Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 127: Ôn tập về thơ

1. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học trong sách Ngữ văn 9. 
Tiết : 127 
TT 
Tên bài thơ 
Tác giả 
Năm ST 
Thể thơ 
Tóm tắt nội dung 
Đặc sắc nghệ thuật 
1 
Đồng chí 
Chính Hữu 
1984 
Tự do 
Vẻ đẹp chân thực giản dị của anh bộ đội thời chống Pháp và tình đồng chí sâu sắc , cảm động . 
Chi tiết , hình ảnh tự nhiên bình dị , cô đọng gợi cảm . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
1. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học trong sách Ngữ văn 9. 
Tiết : 127 
TT 
Tên bài thơ 
Tác giả 
Năm ST 
Thể thơ 
Tóm tắt nội dung 
Đặc sắc nghệ thuật 
2 
Đoàn thuyền đánh cá 
Huy Cận 
1958 
 7 chữ 
Vẻ đẹp tráng lệ , giàu màu sắc lãng mạn của thiên nhiên , vũ trụ và con người lao động mới . 
Từ ngữ giàu hình ảnh sử dụng các biện pháp ẩn dụ , nhân hoá . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
1. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học trong sách Ngữ văn 9. 
Tiết : 127 
TT 
Tên bài thơ 
Tác giả 
Năm ST 
Thể thơ 
Tóm tắt nội dung 
Đặc sắc nghệ thuật 
3 
Con cò 
Chế Lan Viên 
1982 
Tự do 
Ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa lời ru đối với cuộc sống con người . 
Vận dụng sáng tạo ca dao . Biện pháp ẩnh dụ , triết lí sâu sắc . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
1. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học trong sách Ngữ văn 9. 
Tiết : 127 
TT 
Tên b.thơ 
Tác giả 
Năm ST 
Thể thơ 
Tóm tắt nội dung 
Đặc sắc nghệ thuật 
4 
Bếp lửa 
Bằng Việt 
1963 
7 chữ và 8 chữ 
Tình cảm bà cháu và hình ảnh người bà giàu tình thương , giàu đức hi sinh . 
Hồi tưởng kết hợp với cảm xúc , tự sự , bình luận . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
1. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học trong sách Ngữ văn 9. 
Tiết : 127 
TT 
Tên bài thơ 
Tác giả 
Năm ST 
Thể thơ 
Tóm tắt nội dung 
Đặc sắc nghệ thuật 
5 
Bài thơ về tiểu đội xe không kính 
Phạm Tiến Duật 
1969 
Tự do 
Vẻ đẹp hiên ngang , dũng cảm của người lính lái xe Trường Sơn . 
Ngôn ngữ bình dị , giọng điệu và hình ảnh thơ độc đáo . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
1. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học trong sách Ngữ văn 9. 
Tiết : 127 
TT 
Tên bài thơ 
Tác giả 
Năm ST 
Thể thơ 
Tóm tắt nội dung 
Đặc sắc nghệ thuật 
6 
Khúc hát ru những em bé lớn lên lưng mẹ . 
Ng. Khoa Điềm 
1971 
Tự do 
Tình yêu thương con và ước vọng của người mẹ dân tộc Tà Ôi trong cuộc kháng chiến chống Mĩ . 
Giọng thơ tha thiết , hình ảnh giản dị , gần gũi . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
1. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học trong sách Ngữ văn 9. 
Tiết : 127 
TT 
Tên bài thơ 
Tác giả 
Năm ST 
Thể thơ 
Tóm tắt nội dung 
Đặc sắc nghệ thuật 
7 
Viếng lăng Bác 
Viễn Phương 
1976 
 7 chữ và 8 chữ 
Lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc đối với Bác khi vào lăng viếng Bác . 
Giọng điệu trang trọng , thiết tha , sử dụng nhiều ẩn dụ gợi cảm . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
1. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học trong sách Ngữ văn 9. 
Tiết : 127 
TT 
Tên bài thơ 
Tác giả 
Năm ST 
Thể thơ 
Tóm tắt nội dung 
Đặc sắc nghệ thuật 
8 
Ánh trăng 
Ng. Duy 
1978 
5 chữ 
Gợi nhớ những năm tháng gian khổ của người linh , nhắc nhở thái độ sống “ Uống nước nhơ nguồn ”. 
Giọng tâm tình , hồn nhiên . Hình ảnh gợi cảm 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
1. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học trong sách Ngữ văn 9. 
Tiết : 127 
TT 
Tên bài thơ 
Tác giả 
Năm ST 
Thể thơ 
Tóm tắt nội dung 
Đặc sắc nghệ thuật 
9 
Nói với con 
Y Phương 
Sau 1975 
 5 chữ 
Tình cảm gia đình ấm cúng truyền thống cần cù sức sống mạnh mẽ của quê hương và dân tộc , sự gắn bó với truyền thống . 
Từ ngữ , hình ảnh giàu sức gợi cảm . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
1. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học trong sách Ngữ văn 9. 
Tiết : 127 
TT 
Tên b.thơ 
Tác giả 
Năm ST 
Thể thơ 
Tóm tắt nội dung 
Đặc sắc nghệ thuật 
10 
Mùa xuân nho nhỏ 
Thanh Hải 
1980 
5 chữ 
Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên , vũ trụ và khát vọng làm mùa xuân nho nhỏ dâng hiến cho đời . 
Hình ảnh đẹp , gợi cảm , so sánh và ẩn dụ sáng tạo . Gần gũi dân ca. 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
1. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học trong sách Ngữ văn 9. 
Tiết : 127 
TT 
Tên bài thơ 
Tác giả 
Năm ST 
Thể thơ 
Tóm tắt nội dung 
Đặc sắc nghệ thuật 
11 
Sang thu 
Hữu Thỉnh 
1998 
5 chữ 
Những cảm nhận tinh tế của tác giả về chuyển biến nhẹ nhàng của thiên nhiên từ cuối hạ sang thu . 
Hình ảnh thơ giàu sức gợi cảm . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
Tiết : 127 
1. Bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại 
2. G hi lại tên các bài thơ theo từng giai đoạn dưới đây : 
+ 1945 – 1954 : 
+ 1954 – 1964 : 
+ 1964 – 1975 : 
+ Sau 1975 : 
Đồng chí . 
Đoàn thuyền đánh cá , Bếp lửa , Con cò . 
Bài thơ về tiểu đội xe không kính , 
 Khúc hát ru những em bé lớn lên trên lưng mẹ . 
Ánh trăng , Mùa xuân nho nhỏ , Viếng lăng Bác , Nói với con, Sang thu . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
Tiết : 127 
1. Bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại 
2. G hi lại tên các bài thơ theo từng giai đoạn dưới đây : 
3. Nhận xét về những điểm chung và nét riêng trong nội dung và cách biểu hiện tình mẹ con trong các bài thơ 
 - Giống nhau : ca ngợi tình mẹ con đằm thắm , thiêng liêng . 
 - Khác nhau : 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
Tiết : 127 
1. Bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại 
2. Ghi lại tên các bài thơ theo từng giai đoạn dưới đây : 
3. Nhận xét về những điểm chung và nét riêng 
 - Điểm chung : 
 - Khác nhau : 
Khúc hát ru  
Con cò 
Mây và sóng 
Thể hiện sự thống nhất của tình yêu con với lòng yêu nước , gắn bó với cách mạng và ý chí chiến đấu của người mẹ dân tộc Tà ôi trong hoàn cảnh gian khổ ở chiến khu Tây Thừa Thiên trong thời kì kháng chiến chống Mĩ . 
Khai thác và phát triển hình tượng con cò trong ca dao hát ru để ngợi ca tình mẹ và ý nghĩa của lời hát ru . 
Hoá thân vào lời trò chuyện hồn nhiên , ngây thơ của em bé với mẹ để thể hiện tình yêu mẹ thắm thiết của trẻ thơ . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
Tiết : 127 
1. Bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại 
2. Ghi lại tên các bài thơ theo từng giai đoạn dưới đây : 
3. Nhận xét : 
4. Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội của họ trong các bài thơ : Đồng chí , Bài thơ về tiểu đội xe không kính , Anh trăng . 
 - Điểm chung : 
 Ba bài thơ đều viết về người lính cách mạng với vẻ đẹp trong cách sống và tâm hồn họ . 
 - Khác nhau : 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
Tiết : 127 
1. Bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại 
2. Ghi lại tên các bài thơ theo từng giai đoạn dưới đây 
3. Nhận xét : 
4. Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội 
 - Điểm chung : 
 - Khác nhau : 
 Đồng chí viết về người lính ở thời kì đầu đầu cuộc kháng chiến chống Pháp . Xuất thân từ nông dân nơi những làng quê nghèo khó , tình nguyện và hăng hái ra đi chiến đấu . Tình đồng chí của những người đồng đội dựa trên cơ sở cùng chung cảnh ngộ , cùng chia sẻ những gian lao , thiếu thốn và cùng lí tưởng chiến đấu . Bài thơ tập trung thể hiện vẻ đẹp và sức mạnh của tình đồng chí ở những người lính cách mạng . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
Tiết : 127 
1. Bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại 
2. Ghi lại tên các bài thơ theo từng giai đoạn dưới đây 
3. Nhận xét : 
4. Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội 
 - Điểm chung : 
 - Khác nhau : 
 Bài thơ về tiểu đội xe không kính khắc hoạ hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kì kháng chiến chống Mĩ . Bài thơ làm nổi bật tinh thần dũng cảm , bất chấp khó khăn nguy hiểm , tư thế hiên ngang , niềm lạc quan và ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam của người chiến sĩ lái xe – một hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
Tiết : 127 
1. Bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại 
2. Ghi lại tên các bài thơ theo từng giai đoạn dưới đây 
3. Nhận xét : 
4. Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội 
 - Điểm chung : 
 - Khác nhau : 
 Ánh trăng nói về những suy ngẫm của người lính đã đi qua cuộc chiến tranh , nay sống giữa thành phố , trong hoà bình . Bài thơ gợi lại những kỉ niệm gắn bó của người lính với đất nước , với đồng đội trong những năm tháng gian lao của thời chiến tranh , để từ đó nhắc nhở về đạo lí nghĩa tình , thuỷ chung . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
Tiết : 127 
1. Bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại 
2. G hi lại tên các bài thơ theo từng giai đoạn dưới đây 
3. Nhận xét : 
4. Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội 
5. Nhận xét bút pháp xây dựng hình ảnh trong các bài th ơ : 
 - B ài Đồng chí : hình ảnh “ Đầu súng trăng treo ” ở cuối bài rất đẹp và giàu ý nghĩa biểu tượng , nhưng cũng rất thực , và tác giả đã bắt gặp trong những đêm phục kích địch ở rừng . 
 - Bài Đoàn thuyền đánh cá lại chủ yếu dùng bút pháp tượng trưng , phóng đại với nhiều liên tưởng , tưởng tượng , so sánh mới mẻ độc đáo . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
Tiết : 127 
1. Bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại 
2. Ghi lại tên các bài thơ theo từng giai đoạn dưới đây 
3. Nhận xét : 
4. Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội 
5. Nhận xét bút pháp xây dựng hình ảnh : 
 - B ài Đồng chí : hình ảnh “ Đầu súng trăng treo ” . 
 - Bài Đoàn thuyền đánh cá . 
 - Bài thơ về tiểu đội xe không kính sử dụng bút pháp hiện thực , miêu tả rất cụ thể , chi tiết từ hình dáng chiếc xe không kính đến cảm giác và sinh hoạt của người lái xe . 
 - Bài Ánh trăng đưa vào nhiều hình ảnh và chi tiết thực , rất bình dị , nhưng chủ yếu dùng bút pháp gợi tả , không đi vào chi tiết mà hướng tới ý nghĩa khái quát biểu hiện của hình ảnh . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
Tiết : 127 
1. Bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại 
2. G hi lại tên các bài thơ theo từng giai đoạn dưới đây 
3. Nhận xét : 
4. Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội 
5. Nhận xét bút pháp XD hình ảnh trong các bài th ơ : 
6. Phân tích một khổ thơ mà em thích . 
 - Hình ảnh ẩn dụ : “ mặt trời trong lăng rất đỏ ” vừa nói lên sự vĩ đại của Bác Hồ , vừa thể hiện sự tôn kính của nhân dân , của tác giả với Bác . Hình ảnh dòng người vào lăng viếng Bác được ví như những tràng hoa dâng lên bảy mươi chín mùa xuân của Bác . Sự so sánh này vừa đẹp , vừa chính xác lại vừa mới lạ , thể hiện tình cảm thương nhớ , kính yêu sự gắn bó của nhân dân với Bác . 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
Tiết : 127 
1. Bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại 
2. Ghi lại tên các bài thơ theo từng giai đoạn dưới đây 
3. Nhận xét : 
4. Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội 
5. Nhận xét bút pháp XD hình ảnh trong các bài th ơ : 
6. Phân tích một khổ thơ mà em thích . 
 - Khổ thứ ba diễn tả sự xúc động của tác giả khi vào trong lăng . Hai trạng thái dường như trái ngược mà vẫn thống nhất : Sự yên tĩnh thanh thản , trang nghiêm trong lăng và nỗi niềm thương tiếc , xót đau của nhà thơ khi ở trong lăng . Lí trí thì nhận biết sự trường tồn của Bác với đất nước ( Vẫn biết trời xanh là mãi mãi ) nhưng tình cảm thì không thể không đau xót vì sự mất mát lớn lao khi Bác đã ra đi ( Mà sao nghe nhói ở trong tim ). 
ÔN TẬP VỀ THƠ 
1. Học bài . Học thuộc các đoạn thơ bài thơ và các nội dung chính của bài để chuẩn bị cho tiết kiểm tra sắp tới . 
2. Chuẩn bị bài “ nghĩa tường minh và hàm ý ( tt ). 
+ Đoc đoạn văn , trả lời các câu hỏi và rút ra điều kiện sử dụng hàm ý. 
+ Từ đó vận dụng để giải các bài tập của SGK. 
HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI MỚI