Bố cục 
Hồi nhỏ sống với đồng 
với sông rồi với bể 
hồi chiến tranh ở rừng 
vầng trăng thành tri kỉ 
Trần trụi với thiên nhiên 
hồn nhiên như cây cỏ 
ngỡ không bao giờ quên 
cái vầng trăng tình nghĩa 
Từ hồi về thành phố 
quen ánh điện, cửa gương 
vầng trăng đi qua ngõ 
như người dưng qua đường 
Thình lình đèn điện tắt 
phòng buyn - đinh tối om 
vội bật tung cửa sổ 
đột ngột vầng trăng tròn 
Ngửa mặt lên nhìn mặt 
có cái gì rưng rưng 
như là đồng là bể 
như là sông là rừng 
Trăng cứ tròn vành vạnh 
kể chi người vô tình 
ánh trăng im phăng phắc 
đủ cho ta giật mình. 
Hình ảnh vầng trăng 
 trong quá khứ. 
Hình ảnh vầng trăng 
 trong hiện tại. 
Cảm xúc, suy tư 
 của nhà thơ. 
 Tiết 59: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
I.Giới thiệu chung 
II. Đọc – hiểu văn bản 
1. Đọc, chú thích 
2. Bố cục: 
3 phần 
 Tiết 59: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
I.Giới thiệu chung 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Phân tích: 
a. Vầng trăng trong quá khứ: 
Hồi nhỏ  với : 
+ đồng 
+ sông 
+ bể 
hồi chiến tranh ở rừng 
 vầng trăng thành tri kỷ 
=>Nhấn mạnh sự gắn bó của trăng với những kỉ niệm 
 ấu thơ và những gian lao đời lính. 
 Trần trụi với thiên nhiên 
 hồn nhiên như cây cỏ 
 ngỡ không bao giờ quên 
 cái vầng trăng tình nghĩa 
 + điệp từ , 
+ liệt kê tăng cấp 
 + nhân hóa 
 + so sánh , 
=> + nhân hóa, 
 + ẩn dụ 
-> Vầng trăng là vẻ đẹp của thiên nhiên tươi mát, là bạn tri kỉ của con người. 
Mối quan hệ giữa người và trăng gần gũi, chân thành ngỡ không bao giờ quên. 
b. Vầng trăng hiện tại: 
. về thành phố 
 quen ánh điện cửa gương 
=> Hoán dụ 
Cuộc sống thành thị: tiện nghi sang trọng 
 -> hoàn cảnh sống thay đổi. 
vầng trăng đi qua ngõ 
 như người dưng qua đường 
Nhân hóa, 
 so sánh 
=>Mối quan hệ giữa người và trăng xa lạ 
như người dưng . 
* Tác giả chuyển về thành phố 
-> Vầng trăng vẫn đẹp nhưng bị lãng quên giữa xô bồ cuộc sống 
 ĐỐI LẬP 
 Tiết 59: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
a.Vầng trăng quá khứ 
b.Vầng trăng hiện tại 
* Tác giả chuyển về thành phố 
- Vầng trăng 
- Vầng trăng 
Tri kỉ 
( trăng-người hiểu biết,yêu quý,thân thiết nhau) 
Tình nghĩa 
(gắn bó suốt từ hồi nhỏ đến lúc ở chiến trường) 
Đẹp, ấm áp trong tình người. 
Vầng trăng có ý nghĩa vĩnh hằng (không bao giờ quên) 
Người dưng 
( trăng-người không quen biết nhau) 
Xa lạ 
( đi qua ngõ như người dưng qua đường ) 
Vầng trăng bị con người lãng quên. 
Đẹp, cô đơn, lẻ loi trên bầu trời . 
ĐỐI LẬP 
 Tiết 59: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
I.Giới thiệu chung 
II. Đọc – hiểu văn bản 
3. Phân tích: 
a. Vầng trăng trong quá khứ: 
Hồi nhỏ  với : 
+ đồng 
+ sông 
+ bể 
hồi chiến tranh ở rừng 
 vầng trăng thành tri kỷ 
=>Nhấn mạnh sự gắn bó của trăng với những kỉ niệm 
 ấu thơ và những gian lao đời lính. 
 Trần trụi với thiên nhiên 
 hồn nhiên như cây cỏ 
 ngỡ không bao giờ quên 
 cái vầng trăng tình nghĩa 
 + điệp từ , 
+ liệt kê tăng cấp 
 + nhân hóa 
 + so sánh , 
=> + nhân hóa, 
 + ẩn dụ 
-> Vầng trăng là vẻ đẹp của thiên nhiên tươi mát, là bạn tri kỉ của con người. 
Mối quan hệ giữa người và trăng gần gũi, chân thành ngỡ không bao giờ quên. 
b. Vầng trăng hiện tại: 
. về thành phố 
 quen ánh điện cửa gương 
=> Hoán dụ 
Cuộc sống thành thị: tiện nghi sang trọng 
 -> hoàn cảnh sống thay đổi. 
vầng trăng đi qua ngõ 
 như người dưng qua đường 
Nhân hóa, 
 so sánh 
=>Mối quan hệ giữa người và trăng xa lạ 
như người dưng . 
* Tác giả chuyển về thành phố 
-> Vầng trăng vẫn đẹp nhưng bị lãng quên giữa xô bồ cuộc sống 
 ĐỐI LẬP 
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ 
Đối với tiết học này: 
- Nắm được những thông tin về tác giả, tác phẩm 
 Học thuộc lòng bài thơ 
- Học, phân tích được những nội dung bài dạy trong tiết 1 
Đối với tiết học tiếp theo: 
 Chuẩn bị tiếp những nội dung còn lại: 
+ b, Vầng trăng hiện tại 
 * Tình huống bất ngờ đột ngột làm chuyển hướng tình cảm của nhà thơ: 
c. Cảm xúc, suy tư của nhà thơ 
Ánh trăng 
Ngữ văn 
Tieát: 60 
Vaên baûn: 
Nguyeãn Duy 
 Tiết 60: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
I.Giới thiệu chung 
II. Đọc – hiểu văn bản 
1. Đọc, chú thích 
2. Bố cục: 
3 phần 
3. Phân tích: 
a. Cảm nghĩ về vầng trăng trong quá khứ: 
b. Cảm nghĩ về vầng trăng hiện tại: 
* Tình huống bất ngờ đột ngột làm chuyển hướng tình cảm của nhà thơ : 
Thình lình đèn điện tắt 
phòng buyn-đinh tối om 
vội bật tung cửa sổ 
đột ngột vầng trăng tròn 
 Tiết 60: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
II. Đọc và tìm hiểu chi tiết văn bản: 
 2. Cảm nghĩ về vầng trăng hiện tại : 
Thình lình đèn điện tắt 
phòng tối om 
vội bật tung cửa sổ 
đột ngột vầng trăng tròn 
Đảo ngữ, nhịp thơ nhanh 
=> Tình huống bất ngờ tạo bước ngoặt của dòng cảm xúc. 
 Tiết 60: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
II. Đọc và tìm hiểu chi tiết văn bản: 
 3. Cảm xúc và suy ngẫm của nhà thơ : 
Ngửa mặt lên nhìn mặt 
 có cái gì rưng rưng 
=>Chuyển nghĩa 
- như là 
đồng 
bể 
sông 
rừng 
So sánh, liệt kê 
Ngửa mặt lên nhìn mặt 
=> Tâm trạng xúc động, nghẹn ngào. 
=> Kỷ niệm tuổi thơ và những năm tháng chiến tranh gian lao mà hào hùng. 
Trăng cứ tròn vành vạnh 
kể chi người vô tình 
ánh trăng im phăng phắc 
đủ cho ta giật mình. 
 Tiết 60: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
Hãy chứng minh : 
Khổ thơ cuối thể hiện tập trung nhất ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng và chiều sâu tư tưởng mang tính triết lý của bài thơ . 
II. Đọc và tìm hiểu chi tiết văn bản: 
 3. Cảm xúc và suy ngẫm của nhà thơ : 
Thảo luận 
 Tiết 60: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
TRĂNG 
Là biểu tượng cho quá khứ nghĩa tình. 
Là vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước bình dị. 
Là biểu tượng cho cái đẹp có khả năng thức tỉnh con người. 
 Tiết 60: 
Ánh trăng 
- Nguyễn Duy- 
Thể thơ 5 chữ, giọng điệu tâm tình. 
Kết hợp hài hòa tự nhiên giữa tự sự và trữ tình. 
Xây dựng hình ảnh thơ mang tính biểu tượng. 
III. Tổng kết: 
 1. Nghệ thuật: 
2. Nội dung : 
TRĂNG 
NGƯỜI 
Tự nhắc nhở mình và củng cố ở người đọc thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”. 
Quá khứ 
 Tình nghĩa Ngỡ không 
 tri kỉ bao giờ quên 
Hiện tại 
 Vầng trăng Vô tình 
 tròn lãng quên 
Suy ngẫm 
Tròn vành vạnh Giật mình 
Im phăng phắc 
Thủy chung, tự hoàn 
 vị tha thiện 
u 
Ø 
y 
Ç 
s 
i 
Ö 
n 
m 
g 
N 
k 
t 
r 
i 
t 
® 
t 
Ê 
1. Hä tªn thËt cña nhµ th¬ NguyÔn Duy ? 
1 
2 
 2. Håi chiÕn tranh ë rõng / VÇng tr¨ng thµnh .... ? 
4 
5 
3 
3. Nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi th¬ lµ ...? 
4. Một ph­ư¬ng thøc biÓu ®¹t cña bµi th¬ ? 
5. T×nh huèng bÊt ngê x¶y ra ? 
BiÓu hiÖn cña nhµ th¬ tr­ưíc sù im ph¨ng ph¾c cña tr¨ng ? 
Trß ch¬i « ch÷ 
g 
8 ¤ 
XÕp l¹i 
Ô 
n 
u 
y 
h 
t 
r 
¨ 
g 
i 
Ë 
t 
m 
× 
n 
h 
ù 
ù 
v 
D 
n 
6 
÷ 
6.C©u th¬ ®ét ngét vÇng tr¨ng trßn sö dông bpnt nµo? 
p 
¨ 
h 
7 
n 
g 
7.Sù im lÆng cña tr¨ng ®ư­îc diÔn t¶ b»ng tõ nµo ? 
h 
¾ 
c 
p 
¶ 
o 
g 
h 
g 
n 
i 
© 
t 
m 
i 
® 
n 
n 
g 
Ö 
u 
N 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10