Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 121: Văn bản "Sang thu" - Nguyễn Thanh Tùng

Phßng GD&§T huyÖn §iÖn Biªn. 
Tr­êng THCS Nµ TÊu 
Ng­êi thùc hiÖn: NguyÔn Thanh Tïng. 
Tæ V¨n - Sö - NN 
KIEÅM TRA BAØI CUÕ 
 Đọc diễn cảm khổ thơ đầu trong bài thơ “ Viếng Lăng Bác ” của Viễn Phương . Cho biết cảm xúc của tác giả khi đến thăm lăng Bác ? 
Sang thu 
H÷u ThØnh 
 Phong cách thơ tha thiết , nhỏ nhẹ , sâu lắng . 
- Hữu Thỉnh ( 1942), quê Vĩnh Phúc . 
- 1963 vào quân đội và sáng tác thơ . 
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản : 
1. Taùc giaû : 
- Viết về con người , cuộc sống ở nông thôn , đặc biệt về mùa thu . 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
. 
Moät soá taäp thô noåi tieáng : 
Thư mùa đông (1984) 
Trường ca biển  
Từ chiến hào đến thành phố (1985) 
2. Tác phẩm : 
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản : 
 1. Tác giả : 
- - Hữu Thỉnh ( 15/ 2 / 1942), quê Vĩnh Phúc . 
- 1963 vào quân độivà sáng tác thơ . 
 Phong cách thơ tha thiết , nhỏ nhẹ , sâu lắng . 
 Viết về con người , cuộc sống ở nông thôn , đặc biệt về mùa thu . 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
 - Bài thơ được sáng tác năm1977 . 
 - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c : 
 + § Êt n­íc võa hoµ b×nh . 
 + Thiªn nhiªn sang thu . 
2. Tác phẩm : 
Tiết 121 
 SANG THU 	 
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản : 
- Hữu Thỉnh - 
 1. Tác giả : 
3. Đọc - chú thích : 
Bỗng nhận ra hương ổi 
Phả vào trong gió se 
Sương chùng chình qua ngõ 
Hình như thu đã về 
Sông được lúc dềnh dàng 
Chim bắt đầu vội vã 
Có đám mây mùa hạ 
Vắt nửa mình sang thu 
Vẫn còn bao nhiêu nắng 
Đã vơi dần cơn mưa 
Sấm cũng bớt bất ngờ 
Trên hàng cây đứng tuổi . 
4. Bố cục : 
- Đoạn1 (khổ1) : Tín hiệu mùa thu về . 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
 - Bài thơ được sáng tác năm1977. 
- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c : 
+ § Êt n­íc võa hoµ b×nh . 
+ Thiªn nhiªn sang thu . 
- Đoạn 3 ( khổ 3) : Những chuyển biến âm thầm của tạo vật . 
- Đoạn 2 ( khổ 2) : Quang cảnh đất trời sang thu . 
“ Bçng nhËn ra h­¬ng æi Ph¶ vµo trong giã se S­¬ng chïng ch×nh qua ngâ  H×nh nh ­ thu ®· vÒ ” 
 1. Tín hiệu mùa thu về : 
Tiết 121 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
I. Đọc - Tiếp xúc văn bản 
I I. Đọc - hiểu văn bản : 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
Bỗng nhận ra hương ổi 
Phả vào trong gió se 
Sương chùng chình qua ngõ 
Hình như thu đã về 
 1. Tín hiệu mùa thu về : 
Tiết 121 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
I. Đọc - tiếp xúc văn bản 
I I. Đọc - hiểu văn bản : 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
- Hình ảnh : Hương ổi – phả , gió -se, sương – chùng chình ,  
nghệ thuật : nhân hóa , từ láy , giàu sức gợi tả . 
- Từ ngữ : bỗng , hình như : diễn tả tâm trạng ngạc nhiên , bất ngờ , mơ hồ trước tín hiệu mùa thu . 
Bỗng nhận ra hương ổi 
Phả vào trong gió se 
Sương chùng chình qua ngõ 
Hình như thu đã về 
Thiên nhiên chuyển biến nhẹ nhàng . 
nhạy cảm , yêu thiên nhiên và cuộc sống nơi làng quê . 
Qua đó thấy được sự 
 2. Quang cảnh đất trời ngã dần sang thu : 
1. Tín hiệu mùa thu về : 
 SANG THU 	 	 
Tiết 121 
I. Đọc - tiếp xúc văn bản . 
I I. Đọc - hiểu văn bản : 
- Hữu Thỉnh - 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
Sông được lúc dềnh dàng 
Chim bắt đầu vội vã 
Có đám mây mùa hạ 
Vắt nửa mình sang thu 
- Hình ảnh : sông - dềnh dàng , chim - vội vã , mây – vắt nửa mình , .. 
 2. Quang cảnh đất trời ngả dần sang thu : 
Tiết 121 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
I. Đọc - tiếp xúc văn bản . 
I I. Đọc - hiểu văn bản : 
 1. Tín hiệu mùa thu về : 
 dùng từ láy gợi hình , nhân hóa , đối lập . 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
3. Những chuyển biến âm thầm của tạo vật : 
Sông được lúc dềnh dàng 
Chim bắt đầu vội vã 
Có đám mây mùa hạ 
Vắt nửa mình sang thu 
 Thiên nhiên chuyển từ cuối hạ sang đầu thu nhẹ nhàng mà rõ rệt . 
? Em hãy bình vẻ đẹp câu thơ : 
 Có đám mây mùa hạ . Vắt nữa mình sang 
 thu . 
Hình ảnh nhân hóa bất ngờ thú vị . Đám mây mùa hạ sót lại trển bầu trời thu tôn thêm vẽ đẹp đất trời sang thu 
VÉn cßn bao nhiªu n¾ng 
§· v¬i dÇn c¬n m­a 
Trªn hµng c©y ® øng tuæi 
SÊm còng bít bÊt ngê 
 Nắng vẫn còn , mưa đã vơi dần , sấm cũng bớt ,  
Thu đến vẫn còn những dư âm của mùa hạ . 
SÊm còng bít bÊt ngê 
Trªn hµng c©y ® øng tuæi 
 + Nghĩa tả thực : sấm và hàng cây lúc sang thu . 
Sấm : vang động bất thường của ngoại cảnh , cuộc đời . 
Hàng cây đứng tuổi : Con người từng trãi sẽ có bản lĩnh vững vàng hơn . 
Ý nghĩa ẩn dụ : 
SÊm 
hµng c©y ® øng tuæi 
 Em hiểu thế nào về hai dòng thơ trên ? Tác giả sử dụng biện pháp tu từ gì ? Nêu ý nghĩa ? 
? 
Tiết 121 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
3. Những chuyển biến âm thầm của tạo vật : 
TIEÁT 116: VAÊN BAÛN: 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
III. Tổng kết 
1. Nghệ thuật : 
 Hình ảnh giàu sức biểu cảm , gợi suy tưởng . 
 Nghệ thuật nhân hóa , ẩn dụ , đối lập tự nhiên hợp lý . 
 Từ láy gợi hình . 
 SANG THU 	 
Tiết 121 
I. Đọc - tiếp xúc văn bản 
I I. Đọc - hiểu văn bản : 
- Hữu Thỉnh - 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
III. Tổng kết 
1. Nghệ thuật : 
 Khắc họa được hình ảnh thơ đẹp , gợi cảm , đặc sắc , về thời điểm giao thời từ hạ sang thu ở nông thôn đồng bằng Bắn Bộ . 
 Nghệ thuật nhân hóa , ẩn dụ , đối lập tự nhiên hợp lý . 
 Từ láy gợi hình . 
2. Nội dung: 
 Cảm nhận tinh tế về thiên nhiên ở thời điểm giao mùa . 
 Thiết tha , trân trọng trước vẻ đẹp thiên nhiên , đất nước . 
- Suy ngẫm sâu lắng về con người , cuộc đời . 
 SANG THU 	 
Tiết 121 
I. Tìm hiểu chung : 
I I. Tìm hiểu văn bản : 
- Hữu Thỉnh - 
 SANG THU 	 
- Hữu Thỉnh - 
IV. Luyện tập: 
 Tháng tám mùa thu xanh thắm . 
 Mây nhởn nhơ bay, hôm nay ngày đẹp lắm . 
 ( Tố Hữu-Gió lộng ) 
Em kh«ng nghe rõng thu 
L¸ thu r¬i xµo x¹c, 
Con nai vµng ng ¬ ng¸c 
§¹p trªn l¸ vµng kh «? 
 (L­u träng L­, TiÕng thu ) 
1- Một số đoạn thơ viết về mùa thu : 
Trời thu xanh ngắt mấy tầng cao . 
Cần trúc lơ thơ gió hắt hiu 
 ( Nguyễn Khuyến - Thu điếu ) 
N¾ng thu ® ang tr¶i ® Çy 
§· tr¨ng non mói b­ëi 
Bªn cÇu con nghÐ ® îi 
C¶ chiÒu thu sang s«ng 
 ( H÷u ThØnh , ChiÒu s«ng Th­¬ng ) 
2. ViÕt mét bµi v¨n ng¾n diÔn t¶ c¶m nhËn cña H÷u ThØnh tr­íc sù biÕn chuyÓn cña ® Êt trêi lóc sang thu . 
trß ch¬i « ch÷ 
H 
Ư 
Ơ 
N 
Ổ 
G 
I 
M 
Ơ 
H 
Ồ 
B 
Ấ 
T 
N 
ờ 
G 
N 
H 
 
N 
H 
Ó 
T 
U 
Y 
Ê 
N 
H 
U 
A 
1. Tác giả cảm nhận mùa thu bắt đầu từ hương vị nào ? 
1 
2 
3 
4 
5 
H 
M 
T 
A 
U 
U 
2. Đây là từ diễn tả tâm trạng của nhà thơ qua câu “ Hình như thu đã về ”. 
3. Từ “ bỗng ” thể hiện trạng thái cảm xúc này ? 
4. Biện pháp tu từ này được dùng nhiều nhất trong bài sang thu ? 
5. Đây là công việc mà Hữu Thỉnh từng làm trong quân đội . 
M 
ï 
A 
T 
H 
U 
Ê 
N 
H­íng dÉn häc ë nh µ. 
- Häc thuéc bµi th ¬. 
 N¾m v÷ng nh÷ng ® Æc s¾c nghÖ thuËt vµ néi dung cña bµi th ¬. 
- ViÕt mét bµi v¨n ng¾n diÔn t¶ c¶m nhËn cña H÷u ThØnh tr­íc sù biÕn chuyÓn cña ® Êt trêi lóc sang thu . 
- T×m ® äc nh÷ng t¸c phÈm cña nh µ th ¬ H÷u ThØnh . 
- So¹n bµi míi : Trả bài viết số 5 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
1 . §©y lµ mét tÝn hiÖu cña mïa thu miÒn B¾c trong bµi: “ Sang thu ” cña H÷u ThØnh . 
2 . H¬i n­íc ng­ng tô l¹i thµnh h¹t mµu tr¾ng rÊt nhá bay l¬ löng trong kh«ng khÝ gÇn mÆt ® Êt gäi lµ hiÖn t­îng g×? 
 3 . H·y cho biÕt giã heo may mang h¬i l¹nh trong bµi th ¬ Sang thu ®­ îc gäi lµ g×? 
 4 . § iÒn tõ thÝch hîp vµo chç trèng trong c©u th ¬ sau:“Mét b«ng hoa tÝm biÕc.¥i con.... chiÒn chiÖn ” 
 5 H·y ® iÒn tõ vµo c©u th ¬ sau cho ® óng víi tõ trong bµi th ¬ cña TrÇn §¨ ng Khoa : 
	“... cau ® øng lÆng 
 	 ... chuèi ® øng im 
	 ChØ cã tr¨ng s¸ng tá 
	 Soi râ s©n nh µ em ” 
H 
U 
O 
N 
G 
O 
S 
U 
O 
N 
G 
G 
I 
O 
S 
C 
H 
I 
M 
H 
A 
N 
G 
C 
A 
Y 
I 
E 
IV.LuyÖn tËp 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
 6 . H·y cho biÕt tæng th ­ ký 
Héi nh µ v¨n ViÖt Nam hiÖn nay lµ ai ? 
 7 . Tªn mét v¨n b¶n ®· häc ë líp 6 kú II cña nh µ th ¬ TrÇn §¨ ng Khoa 
 8 . § iÒn tõ cã trong c©u th ¬: 
“ MÑ vÒ nh ­ ... míi 
S¸ng Êm c¶ gian nh µ ” 
9 . TiÕng næ rÒn do hiÖn t­îng phãng ® iÖn trªn bÇu trêi cã gi«ng b·o g©y ra gäi lµ hiÖn t­îng g×? 
¤ ch×a kho ¸ : Tõ nµo chØ thêi kh¾c giao mïa gi÷a mïa h¹ vµ mïa thu ? 
H 
U 
O 
N 
G 
O 
I 
S 
U 
O 
N 
G 
G 
I 
O 
S 
E 
C 
H 
I 
M 
H 
A 
N 
G 
C 
A 
Y 
H 
U 
U 
T 
H 
I 
N 
H 
M 
U 
A 
N 
A 
N 
G 
S 
A 
M 
S 
A 
N 
G 
T 
H 
U 
IV.LuyÖn tËp