Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 117+118: Văn bản "Viếng lăng Bác"

BÀI GIẢNG: 
VIẾNG LĂNG BÁC - TIẾT 117+118 
 1. Tác giả: 
Viễn Phương tên khai sinh là Phan Thanh Viễn (1928 – 2005), quê ở An Giang. 
 Ông là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở miền Nam thời kỳ chống Mỹ. 
Thơ Viễn Phương thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm. 
 Ông tham gia cách mạng từ tháng 8/1945. Sau 1975 giữ nhiều chức vụ quan trọng, nguyên là Uỷ viên Ban chấp hành hội nhà văn Việt Nam. 
 Ông được Nhà nước tặng nhiều giải thưởng về văn học nghệ thuật. 
 I. Tìm hiểu c hung 
Viễn Phương ( 1928 ), quê ở An Giang, là cây bút xuất hiện sớm nhất cuả lực lượng văn nghệ giai phóng Miền Nam. Thơ Viễn Phương thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm mơ mộng 
2. Hoàn cảnh ra đời của bài thơ : 
 Tháng 4/1976,sau khi cuộc kháng chiến chống Mĩ kết thúc thắng lợi, đất nước thống nhất , lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh c ũng vừa khánh thành, Viễn Phương c ùng đoàn c án bộ Miền Nam ra thăm lăng Bá c. Trong niềm xúc động dâng trào, bài thơ đã được ra đời 
- Tác phẩm in trong tập thơ “Như mây mùa xuân” (1978) 
I. Tìm hiểu chung 
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác 
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát 
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam 
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng. 
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng 
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. 
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ 
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân 
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên 
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền 
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi 
Mà sao nghe nhói ở trong tim! 
Mai về miền Nam thương trào nước mắt 
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác 
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây 
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này 
II. Đọc – hiểu văn bản: 
1. Đọc văn bản : Giọng điệu tình cảm, vừa trang nghiêm tha thiết, có cả sự đau xót lẫn tự hào. Nhịp chậm, riêng khổ cuối nhịp hơi nhanh hơn 
* Phương thức biểu đạt: 
- Biểu cảm kết hợp với miêu tả 
2. Bố cục: 
- Cảm xúc trước lăng Bác ( Khổ 1, 2 ) 
- Cảm xúc trong lăng Bác ( Khổ 3) 
- Cảm xúc khi rời lăng Bác ( Khổ 4) 
* Thể thơ: 
 - Thơ 8 chữ (có câu 7 chữ và 9 chữ ) 
II. Đọc – hiểu văn bản:  3. Phân tí c h:  a. C ảm xú c trướ c lăng (Khổ 1+2): 
*Câu thơ mở đầu: 
- Câu thơ mang tính tự sự, giản dị như một lời 
thông báo xúc động nghẹn ngào của đứa con từ 
tuyến đầu Tổ Quốc về với cha già kính yêu sau 
bao ngày mong đợi 
-Xưng hô con – Bác : lời xưng hô thân mật, 
gần gũi, cảm động, chứa đựng biết bao tình 
cảm yêu thương, kính trọng . 
-Miền Nam : ẩn giấu nỗi đau và niềm tự hào: 
miền Nam kiên cường, luôn ngự trị trongtrái 
tim Bác; nhân dân miền Nam luôn mong mỏi 
Bác 
-Từ ‘ ’ thăm ’’ -> phép nói giảm nói tránh: 
+ Vừa giảm nhẹ nỗi đau mất Bác, 
+ Vừa như khẳng định một điều: Bác còn 
sống mãi trong triệu triệu trái tim Việt Nam. 
*Khổ 1: 
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác Đã thấy trong sương hàng tre bát ngátÔi! Hàng tre xanh xanh Việt NamBão táp mưa sa đứng thẳng hàng. 
Từ ‘ ’Đã’’- >Bộ c lộ cảm xúc bâng khuâng, xao xuyến trước hình ảnh vốn đã quen thuộc từ lâu. 
‘’Ôi’’-> thán từ- > Diễn tả sâu sắc niềm xúc động tột cùng của nhà thơ khi bắt gặp hình ảnh hàng tre. 
 Hàng tre: + bát ngát 
 + xanh xanh Việt Nam 
 + Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng. 
*NT: Ẩn du+ từ láy, tính từ gợi tả, thành ngữ 
 Tượng trưng c ho c ốt c á c h, tinh thần, sứ c sống c ủa c on người và dân tộ c Việt Nam. 
 Xú c động, tự hào, thiêng liêng, tôn kính. 
. 
II. Đọc - hiểu VB: 
1.Đọc 
2.Bố cục 
3. Phân tích: 
a.Cảm xúc trước lăng (Khổ 1+2) 
*Khổ 1: 
* 3 câu sau: 
* CHỐT Ý KHỔ 1: 
Đoạn thơ với những từ ngữ giản dị, giàu khả 
năng biểu cảm, giọng thơ thành kính, nghiêm 
trang đã thể hiện chân thành, sâu sắc niềm xúc 
động vô bờ bến của Viễn Phương khi lần đầu 
tiên được ra thăm lăng Bác . 
 * Khổ 2: ( Đến bên lăng – tác giả thể hiện tình cảm kính yêu sâu sắc của nhân dân với Bác ) 
II. Đọc - hiểu văn bản: 
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng 
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. 
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ 
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân 
*Hai c âu đầu khổ 2  “ Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ...”  
‘’Mặt trời trên lăng’’ 
Mặt trời thực, mặt trời của thiên 
nhiên vĩnh hằng 
Mặt trời với màu đỏ chói chang, 
rực rỡ đem lại ánh sáng, hơi ấm, 
sự sống cho muôn loài muôn vật 
Bất tử cùng thiên nhiên, vũ trụ 
->Ngầm so sánh Bác với mặt trời là 
thầm ngợi ca sự cao cả, vĩ đại, thiêng 
liêng và bất tử hóa sự sống của Bác. 
‘ ’Mặt trời trong lăng’’-> Hình ảnh ẩn dụ 
 Bá c Hồ kính yêu 
Mặt trời đỏ sắc màu cách mạng, sắc đỏ của 
tình yêu, của một trái tim vì nước vì dân. 
Bác là mặt trời đã đem lại ánh sáng tự do, độc 
lập, cuộc đời ấm no, hạnh phúc cho dân tộc 
Việt Nam. 
Bác bất tử cùng non nước Việt Nam 
-’’Mặt trời trên lăng’’...’’đi qua’’ và ‘’thấy’’... 
->Phép nhân hóa độc đáo-> Thể hiện sâu sắc niềm 
tôn kính, tự hào dành cho Bác kính yêu. 
* Hai câu sau khổ 2: Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân   
-’ ’Ngày ngày ’’-> Điệp từ, trạng từ + Quy luật c ủa tự nhiên, tạo hóa. 
 + Thể hiện sâu sắ c tình c ảm nhớ thương Bá c. 
-Hình ảnh:’ ’dòng người đi trong thương nhớ’’: gợi hình ảnh đoàn người 
nối tiếp nhau vào lăng viếng Bá c bất tận, không ngừng nghỉ trong niềm xót 
thương vô hạn. 
- Hình ảnh ’’tràng hoa’’dâng Bá c- > Một hình ảnh thơ thật đẹp : 
+ Tả thực: dòng người nối dài như một tràng hoa. 
+ Biểu tượng: c uộc đời người dân Việt Nam nở hoa dưới ánh sáng cách 
mạng của Bác và giờ đây những bông hoa tươi thắm ấy kết thành tràng 
hoa ngát hương dâng lên Bác lòng biết ơn, niềm tiếc thương vô hạn. 
-Từ ‘’dâng’’-> thể hiện niềm tôn kính, thành kính thiêng liêng. 
‘ ’Bẩy mươi chín mùa xuân’’-> Hình ảnh ẩn dụ: + 79 tuổi đời của Bác 
+ Bác đã sống một cuộc đời đẹp như những mùa xuân. 
+ Bác là một mùa xuân tươi đẹp vĩnh hằng-> Niềm xúc động, sự biết ơn 
* CHỐT Ý KHỔ 2: 
Lời thơ nghiêm trang và vô cùng tha thiết đã diễn tả thật sâu sắc, chân thành niềm tự hào, tôn kính, niềm xót thương tột cùng của nhà thơ cũng như của nhân dân Việt Nam dành cho vị lãnh tụ tài ba của dân tộc . 
I. Đọc - hiểu VB:1.Đọc:2.Bố cục:3. Phân tích: 
*Hai câu đầu: 
-Lời thơ gợi không khí thanh tĩnh, nghiêm trang 
tuyệt đối và ánh sáng dịu nhẹ, trong trẻo nơi Bác 
yên nghỉ. 
-’ ’giấc ngủ bình yên’’-> Nói giảm nói tránh 
-> Giảm nhẹ nỗi đau; Không phải Bác đã đi xa mà 
Bác đang chìm vào giấc ngủ bình yên, thanh thản 
của Bác. 
-’ ’Vầng trăng sáng dịu hiền’’-> H.ảnh ẩn dụ tinh tế: 
+Gợi mở vẻ huyền diệu, thanh khiết của không gian 
trong lăng. 
+Gợi nhắc đến tâm hồn thanh cao, giản dị trong 
sáng tuyệt đẹp của Bác. 
+Nhớ đến những vần thơ ngập ánh trăng của Người 
-> trăng ân tình, thủy chung canh giữ giấc ngủ cho 
Bác. 
- > Hình ảnh vầng trăng một lần nữa lại khẳng định 
tầm vóc lớn lao, vị trí trường tồn của Bác. 
b.Cảm xúc khi vào trong lăng (Khổ 3) 
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên 
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền 
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi 
Mà sao nghe nhói ở trong tim! 
I. Đọc - hiểu VB:1.Đọc:2.Bố cục:3. Phân tích: 
*Hai câu sau: 
-Hình ảnh ẩn dụ: ‘ ’trời xanh’’ + từ ‘ ’mãi mãi’’ 
+ Bác bất tử như trời xanh bất tử 
+Bác đã hóa thân vào dáng núi hình sông 
+Bác mãi mãi ngự trị trong trái tim mỗi người 
con đất Việt. 
->Khẳng định, tô đậm vị trí lớn lao, sự bất tử 
của Bác 
-Từ ‘ ’nhói’’-> Biểu cảm trực tiếp: 
+Diễn tả thật sâu sắc niềm xúc động đang trào 
dâng mãnh liệt trong lòng nhà thơ. Bác ra đi là 
một tổn thất , một nỗi đau mãi mãi không thể 
nguôi ngoai->Nỗi đau ấy như ngàn vạn mũi kim 
đâm vào trái tim thổn thức, cào cứa, quặn thắt, 
tê tái đáy tâm hồn. 
-> Lời thơ của VP đã chạm đến chốn thẳm sâu 
nhất trong tâm linh mỗi người dân đất Việt. 
-’ ’Vẫn...mà ’’-> Cặp quan hệ từ -> diễn tả mâu thuẫn 
giữa lí trí và tình cảm của nhà thơ... 
b.Cảm xúc khi vào trong lăng (Khổ 3) 
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên 
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền 
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi 
Mà sao nghe nhói ở trong tim! 
* CHỐT Ý KHỔ 3: 
Sự xúc động, nghẹn ngào: dẫu biết rằng Bá òn sống mãi trong lòng nhân dân, đất nướ nhưng nhà thơ không thể he 
 2. Khổ thơ 2. ( Đến bên lăng – tác giả thể hiện tình cảm kính yêu sâu sắc của nhân dân với Bác ) 
III. Đọc - Tìm hiểu văn bản 
- Hình ảnh dòng người/ tràng hoa dâng 79 mùa xuân của Bác  sự so sánh đẹp, chính xác, mới lạ thể hiện tình cảm thương nhớ, kính yêu và sự gắn bó của nhân dân đối với Bác 
(ở câu 1): Là quy luật của tự nhiên. 
(ở câu 3): Là quy luật của tình cảm. 
* Điệp ngữ: 
-“Ngày ngày”: 
- “Ngày ngày”: 
Hình ảnh lăng Bác qua cảm xúc cuả tác giả: 
-Hinh ảnh hàng tre: biểu tượng dân tộc đang vây quanh lăng Bác. 
-Hinh ảnh “ Măt trời trong lăng”, Bác Hồ là lãnh tụ vĩ đại, niềm tôn kính của nhân dân. 
-Hinh ảnh “ dòng ngườitràng hoa”, sư ngưỡng mộ, thành kính đối với Bác. 
Hình ảnh lăng Bác qua cảm xúc cuả tác giả như thế nào trong khổ thơ 1và 2? 
SƠ ĐỒ TƯ DUY – TIẾT 117 : VIẾNG LĂNG BÁC ( Viễn Phương ) 
Viễn Phương ( 1928 ), quê ở An Giang, là cây bút xuất hiện sớm nhất cuả lưc lương văn nghệ giai phóng Miền Nam. Thơ Viễn Phương thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm mơ mộng 
Bài thơ sáng tác năm 1976, khi tác giả ra miền Bắc và vào lăng viếng Bác. 
NÔI DUNG 
Hình ảnh lăng Bác qua cảm xúc cuả tác giả: 
-Hinh ảnh hàng tre: biểu tượng dân tộc đang vây quanh lăng Bác. 
-Hinh ảnh “ Măt trời trong lăng”, Bác Hồ là lãnh tụ vĩ đại, niềm tôn kính của nhân dân. 
-Hinh ảnh “ dòng ngườitràng hoa”, sư ngưỡng mộ, thành kính đối với Bác. 
III.Đọc - T ì m hiÓu văn b¶n 
3. C¶m xóc trong lăng B¸c. 
B¸c n»m trong giÊc ngñ b ì nh yªn 
Giữa mét vÇng trăng s¸ng dÞu hiÒn 
VÉn biÕt trêi xanh lµ m·i m·i 
- Gîi sù thanh th¶n, cao khiÕt, ®Ñp ®Ï, trong s¸ng, nh©n tõ cña B¸c. 
- Lêi th¬ nh­ n©ng niu, tr©n träng giÊc ngñ cña Ng­êi 
- Kh¼ng ®Þnh sù tr­êng tån bÊt tö cña B¸c. 
Mµ sao nghe nhãi ë trong tim. 
- NiÒm ®au xãt, tiÕc th­¬ng B¸c v« h¹n. 
Cảm ... ả lưc lương văn nghệ giai phóng Miền Nam. Thơ Viễn Phương thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm mơ mộng 
Bài thơ sáng tác năm 1976, khi tác giả ra miền Bắc và vào lăng viếng Bác. 
NÔI DUNG 
Hình ảnh lăng Bác qua cảm xúc cuả tác giả: 
-Hinh ảnh hàng tre: biểu tượng dân tộc đang vây quanh lăng Bác. 
-Hinh ảnh “ Măt trời trong lăng”, Bác Hồ là lãnh tụ vĩ đại, niềm tôn kính của nhân dân. 
-Hinh ảnh “ dòng ngườitràng hoa”, sư ngưỡng mộ, thành kính đối với Bác. 
Cảm xúc cuả tác giả khi vào trong lăng viếng Bác : 
-Hinh ảnh Bác nằm trong lăng: không gian yên tĩnh, trang nghiêm. 
-Cảm xúc đau xót cuả tác giả trước hiện thực: Bác không còn nữa. 
 4. Khổ thơ cuối ( Cảm xúc của tác giả khi rời lăng Bác.) 
III. Đọc - Tìm hiểu văn bản: 
Mai về miền Nam thương trào nước mắt 
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác 
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây 
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này. 
III.Đọc - T ì m hiÓu văn b¶n 
4. Khổ thơ cuối ( C¶m xóc của tác giả khi rêi lăng B¸c). 
Mai vÒ miÒn Nam th­¬ng trµo n­íc m¾t 
L­u luyÕn kh«ng muèn rêi xa B¸c. 
Muèn lµm 
- Con chim hãt 
- Đo¸ hoa to¶ h­¬ng 
- C©y tre trung hiÕu 
¦íc nguyÖn: 
- NhÊn m¹nh niÒm ­íc nguyÖn gi¶n dÞ, ch©n thµnh, tha thiÕt m·nh liÖt. 
- Kh¼ng ®Þnh niÒm son s¾t, thuû chung víi B¸c. 
Tâm trạng cuả tác giả khi rời lăng: 
Lưu luyến, mong muốn được ở mãi bên Bác ( muốn hóa thân: làm con chim, đóa hoa, cây tre để dâng tiếng hát, hương thơm và canh giấc ngủ cho Người ) – Lòng thành kính, thiêng liêng cuả người con Nam Bộ đối với Bác. 
SƠ ĐỒ TƯ DUY – TIẾT 117 : VIẾNG LĂNG BÁC ( Viễn Phương ) 
Viễn Phương ( 1928 ), quê ở An Giang, là cây bút xuất hiện sớm nhất cuả lưc lương văn nghệ giai phóng Miền Nam. Thơ Viễn Phương thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm mơ mộng 
Bài thơ sáng tác năm 1976, khi tác giả ra miền Bắc và vào lăng viếng Bác. 
NÔI DUNG 
Hình ảnh lăng Bác qua cảm xúc cuả tác giả: 
-Hinh ảnh hàng tre: biểu tượng dân tộc đang vây quanh lăng Bác. 
-Hinh ảnh “ Măt trời trong lăng”, Bác Hồ là lãnh tụ vĩ đại, niềm tôn kính của nhân dân. 
-Hinh ảnh “ dòng ngườitràng hoa”, sư ngưỡng mộ, thành kính đối với Bác. 
Cảm xúc cuả tác giả khi vào trong lăng viếng Bác : 
-Hinh ảnh Bác nằm trong lăng: không gian yên tĩnh, trang nghiêm. 
-Cảm xúc đau xót cuả tác giả trước hiện thực: Bác không còn nữa. 
Tâm trạng cuả tác giả khi rời lăng: Lưu luyến, mong muốn đươc ở mãi bên Bác ( muốn hóa thân: làm con chim, đóa hoa, cây tre để dâng tiếng hát, hương thơm và canh giấc ngủ cho Người ) – Lòng thành kính, thiêng liêng cuả người con Nam Bộ đối với Bác. 
1. иp ¸n nµo nãi ®óng nhÊt nghÖ thuËt cña bµi th¬? 
A . Giäng th¬ trang träng, tha thiÕt phï hîp víi t©m tr¹ng vµ c¶m xóc. 
B . NhÞp th¬ linh ho¹t, ng«n ngữ gi¶n dÞ, trong s¸ng, c« ®óc, l¾ng ®äng. 
 C . H ì nh ¶nh Èn dô, giàu ý nghÜa biÓu tr­ng. 
2. Chän ®¸p ¸n thÓ ®Çy ®ñ nhÊt néi dung cña bµi th¬? 
A . ThÓ hiÖn niÒm xóc ®éng thiªng liªng, tÊm lßng tha thiÕt, thµnh kÝnh võa tù hµo võa ®au xãt cña t¸c gi¶ khi vµo lăng viÕng B¸c. 
B . Béc lé niÒm ng­ìng mé, ngîi ca, niÒm tiÕc thư¬ng v« h¹n cña t¸c gi¶ víi B¸c kÝnh yªu. 
C. C¶ Avµ B. 
D 
C 
A,B D. Tất cả A,B,C 
Giọng điệu thành kính trang nghiêm, thiết tha, xúc động. 
Nhịp điệu chậm trang trọng, sâu lắng. 
Hình ảnh thơ mang tính biểu tượng, ẩn dụ, vừa gần gũi vừa có sức khái quát và có giá trị biểu cảm. 
NGHỆ THUẬT 
SƠ ĐỒ TƯ DUY – TIẾT 117 : VIẾNG LĂNG BÁC ( Viễn Phương ) 
Viễn Phương ( 1928 ), quê ở An Giang, là cây bút xuất hiện sớm nhất cuả lưc lương văn nghệ giai phóng Miền Nam. Thơ Viễn Phương thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm mơ mộng 
Bài thơ sáng tác năm 1976, khi tác giả ra miền Bắc và vào lăng viếng Bác. 
NÔI DUNG 
Hình ảnh lăng Bác qua cảm xúc cuả tác giả: 
-Hinh ảnh hàng tre: biểu tượng dân tộc đang vây quanh lăng Bác. 
-Hinh ảnh “ Măt trời trong lăng”, Bác Hồ là lãnh tụ vĩ đại, niềm tôn kính của nhân dân. 
-Hinh ảnh “ dòng ngườitràng hoa”, sư ngưỡng mộ, thành kính đối với Bác. 
Cảm xúc cuả tác giả khi vào trong lăng viếng Bác : 
-Hinh ảnh Bác nằm trong lăng: không gian yên tĩnh, trang nghiêm. 
-Cảm xúc đau xót cuả tác giả trước hiện thực: Bác không còn nữa. 
Tâm trạng cuả tác giả khi rời lăng: Lưu luyến, mong muốn đươc ở mãi bên Bác ( muốn hóa thân: làm con chim, đóa hoa, cây tre để dâng tiếng hát, hương thơm và canh giấc ngủ cho Người ) – Lòng thành kính, thiêng liêng cuả người con Nam Bộ đối với Bác. 
NGHỆ THUẬT 
Giọng điệu thành kính trang nghiêm, thiết tha, xúc động. 
Nhip điêu chậm trang trọng, sâu lắng. 
Hinh ảnh thơ mang tính biểu tượng, ẩn du, vưà gần gũi vưà có sức khái quát và có giá tri biểu cảm. 
EM HÃY NÊU Ý NGHĨA CỦA VĂN BẢN ? 
Bài thơ thể hiện tâm trạng xúc động , tấm lòng thành kính, biết ơn sâu sắc cuả tác giả khi vào lăng viếng Bác. 
SƠ ĐỒ TƯ DUY – TIẾT 117 : VIẾNG LĂNG BÁC ( Viễn Phương ) 
Viễn Phương ( 1928 ), quê ở An Giang, là cây bút xuất hiện sớm nhất cuả lưc lương văn nghệ giai phóng Miền Nam. Thơ Viễn Phương thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm mơ mộng 
Bài thơ sáng tác năm 1976, khi tác giả ra miền Bắc và vào lăng viếng Bác. 
NÔI DUNG 
Hình ảnh lăng Bác qua cảm xúc cuả tác giả: 
-Hinh ảnh hàng tre: biểu tượng dân tộc đang vây quanh lăng Bác. 
-Hinh ảnh “ Măt trời trong lăng”, Bác Hồ là lãnh tụ vĩ đại, niềm tôn kính của nhân dân. 
-Hinh ảnh “ dòng ngườitràng hoa”, sư ngưỡng mộ, thành kính đối với Bác. 
Cảm xúc cuả tác giả khi vào trong lăng viếng Bác : 
-Hinh ảnh Bác nằm trong lăng: không gian yên tĩnh, trang nghiêm. 
-Cảm xúc đau xót cuả tác giả trước hiện thực: Bác không còn nữa. 
Tâm trạng cuả tác giả khi rời lăng: Lưu luyến, mong muốn đươc ở mãi bên Bác ( muốn hóa thân: làm con chim, đóa hoa, cây tre để dâng tiếng hát, hương thơm và canh giấc ngủ cho Người ) – Lòng thành kính, thiêng liêng cuả người con Nam Bộ đối với Bác. 
NGHỆ THUẬT 
Giọng điệu thành kính trang nghiêm, thiết tha, xúc động. 
Nhip điêu chậm trang trọng, sâu lắng. 
Hinh ảnh thơ mang tính biểu tượng, ẩn du, vưà gần gũi vưà có sức khái quát và có giá tri biểu cảm. 
Ý NGHIÃ VĂN BẢN 
Bài thơ thể hiện tâm trạng xúc động , tấm lòng thành kính, biết ơn sâu sắc cuả tác giả khi vào lăng viếng Bác. 
GHI NHỚ 
Bài thơ Viếng lăng Bác thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng Bác . 
Bài thơ có giọng điệu trang trọng và tha thiết, nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm, ngôn ngữ bình dị mà cô đúc. 
VIEÁNG LAÊNG BAÙC 
Viễn Phương 
I/ Tìm hiểu tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ: 
2. Phương thức biểu đạt 
1. Tác giả: 
2. Hoàn cảnh ra đời của bài thơ 
II. Đọc – tìm hiểu thể thơ và bố cục 
1. Đọc văn bản 
3. Bố cục 
4. Thể thơ 
Tiết: 117 
IV/ Tổng kết: 
V/ Luyện tập: 
 Cảm hứng bao trùm bài thơ Viếng lăng Bác là niềm xúc động thiêng liêng,  , lòng biết ơn và  pha lẫn  khi tác giả từ miền Nam ra viếng Bác; cảm hứng đó đã tạo nên giọng thơ  trang nghiêm. 
? 
Lựa chọn các từ: , , , để điền vào chổ trống trong câu văn sau cho phù hợp. 
thành kính 
tự hào 
đau xót 
trầm lắng 
A, Đúng rồi! 
Ý, sai rồi! 
thành kính 
tự hào 
trầm lắng 
(1) 
(2) 
(3) 
(4) 
trầm lắng 
đau xót 
tự hào 
thành kính 
III. Đọc – Tìm hiểu văn bản 
trầm lắng 
tự hào 
đau xót 
đau xót 
đau xót 
trầm lắng 
trầm lắng 
 GAĐT 
VIEÁNG LAÊNG BAÙC 
Vieãn Phöông 
I/ Tìm hiểu tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ 
2. Phương thức biếu đạt 
1. Tác giả: 
2. Hoàn cảnh ra đời của bài thơ 
II. Đọc – Tìm hiểu thể thơ và bố cục 
1. Đọc văn bản 
3. Bố cục 
4. Thể thơ 
Tiết: 112 – Bài: 22 
III. Đọc – Tìm hiểu văn bản 
IV/ Tổng kết: 
V/ Luyện tập: 
? 
Hãy chỉ ra các câu thơ có chứa phép tu từ ẩn dụ? 
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
 VIẾNG LĂNG BÁC 
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác Bác nằm trong giấc ngủ bình yên 
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền 
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Vẫn biết trời xanh là mãi mãi 
Bảo táp mưa sa đứng thẳng hàng. Mà sao nghe nhói ở trong tim! 
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Mai về miền Nam thương trào nước mắt 
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác 
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây 
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân  Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này. 
Ôi! xanh xanh Việt Nam 
Bảo táp mưa sa đứng thẳng hàng. 
Thấy một trong lăng rất đỏ. 
Kết  
Giữa một sáng dịu hiền 
Vẫn biết là mãi mãi 
Hàng tre 
mặt trời 
tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân 
vầng trăng 
trời xanh 
 GAĐT 
C©u 1: C¶m xóc bao trïm thÓ hiÖn trong bµi th¬ “Viếng lăng Bác” lµ: 
A.Xóc ®éng, thµnh kÝnh 
B. BiÕt ¬n tr©n träng. 
C. Ngîi ca tù hµo. 
D. C¶ A,B,C 
D 
 C©u hái tr¾c nghiÖm 
V. LuyÖn tËp 
 C©u hái tr¾c nghiÖm 
C©u 2: ý nghÜa cña phÐp tu tõ Èn dô ®­îc sö dông trong hai c©u th¬: 
A. Ca ngîi vÎ ®Ñp s¸ng trong, cao khiÕt cña B¸c. 
B. Ca ngîi vÎ ®Ñp cao c¶, tr­êng tån vÜnh h»ng cña B¸c. 
ThÊy mét mÆt trêi trong lăng rÊt ®á ” 
C. Ca ngîi vÎ ®Ñp cña niÒm kh¸t väng hoµ nhËp ho¸ th©n. 
“ Ngµy ngµy mÆt trêi ®i qua trªn lăng 
B. 
V. LuyÖn tËp 
Bµi tËp th¶o luËn 
* Cã ý kiÕn cho r»ng hai c©u th¬: 
Đ· gîi cho ng­êi ®äc nghÜ ®Õn những vÇn th¬ trµn ®Çy ¸nh trăng cña B¸c. 
“ B¸c n»m trong giÊc ngñ b ì nh yªn 
Giữa mét vÇng trăng s¸ng dÞu hiÒn ” 
Em cã ®ång ý víi nhËn xÐt ®ã kh«ng? Liªn hÖ víi những bµi th¬ viÕt vÒ trăng cña B¸c ®Ó nªu râ quan ®iÓm cña m ì nh. 
V.LuyÖn tËp 
 Häc thuéc lßng bµi th¬ 
- N¾m vững néi dung, nghÖ thuËt cña bµi th¬ 
- T ì m hiÓu những bµi th¬, những t¸c phÈm văn häc kh¸c viÕt vÒ B¸c Hå. 
 Lµm bµi tËp: 
1) Đäc bµi th¬ “ ViÕng lăng B¸c ” mäi ng­êi ®Òu xóc ®éng trưíc h ì nh t­îng “ MÆt trêi – trong lăng ” vµ “ trµng hoa – dßng ng­êi ” . Em h·y ph©n tÝch ®Ó thÊy ®­îc c¸i hay, c¸i ®Ñp cña hai h ì nh t­îng th¬ nµy. 
2 ) Cã ý kiÕn cho r»ng : “ H ì nh ¶nh hµng tre më ®Çu bµi th¬ vµ h ì nh ¶nh c©y tre khÐp l¹i bµi th¬ ®· t¹o nªn mét cÊu tróc võa trïng lÆp võa ph¸t triÓn ý th¬ ” . Em cã ®ång ý víi ý kiÕn ®ã kh«ng? T¹i sao? 
- Đäc vµ so¹n bµi “ Sang thu ”. 
* 
HƯỚNG DẪN Ở NHÀ