Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 19: Cách dẫn trực tiếp. Cách dẫn gián tiếp - Nguyễn Minh Sang

NGỮ VĂN 9 
 Tiết 19 : 
CÁCH DẪN TRỰC TIẾP CÁCH DẪN GIÁN TIẾP 
Giỏo viờn dạy : Nguyễn Minh Sang 
Tiết 19 : 
CÁCH DẪN TRỰC TIẾP VÀ CÁCH DẪN GIÁN TIẾP 
I – Cỏch dẫn trực tiếp 
1.Vớ dụ:Sgk . 
2.Nhận xột. 
* Nội dung in đậm trong cỏc cõu: 
* Dấu hiệu hỡnh thức: 
a.Lời núi được nhắc lại một cỏch nguyờn vẹn. 
b.í nghĩ được nhắc lại một cỏch nguyờn vẹn. 
Nằm trong dấu ngoặc kộp và 
đứng sau dấu hai chấm. 
Cỏch dẫn trực tiếp 
 a.Cháu ở liền trong trạm hàng tháng. B ỏ c lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: “ Đấy, bác cũng chẳng thèm người là gì ”? 
b.Hoạ sĩ nghĩ thầm : “Khỏch tới bất ngờ,chắc cu cậu chưa kịp quột tước dọn dẹp,chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”. 
* Khi chuyển đổi vị trí hai bộ phận ở (b), ta có: 
 “ Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn ” – Hoạ sĩ nghĩ thầm. 
=>Khi chuyển dựng dấu ngoặc kộp và dấu gạch ngang để ngăn cỏch giữa hai bộ phận . 
Vớ dụ: Nam núi: “Ngày mai tụi đi Hà Nội”. 
Lưu ý: Ngoài ra lời đối thoại của cỏc nhõn vật cũng được xem là lời dẫn trực tiếp 
“Ngày mai tụi đi Hà Nội”- Nam núi. 
Tiết 19 : 
CÁCH DẪN TRỰC TIẾP VÀ CÁCH DẪN GIÁN TIẾP 
II– Cỏch dẫn giỏn tiếp 
* Nội dung in đậm trong cỏc cõu: 
* Dấu hiệu hỡnh thức: 
a.Lời núi được nhắc lại một cỏch nguyờn vẹn. 
b.í nghĩ được nhắc lại một cỏch nguyờn vẹn. 
Nằm trong dấu ngoặc kộp và 
đứng sau dấu hai chấm. 
1.Vớ dụ. 
2 Nhận xột. 
I – Cỏch dẫn trực tiếp 
1.Vớ dụ. 
a) Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. Lão khuyên nó hãy dằn lòng bỏ đám này, để dùi giắng lại ít lâu, xem có đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết con gái đâu mà sợ. 	 	 
b) Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật . 
* Nội dung in đậm trong cỏc cõu: 
* Dấu hiệu hỡnh thức: 
a. Lời núi được thuật lại . 
 b.í nghĩ được thuật lại. 
Khụng được đặt trong dấu ngoặc kộp. 
 Cỏch dẫn giỏn tiếp 
chuyển từ lời dẫn trực tiếp sang lời dẫn giỏn tiếp. 
Vớ dụ: Nam núi : “Ngày mai, tụi đi Hà Nội.” 
Nam núi rằng ngày mai, bạn ấy đi Hà Nội. 
*Cỏch chuyển lời dẫn trực tiếp thành lời dẫn giỏn tiếp: 
1/Bỏ dấu hai chấm ,dấu ngoặc kộp. 
2/chuyển chủ ngữ ở lời dẫn trực tiếp theo ngụi thớch hợp. 
Cỏch dẫn trực tiếp 
2 Nhận xột. 
Giống : Đều là dẫn lời núi hay ý nghĩ của một người, một nhõn vật. 
- Dẫn nguyờn văn. 
- Đặt trong dấu ngoặc kộp. 
- Thuật lại cú điều chỉnh. 
- Khụng đặt trong dấu ngoặc k ộ p. 
So sánh cách dẫn 
Dẫn trực tiếp	Dẫn giỏn tiếp 
* Ghi nhớ 
 - Dẫn trực tiếp, tức là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật; lời dẫn trực tiếp được đặt trong dấu ngoặc kép. 
 - Dẫn gián tiếp, tức là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho thích hợp; lời dẫn gián tiếp không đặt trong dấu ngoặc kép. 
Tiết 19 : 
CÁCH DẪN TRỰC TIẾP VÀ CÁCH DẪN GIÁN TIẾP 
I – Cỏch dẫn trực tiếp 
 I – Cỏch dẫn giỏn tiếp 
 III – Luyện tập 
Bài tập 1 : Tìm lời dẫn trong những đoạn trích sau ( Trích từ truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao ). Cho biết đó là lời nói hay ý nghĩ được dẫn, là lời dẫn trực tiếp hay gián tiếp? 
 Dẫn ý nghĩ: Cách dẫn: trực tiếp. 
 Dẫn ý nghĩ: Cách dẫn: trực tiếp. 
 a) Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng : “ A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à ”? 
b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: “ Cái vườn là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố thắt lưng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra được năm mươi đồng bạc tậu. Hồi ấy, mọi thức đều rẻ cả  ” 
b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: “ Cái vườn là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố thắt lưng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra được năm mươi đồng bạc tậu. Hồi ấy, mọi thức đều rẻ cả  ” 
* Cách dẫn trực tiếp : 
	 Hôm sau Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng mà dặn: 
 - Nhờ nói hộ với chàng Trương, nếu còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, tôi sẽ trở về. 
(Nguyễn Dữ, Chuyện người con gái Nam Xương) 
* Cách dẫn gián tiếp: 
 Hôm sau Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng và dặn Phan nói hộ với chàng Trương rằng nếu còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, Vũ Nương sẽ trở về. 
Bài tập 3: hóy thuật lại lời nhõn vật Vũ Nương trong đoạn trớch sau đõy theo cỏch dẫn giỏn tiếp: 
Bài tập 2 : Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung liên quan đến một trong ba ý kiến trong sgk. Trích dẫn ý kiến đó theo hai cách: dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp. 
Bài tâp 2:  c) Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.	 ( Đặng Thai Mai, Tiếng Việt, một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc ) 
* Dẫn gián tiếp: Trong tỏc phẩm “Tiếng Việt một biểu hiện hựng hồn của sức sống dõn tộc” , giáo sư Đặng Thai Mai đã nói rằng người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình. 
Đoạn văn mẫu: 
* Dẫn trực tiếp : Trong tỏc phẩm “Tiếng Việt một biểu hiện hựng hồn của sức sống dõn tộc” , giáo sư Đặng Thai Mai đã nói: “ Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình ” . 
Củng cố : 
- Thế nào là cỏch dẫn trực tiếp – Cỏch dẫn giỏn tiếp ? 
- Cú thể chuyển từ cỏch dẫn trực tiếp sang cỏch dẫn giỏn tiếp (hoặc ngược lại) được khụng – khi chuyển cần lưu ý điều gỡ? 
Dặn dũ 
- Học thuộc nội dung ghi nhớ 
- Tập đặt lời dẫn trực tiếp sau đú chuyển thành lời dẫn giỏn tiếp 
- Đọc trước và soạn bài: “Sự phỏt triển của từ vựng’ – Lưu ý: Đọc kĩ phần vớ dụ và trả lời cỏc cõu hỏi