Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 122: Văn bản "Nói với con" - Nguyễn Văn Phương

NểI VỚI CON 
Y Phương 
Gv: Nguyễn Văn Phương – Hưng Yên 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
Tiết:122 
NểI VỚI CON 
Y Phương 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
I. TèM HIỂU CHUNG 
1) Tỏc giả 
Tờn thật: Hứa Vĩnh Sước, sinh ngày 24.12.1948, 
Quê : Lăng Hiếu - Trựng Khỏnh - Cao Bằng. 
* Tỏc phẩm đó xuất bản : 
 - Người Hoa nỳi (kịch bản sõn khấu, 1982); 
 -Tiếng hỏt thỏng giờng (thơ, 1986); 
 - Lửa hồng một gúc (thơ, in chung, 1987); 
 -Lời chỳc (thơ, 1991); 
 -Đàn then (thơ, 1996). 
* Y Phương nhập ngũ năm 1968, phục vụ trong quõn đội đến 1981 chuyển về cụng tỏc tại Sở Văn húa Thụng tin Cao Bằng. Hiện nay ụng giữ chức trỏch Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Cao Bằng. 
* 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
2) Đọc và tỡm hiểu chỳ thớch 
* Đọc 
* Chỳ thớch 
Người đồng mỡnh: người vựng mỡnh, người miền mỡnh. Đõy cú thể hiểu cụ thể là những người cựng sinh sống trờn một miền đất, cựng quờ hương cựng một dõn tộc. 
Cỏi lờ 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
3) Tỡm hiểu chung về văn bản 
P1: Từ đầu -> “đẹp nhất trên đời” 
 ND: Nói với con về tình cảm cội nguồn 
P2: Tiếp theo -> phong tục. 
 ND: Sức sống bền bỉ của quê hương. 
P3: Còn lại. 
 ND: Lời dặn dò của người cha 
- Thể thơ: Tự do 
- Phương thức: Biểu cảm 
- Bố cục 
-> Bố cục lô gic, chặt chẽ 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
II. PHÂN TÍCH 
1). Nói với con về tình cảm cội nguồn 
Chân phải bước tới cha 
Chân trái bước tới mẹ 
Một bước chạm tiếng nói 
Hai bước tới tiếng cười 
NT: Điệp từ, điệp lại cấu trúc câu, hình ảnh mộc mạc, cách diễn đạt chất phác 
- Hình ảnh cụ thể, cách diễn đạt dường như vô lý song lại tạo ra sự độc đáo, đặc sắc trong tư duy và cách diễn đạt người miền núi 
=> Tạo không khí gia đình đầm ấm, quấn quýt. 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới 
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời 
- Cha mẹ mãi thương yêu nhau -> Cuộc sống gia đình thật hạnh phúc. 
=> Tạo một không gian gia đình đầm ấm với đứa trẻ lẫm chẫm tập đi, tập nói , đang lớn lên từng ngày trong tình yêu thương, trong sự nâng đón và mong chờ của cha mẹ. 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
“Người đồng mình yêu lắm con ơi” 
-> Cách nói mộc mạc mang tính địa phương của người dân tộc . 
=> Tình cảm quê hương hiện lên sâu sắc qua cách gọi yêu thương, phải là người có tình yêu sâu đậm với quê hương mới cất lên tiếng gọi thiết tha như thế. 
Đan lờ cài nan hoa 
Vách nhà ken câu hát 
Nt: ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, các động từ: cài, ken 
=> Cuộc sống lao động cần cù, tươi vui, trong không gian ấm nồng, với những điệu hát then hát lượn, ngoài ra còn thể hiện sự gắn bó, quấn quýt trong lao động, làm ăn của đồng bào quê hương. 
-> Con dần khôn lớn, trưởng thành trong cuộc sống lao động, trong nghĩa tình sâu nặng của quê hương. 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
 Rừng cho hoa 
 Con đường cho những tấm lòng 
-> Rừng núi quê hương thật thơ mộng và nghĩa tình. Vẻ đẹp của thiên nhiên không chỉ là ở màu sắc, cái ta nhìn thấy mà còn là cả “tấm lòng”: đó là sự che chở, nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn, lối sống. 
* Con sinh ra lớn lên trong là nhờ tình yêu thương đùm bọc của cha mẹ, gia đình, sự trở che của quê hương, của thiên nhiên núi rừng 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
2. Sức sống bền bỉ của quê hương. 
“Người đồng mình thương lắm con ơi ” 
NT: Điệp cấu trúc 
-> Nhấn mạnh vào cách gọi yêu thương. Nếu trước là yêu thì giờ đây là thương. Một tình cảm sâu đậm dành cho người đồng mình 
 “ Cao đo nỗi buồn. 
Xa nuôi chí lớn” 
- Lấy cao, xa, lấy khoảng cách không gian để đo tâm hồn của con người. 
- Đây là cách nói đặc trưng mang đậm chất của người dân tộc 
-> Con người hiện ra sánh với núi rừng, hiên ngang lớn lao 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
“Sống trên đá không chê đá gập ghềnh. 
Sống trong thung không chê thung nghèo đói” 
NT: điệp từ, từ gợi tả, 
-> Sự gắn bó với quê hương cộng đồng, dù quê hương còn thiếu thốn khó khăn nhưng con người vẫn gắn bó chặt chẽ với quê hương không quay lưng phản bội quê hương 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
Sống như sông như suối. 
Lên thác xuống ghềnh. 
Không lo cực nhọc 
- NT: So sánh, Sử dụng thành ngữ 
=> Sức sống thật mạnh mẽ mãnh liệt, không gì ngăn cản nổi, đó là ý trí tự cường rất cao của người đồng mình 
- Mong muốn của người cha : con phải có nghĩa tình chung thuỷ với quê hương, biết chấp nhận và vượt qua gian nan thử thách bằng ý chí và bằng niềm tin của mình 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
“Người đồng mình thô sơ da thịt 
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con” 
-NT: ẩn dụ, đối lập, mộc mạc giầu hình ảnh 
=> Người đồng mình dẫu bên ngoài có thể còn thô sơ, hoang dã nhưng lại chứa đựng một tâm hồn lớn lao, giầu ý chí 
“Người đồng mình biết tự đục đá kê cao quê hương 
Còn quê hương thì làm phong tục” 
NT: ẩn dụ, Giọng điệu, giầu hình ảnh 
-> Giọng điệu khi mạnh mẽ khi nhẹ nhàng, cách nói mộc mạc có sức khái quát. Chính con người đã dựng xây quê hương, tôn thêm vẻ đẹp cho quê hương và quê hương cũng là điểm tựa tinh thần cho con người 
* Người cha mong muốn con biết tự hào về truyền thống quê hương, hãy sống xứng đáng với truyền thống quê hương 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
3) Lời dặn dò của người cha 
“Con ơi dẫu thô sơ da thịt 
Lên đường. 
Không bao giờ nhỏ bé được nghe con” 
- Giọng điệu tha thiết ân tình thể hiện mong ước của người cha với người con 
- Lời dăn chất phác, chân thành, ra đi hãy xứng đáng với truyền thống quê hương 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
* Bài thơ 
- Nêu lên tình cảm yêu thương, trìu mến, thiết tha và niềm tin tưởng của người cha qua lời nói với con 
- Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền cho con chính là tình cảm gia đình lòng tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, về truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm tự tin khi bước vào đời. 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
- Giọng điệu thơ tha thiết ân tình, sâu lắng. Cách diễn đạt bằng hình ảnh độc đáo mang đậm chất dân tộc. 
- Nhiều biện pháp nghệ thuật như ẩn dụ so sánh. 
III. Tổng kết 
1)Nghệ thuật 
2) Nội dung 
- Thể hiện tình cảm gia đình đầm ấm, ca ngợi truyền thống của quê hương, đồng thời thấy sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của người dân tộc miền núi 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn 
* Hướng dẫn về nhà 
 - Đọc thuộc bài thơ bài thơ 
 - Làm bài tập (SGK 74) 
 - Chuẩn bị : Nghĩa tường minh và hàm ý 
Nguyễn Phương - Hưng Yờn