Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 16: Văn bản "Truyện người con gái Nam Xương"

Nhiệt liệt chào mừng các thầy giáo, cô giáo đến dự giờ, thăm lớp ! 
Ngữ văn 9 
Kiểm tra bài cũ 
 Câu 1 : Nhận đ ịnh nào nói không đ úng về tình trạng của trẻ em trên thế giới hiện nay ? 
 A. Trở thành nạn nhân của chiến tranh và bạo lực , nạn phân biệt chủng tộc . 
 B. Chịu đ ựng những thảm họa của đ ói nghèo , khủng hoảng kinh tế , vô gia cư. 
 C. Có nhiều trẻ em chết mỗi ngày do suy dinh dưỡng và bệnh tật . 
 D. Luôn đư ợc nh à nước và gia đì nh chăm sóc chu đáo. 
Kiểm tra bài cũ 
 Câu 2 : Để thực hiện đư ợc những nhiệm vụ đó, bản tuyên bố đã đề ra cách thức hoạt đ ộng nh ư thế nào ? 
 A. Các nước phát triển chi viện tài chính cho các nước chưa phát triển để xóa đ ói nghèo . 
 B.Tất cả các nước phải nỗ lực liên tục và có sự phối hợp với nhau trong hoạt đ ộng . 
 C. Mỗi quốc gia tự đề ra cách thức hoạt đ ộng của mình để chăm sóc và bảo vệ trẻ em . 
 D. Các nước phát triển cần cắt giảm các chi phí trong lĩnh vực quân sự . 
Chuyện người con gái 
 Nam Xương 
Nguyễn Dữ 
I. Đ ọc hiểu văn bản : 
 1/Tác gi ả tác phẩm : 
 a.Tác gi ả : Nguyễn Dữ 
 - Ô ng sống vào nửa đ ầu thế kỉ XVI, là học trò giỏi của Tuyết Giang Phu Tử : Nguyễn Bỉnh Khiêm . 
 - Sống vào thời kì chế độ phong kiến Lê, Mạc, Trịnh tranh giành quyền lực , loạn lạc triền miên , dân tình khốn khổ . 
 - Thi đỗ hương cống , chỉ làm quan một năm rồi cáo về , sống ẩn dật ở vùng núi rừng Thanh Hoá. 
I. Đ ọc hiểu văn bản 
 1/Tác gi ả tác phẩm 
 a.Tác phẩm 
Truyền kỳ mạn lục 
 Ghi chộp tản mạn những điều kỳ lạ vẫn được lưu truyền . 
I. Đ ọc hiểu văn bản : 
 1/Tác gi ả tác phẩm : 
 a.Tác phẩm : 
- Truyện truyền kỳ là loại văn xuôi tự sự , viết bằng ch ữ Hán . 
- Truyện truyền kì thường mô phỏng những cốt truyện dân gian hoặc dã sử vốn đã đư ợc lưu truyền rộng rãi trong nhân dân . 
 - Truyền kì mạn lục từng đư ợc xem là một á ng thiên cổ kì bút (á ng văn hay của ngàn đ ời ). Tác phẩm gồm 20 truyện , đề tài kh á phong phú . 
 Đền Vũ Điện , cũn gọi là Đền Bà Vũ , miếu vợ chàng Trương , thuộc thụn Vũ Điện , xó Chõn Lý , huyện Lý Nhõn , Hà Nam. 
Bảng di tớch văn húa trước cổng 
Cổng đền 
Một đoạn sụng Hoàng Giang trước đền 
Lại bài viếng Vũ Thị 
Nghi ngỳt đầu ghềnh tỏa khúi hương , 
Miếu ai như miếu vợ chàng Trương . 
Búng đốn dầu nhẫn đừng nghe trẻ , 
Cung nước chi cho lụy đến nàng . 
Chứng quả đó đụi vầng nhật nguyệt , 
Giải oan chẳng lọ mấy đàn tràng . 
Qua đõy bàn bạc mà chơi vậy , 
Khỏ trỏch chàng Trương khộo phũ phàng . 
	 	 Lờ Thỏnh Tụng 
 Chuyện người con gái Nam Xương 
- Là truyện thứ 16 trong số 20 truyện của Truyền kì mạn lục có nguồn gốc từ một truyện dân gian trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam gọi là Vợ chàng Trương . 
 - Nhưng với tài năng sáng tạo, cách sắp xếp lại các tình tiết , xen kẽ những yếu tố kì ảo ... Nguyễn Dữ đã đưa truyện đ ến đ ỉnh cao của thể truyền kì. 
“ 
	 Truyện cổ tích chỉ thi ên về kể nh ữ ng sự kiện dẫn đ ến nỗi oan khuất của Vũ Nươ ng : Hai người lấy nhau , đ ang sum họp đ ầm ấm thì có nạn binh đ ao , Trươ ng Sinh ph ải đă ng lính , nàng ở nhà phụng dưỡng mẹ già , nuôi con nhỏ . Để dỗ con, nàng thường chỉ bóng mì nh trên tường mà bảo đó là cha nó . Khi Trươ ng Sinh về thì con đã biết nói . Đ ứa bé ng ây thơ kể với Trươ ng Sinh về người đêm đêm vẫn đ ến với mẹ con nó . Chàng nổi máu ghen , mắ ng nhiếc vợ thậm tệ , rồi đá nh đ uổi đi, khiến nàng phẫn uất , ch ạy ra bến Hoàng Giang đâm đ ầu xuống sô ng tự tử . Khi hiểu ra nỗi oan của vợ , Trươ ng Sinh đã lập đ àn giải oan cho nàng ở nơi bến sô ng ấy . Hiện nay , ở huyện Lí Nh ân, tỉnh Hà Nam vẫn còn miếu thờ Vũ Nươ ng . Cái chết bi thảm của nàng đã từng làm rung đ ộng bao tâm hồn thi sĩ , để lại nhiều bài thơ viếng Vũ Thị rất hay , như bài thơ của Lê Thá nh Tô ng . 
I. Đ ọc hiểu văn bản 
 1/Tác gi ả tác phẩm 
 2/Đọc và tìm hiểu chú thích 
 Chú ý lời thoại của nhân vật Vũ Nương khi đưa tiễn chồng , nói với mẹ chồng , thể hiện lời nguyền ... 
 nơi xa xôi ngoài biên ải. 
 số mệnh đã hết , sức lực đã cạn 
 chỉ nơi có chuyện quan hệ trai gái không đ ứng đắn. 
 thành vợ thành chồng , cùng gây dựng gia đì nh . 
 theo tích ngọc trai giếng nước , ý đ ến chết vẫn gi ữ lòng chung thuỷ . 
 thay lòng đ ổi dạ. 
 tự kết liễu đ ời mình , tự vẫn , tự chết . 
 Đ ất thú : 
 Số cùng khí kiệt : 
 Ngõ liễu tường hoa : 
 Nghi gia nghi thất : 
 Ngọc Mị Nương : 
 Lòng chim dạ cá: 
 Tự tận : 
 Đ ất thú : 
 Số cùng khí kiệt : 
 Ngõ liễu tường hoa : 
 Nghi gia nghi thất : 
 Ngọc Mị Nương : 
 Lòng chim dạ cá: 
 Tự tận : 
Sắp xếp lại cho hợp lí 
I. Đ ọc hiểu văn bản 
 1/Tác gi ả tác phẩm 
 2/Đọc và tìm hiểu chú thích 
 3/Đại ý 
 Câu chuyện về số phận oan nghiệt của một người phụ nữ có nhan sắc, có đ ức hạnh dưới chế độ phong kiến , chỉ vì một lời ngây th ơ của con trẻ mà bị nghi ngờ , bị sỉ nhục , bị đ ẩy đ ến bước đư ờng cùng , phải tự kết liễu cuộc đ ời mình để giãi tỏ tấm lòng trong sạch. Tác phẩm cũng thể hiện mơ ư ớc ngàn đ ời của nhân dân là “ ở hiền gặp lành ”. 
I. Đ ọc hiểu văn bản 
 1/Tác gi ả tác phẩm 
 2/Đọc và tìm hiểu chú thích 
 3/Đại ý 
 4/Tìm hiểu bố cục : Có hai cách chia đoạn 
 - Chia làm 3 đoạn 
 - Chia làm 3 đoạn 
 Nhưng phân tích th ì theo nhân vật . 
 I.Đọc hiểu văn bản 
 1/Tác gi ả tác phẩm 
 2/Đọc và tìm hiểu chú thích 
 3/Đại ý 
 4/Tìm hiểu bố cục 
 II.Phân tích 
a. Là một người phụ nữ có nhan sắc, có đ ức hạnh. 
Trong cuộc sống vợ chồng thường ngày : 
Khi tiễn chồng đi lính 
 Khi xa chồng 
Khi bị chồng nghi oan 
Khi đư ợc giải oan 
1. Nhân vật Vũ nương 
a. Là một người phụ nữ có nhan sắc, có đ ức hạnh. 
Trong cuộc sống vợ chồng thường ngày : 
+ Gi ữ gìn khuôn phép 
+ Không từng để lúc nào vợ chồng phải đ ến thất hoà. 
a. Là một người phụ nữ có nhan sắc, có đ ức hạnh. 
Trong cuộc sống vợ chồng thường ngày : 
Khi tiễn chồng đi lính : 
1. Nhân vật Vũ nương 
	 Chàng đi chuyến này , thiếp chẳng dám mong đ eo đư ợc ấn phong hầu , mặc áo gấm trở về qu ê cũ , chỉ xin ngày về mang theo đư ợc hai ch ữ bình yên , thế là đủ rồi . Chỉ e việc quân khó liệu , thế giặc khôn lường . Giặc cuồng còn lẩn lút , quân triều còn gian lao , rồi thế chẻ tre chưa có , mà mùa dưa chín qu á kì, khiến cho tiện thiếp băn khoăn , mẹ hiền lo lắng. Nhìn trăng soi thành cũ , lại sửa soạn áo rét , gửi người ải xa , trông liễu rủ bãi hoang , lại thổn thức tâm tình , thương người đ ất thú ! Dù có th ư tín nghìn hàng , cũng sợ không có cánh hồng bay bổng . 
 Nàng không trông mong vinh hiển mà chỉ cầu mong chồng đư ợc bình yên trở về , cảm thông trước những nỗi vất vả gian lao mà chồng sẽ phải chịu đ ựng , nói lên nỗi khắc khoải nhớ nhung của mình . 
Trong cuộc sống vợ chồng thường ngày : 
Khi tiễn chồng đi lính : 
	 + Dặn dò chồng những lời tình nghĩa , đằm thắm, thiết tha 
Khi xa chồng : 
1. Nhân vật Vũ nương 
 Lời trăng trối của bà mẹ chồng thể hiện sự ghi nhận nhân cách và đá nh gi á cao công lao của nàng đ ối với gia đì nh nh à chồng , niềm tin Vũ Nương có hạnh phúc khi Trương Sinh trở về . 
	 Ngắn dài cú số , tươi hộo bởi trời . Mẹ khụng phải khụng muốn đợi chồng con về , mà khụng gắng ăn miếng ăn miếng chỏo đặng cựng vui sum họp . Song, lũng tham khụng cựng mà vận trời khú trỏnh . Nước hết chuụng rền , số cựng khớ kiệt . Một tấm thõn tàn , nguy trong sớm tối , việc sống chết khụng khỏi phiền đến con. Chồng con nơi xa xụi chưa biết sống chết thế nào , khụng thể về đền ơn được . Sau này , trời xột lũng lành , ban cho phỳc đức , giống dũng tươi tốt , con chỏu đụng đàn , xanh kia quyết chẳng phụ con, cũng như con đó chẳng phụ mẹ . 
Trong cuộc sống vợ chồng thường ngày : 
Khi tiễn chồng đi lính : 
Khi xa chồng 
Người vợ thuỷ chung 
Người con dâu hiếu thảo 
Người mẹ hiền 
1. Nhân vật Vũ nương 
Xin chào các em 
tạm dừng tiết học tại đây 
Chúng ta tiếp tục 
Tìm hiểu phần tiếp theo 
 câu chuyện 
Người con gái Nam Xương 
Nguyễn Dữ 
a. Là một người phụ nữ có nhan sắc, có đ ức hạnh. 
Trong cuộc sống vợ chồng thường ngày . 
Khi tiễn chồng đi lính . 
 Khi xa chồng . 
b. Thế nhưng nàng lại phải chết oan uổng đau đ ớn . 
Khi bị chồng nghi oan . 
1. Nhân vật Vũ nương 
- Thiếp vốn con kẻ khó , đư ợc nương tựa nh à giàu . Sum họp chưa thỏa tình chăn gối , chia phôi vì đ ộng việc lửa binh . Cách biệt ba năm gi ữ gìn một tiết . Tô son đ iểm phấn từng đã nguôi lòng , ngõ liễu tường hoa chưa hề bén gót . Đâu có sự mất nết hư thân nh ư lời chàng nói . Dám xin bày tỏ để cởi mối nghi ngờ . Mong chàng đ ừng một mực nghi oan cho thiếp . 
 Nàng phân trần để chồng hiểu rõ tấm lòng mình , cầu xin chồng đ ừng nghi oan . 
Lời thoại 1 
- Thiếp sở dĩ nương tựa vào chàng vì có cái thú vui nghi gia nghi thất . Nay đã bình rơi trâm gãy , mây tạnh mưa tan, sen rũ trong ao , liễu tàn trước gió ; khóc tuyết bông hoa rụng cuống , kêu xuân cái én lìa đàn, nước thẳm buồm xa , đâu còn có thể lại lên núi Vọng Phu kia nữa . 
 Lời thoại nói lên nỗi đau đ ớn , thất vọng của Vũ Nương khi hạnh phúc gia đì nh đã tan vỡ , tình yêu không còn . 
Lời thoại 2 
thảo luận nhóm 
40 
 Đọc đoạn trớch : 
 “ Đoạn rồi nàng tắm gội chay sạch , ra bến Hoàng Giang ngửa mặt lờn trời mà than rằng :. mọi người phỉ nhổ . 
 Núi xong nàng gieo mỡnh xuống sụng mà chết ” 
 ( Trớch “ Chuyện người con gỏi Nam Xương ”- Nguyễn Dữ ) 
 Cú một bạn học sinh cho rằng trong hành động của Vũ Nương cú nỗi đắng cay, tuyệt vọng nhưng khụng phải là hành động bột phỏt trong cơn núng giận . Em cú tỏn thành với ý kiến của bạn khụng ? Theo em , lời thoại của nhõn vật cú tỏc dụng gỡ trong việc giỳp người đọc thấu hiểu bi kịch của số phận Vũ Nương - người ph ụ nữ đau khổ trong xó hội xưa . 
 Bao nhiêu công sức , tâm sức chắt chiu để vun đắp gìn gi ữ cái gia đì nh bé nhỏ đã trở nên hoàn toàn vô nghĩa , nàng đã trắng tay , bơ vơ, không lối thoát , nên tìm đ ến cái chết ... 
 Thực chất là Vũ Nương đã bị bức tử , nhưng nàng đi đ ến cái chết thật bình tĩnh : tắm gội chay sạch, ra bến Hoàng Giang ngửa mặt lên trời mà than rằng ... 
 Cái chết ấy là sự đ ầu hàng số phận nhưng cũng là lời tố cáo thói ghen tuông ích kỉ , sự hồ đồ, vũ phu của đàn ô ng và luật lệ phong kiến hà khắc dung túng cho sự đ ộc ác, tối tăm . 
a. Là một người phụ nữ có nhan sắc, có đ ức hạnh. 
Trong cuộc sống vợ chồng thường ngày . 
Khi tiễn chồng đi lính . 
 Khi xa chồng . 
b. Thế nhưng nàng lại phải chết oan uổng đau đ ớn . 
Khi bị chồng nghi oan . 
Khi đư ợc giải oan 
1. Nhân vật Vũ nương 
 Vũ Nương là hiện thân của người phụ nữ Việt Nam dưói chế độ phong kiến nam quyền thối nát. 
 Nhận đ ịnh nào nói không đ úng về nhân vật Trương Sinh ? 
 A. Con nh à giàu nhưng không có học . 
 B.Có tính đa nghi , đ ối với vợ phòng ngừa qu á mức . 
 C. Có cách cư xử hồ đồ, đ ộc đ oán , th ô bạo với vợ . 
 D. Một người chồng bao dung, độ lượng yêu thương vợ con hết mực . 
Là con nh à hào phú nhưng ít học . 
Một người chồng đ ộc đ oán , ghen tuông 
Một kẻ vũ phu th ô bạo đã buộc người vợ đá ng thương của mình phải chết th ê thảm . 
2. Nhân vật trương sinh 
 Trương Sinh là hiện thân của chế độ phụ quyền phong kiến đ ầy bất công , phi lí . 
3. những yếu tố kì ảo 
 Thiếp cảm ơn đ ức của Linh Phi, đã thề sống chết cũng không bỏ . Đa tạ tình chàng , thiếp chẳng thể trở về nhân gian đư ợc nữa . 
T ổ n g k ế t 
 Câu 1 : Nhận đ ịnh nào nói không đ úng về ý nghĩa cái chết của Vũ Nương ? 
 A. Phản á nh hiện thực đ ầy oan trái khổ đau của người phụ nữ trong XHPK. 
 B. Bày tỏ niềm thương cảm trước số phận bi thương của người phụ nữ trong XHPK. 
 C. Sự dại dột , ngớ ngẩn của Vũ Nương . 
 D. Tố cáo xã hội nam quyền phong kiến ch à đạp lên quyền sống con người . 
Hướng dẫn tổng kết 
 Câu 2 : ý nào nói không đ úng về nghệ thuật của “ Chuyện người con gái Nam Xương ” ? 
 A. Xây dựng cốt truyện li kì, hấp dẫn . 
 B. Truyện giàu chất kí . 
 C. Khắc họa tâm lí nhân vật sâu sắc. 
 D. Kết hợp giữa tự sự với tr ữ tình . 
Hướng dẫn tổng kết 
l u y ệ n t ậ p 
1.Tên gọi huyện Nam Xương ngày nay ? 
í 
n 
ả 
g 
h 
c 
a 
ề 
ố 
n 
h 
â 
g 
i 
a 
i 
m 
ị 
m 
x 
ư 
ơ 
n 
g 
n 
k 
ì 
m 
ạ 
c 
ù 
n 
l 
đ 
é 
b 
n 
à 
o 
h 
p 
h 
n 
i 
l 
ọ 
g 
n 
n 
y 
u 
r 
t 
s 
6 
5 
2.Nỗi oan Vũ Nương bắt đ ầu từ nhân vật này ? 
10 
3.Nơi Vũ Nương gieo mình tự vẫn ? 
1 
2 
3 
4 
 4.Người cứu giúp Vũ Nương ? 
6 
7 
8 
7 
11 
8 
14 
13 
5 
5.Tên gọi liên quan đ ến Mị Châu-Trọng Thuỷ ? 
6.Địa danh này nằm trong câu chuyện ? 
7.Thể loại Chuyện người con gái Nam Xương ? 
8.Cụm từ nói : “ mệnh đã hết , sức đã cạn” 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
n 
n 
g 
â 
i 
b 
h 
a 
o 
i 
n 
c 
n 
 Xếp lại 
n 
t 
ộ 
i 
n 
h 
â 
n 
c 
á 
i 
b 
Đ ối tượng này đ em đ ến nỗi oan cho Vũ Nương 
n 
g 
g 
n 
l 
ụ 
c 
t 
ó 
n 
ô 
l 
ự 
c 
k 
i 
ệ 
t 
g 
ư 
ơ 
n 
g 
14 Ô