Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 117: Văn bản "Viếng lăng Bác"

Vui mõng chµo ®ãn c¸c em häc sinh! 
 H·y ® äc thuéc lßng bµi th ¬ “ Mïa xu©n nho nhá ” cña Thanh H¶i ? Trong bµi th ¬, em thÝch nhÊt khæ th ¬ nµo ? V× sao ? 
TiÕt 123: ViÕng l¨ng b¸c 
ViÔn Ph­¬ng 
I. T×m hiÓu chung 
1. T¸c gi ¶: 
Sinh n¨m 1928 mÊt n¨m 2005) 
Trình bày hiểu biết của em về nhà thơ Viễn Phương ? 
Thơ của ông thường nhỏ nhẹ 
giµu tình cảm 
TiÕt 117: ViÕng l¨ng b¸c 
ViÔn Ph­¬ng 
I. T×m hiÓu chung 
1. T¸c gi ¶: 
2. T¸c phÈm : 
a. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c : 
Th¸ng 4 n¨m 1976, khi l¨ng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh võa kh¸nh thµnh , ® Êt n­íc thèng nhÊt ViÔn Ph­¬ng ra th¨m miÒn B¾c, vµo l¨ng viÕng B¸c Hå . 
b. ThÓ th ¬: 
t¸m ch ÷ 
c. Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t: 
BiÓu c¶m 
d. Bè côc – M¹ch c¶m xóc : 
Em hãy trình bày mạch cảm xúc của bài thơ ? 
M¹ch c¶m xóc cña bµi th ¬ vËn ® éng theo tr×nh tù cuéc vµo l¨ng viÕng B¸c : từ bên ngoài => Vào trong lăng => Lúc ra về với diễn biến tâm trạng của tác giả 
Khổ 1: Cảm xúc v Ò cảnh bên ngoài lăng 
Khổ 2 :Cảm xúc trước cảnh dßng ng­êi vµo l¨ng viÕng B¸c 
Khổ 3: Cảm xúc khi vµo trong l¨ng ® øng tr­íc di hµi B¸c 
Khổ 4: Ư ớc nguyện khi về miền Nam 
I. T×m hiÓu chung 
2. T¸c phÈm : 
d. Bè côc – M¹ch c¶m xóc : 
TiÕt 117: ViÕng l¨ng b¸c 
TiÕt 117: ViÕng l¨ng b¸c 
ViÔn Ph­¬ng 
- Câu thơ như một lời thông báo thể hiện niềm vui sướng , kính trọng của tác giả khi được ra viếng lăng Bác 
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác 
Tại sao nhan đề bài thơ tác giả dùng từ “ viếng ” mà ngay câu thơ mở đầu tác giả lại dùng từ “ thăm ”? 
1. Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng : 
C¸ch x­ng h« cho thÊy t×nh c¶m cña t¸c gi ¶ víi B¸c nh ­ thÕ nµo ? 
I. T×m hiÓu chung 
II. T×m hiÓu chi tiÕt 
TiÕt 117: ViÕng l¨ng b¸c 
ViÔn Ph­¬ng 
I. T×m hiÓu chung 
II. T×m hiÓu chi tiÕt 
1. Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng : 
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác 
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát 
Ôi ! Hàng tre xanh xanh Việt Nam 
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng . 
H×nh ¶ nh hµng tre 
H×nh ¶ nh thùc 
H×nh ¶ nh biÓu t­îng 
Hàng tre là biểu tượng c ña sức sống bền bỉ và tinh thần đoàn kết của dân tộc Vi Öt Nam . 
ViÔn Ph­¬ng 
2. Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh đoàn người vào lăng viếng Bác : 
Hình ảnh tả thực , nhân hoá , ẩn dụ , hoán dụ đã khẳng định được sự vĩ đại lớn lao của Bác , t×nh yªu th­¬ng vµ lòng kính trọng sâu sắc của nhân dân đối với Bác . 
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng 
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ 
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ 
Kết tràng hoa dâng bẩy mươi chín mùa xuân ... 
II. Tìm hiểu chi tiÕt : 
TiÕt 117: ViÕng l¨ng b¸c 
ChØ ra vµ ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c 
biÖn ph¸p tu tõ ®­ îc sö dông ë khæ th ¬ nµy ? 
ViÔn Ph­¬ng 
3. C¶m xóc khi vµo trong l¨ng , ® øng tr­íc di hµi B¸c 
BiÖn ph¸p Èn dô : trêi xanh khẳng định Bác sống mãi với non sông đất nước Việt Nam. 
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên 
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền 
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi 
Mà sao nghe nhói ở trong tim ! 
Tình cảm chân thành đau xót đến tột cùng , sù tiÕc nuèi kh«n ngu«i của nhà thơ về sù ra đi của Bác . 
II. Tìm hiểu chi tiÕt : 
TiÕt 117: ViÕng l¨ng b¸c 
ViÔn Ph­¬ng 
Đoá hoa toả hương 
4. ¦ íc nguyÖn cña nh µ th ¬ khi rêi l¨ng : 
Muốn làm : 
Con chim hót 
Cây tre trung hiếu 
( Điệp từ ) 
Lòng mong ước thiết tha , lưu luyến và ước nguyện của tác giả được sống mãi bên Bác , ®i theo con ®­ êng mµ B¸c ®· chän 
Nh µ th ¬ ­ íc nguyÖn ® iÒu g×? 
TiÕt 117: ViÕng l¨ng b¸c 
II. Tìm hiểu chi tiÕt : 
ViÔn Ph­¬ng ®· thÓ hiÖn 
nh÷ng ­ íc nguyÖn ® ã 
th«ng qua biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ? 
 H×nh ¶ nh c©y tre cuèi 
bµi th ¬ ®· bæ sung thªm 
ý nghÜa g× cña h×nh ¶ nh 
C©y tre ViÖt Nam? 
ViÔn Ph­¬ng 
III. Tổng kết : 
1. Nội dung : 
2. Nghệ thuật : 
Bµi th ¬ “ ViÕng l¨ng B¸c ” thÓ hiÖn lßng thµnh kÝnh vµ xóc ® éng s©u s¾c cña nh µ th ¬, cña mäi ng­êi ® èi víi B¸c . 
TiÕt 117: ViÕng l¨ng b¸c 
Bµi th ¬ cã giäng ® iÖu trang träng vµ thiÕt tha , nhiÒu h×nh ¶ nh Èn dô ® Ñp , ng«n ng ÷ b×nh dÞ mµ c« ® óc . 
* Bµi tËp vÒ nh µ : 
 - Học thuộc lòng bài thơ 
 - ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n b×nh khæ 2 hoÆc khæ 3 cña bµi th ¬. 
Bµi häc kÕt thóc! 
 H 
 A 
 G 
 N 
 E 
 R 
 T 
B 
M 
A 
C 
U 
E 
 I 
X 
 G 
 N 
o 
Đ 
 C 
 U 
A 
 N 
 D 
 U 
B 
 D 
 H 
 N 
 I 
 I 
Cñng cè : trß ch¬i « ch ÷ 
1. Đây là hình ảnh thân thuộc trong bài thơ gợi về quê hương đất nước 
3. Đây là phương thức biểu đạt chính của văn bản ? 
4. Đây là tâm trạng của tác giảkhi vào lăng viếng Bác . 
5. Đây là nghệ thuật đặc sắc được tác giả sử dụng nhiều nhất trong bài thơ ? 
2. Nhận xét của em về ngôn ngữ , lời thơ ? 
Từ khó của ô chữ : B¸c Hå 
c©u hái cho c¸c « ch ÷ 
H 
A 
C 
B 
O 
Em hãy tìm những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật được sử dụng trong bài thơ . 
 - Sưu tầm những bài thơ hay viết về Bác Hồ 
  Làm bài tập : 
 - Đọc bài thơ “ Viếng lăng Bác”mọi người đều xúc động trước hình tượng “ mặt trời trong lăng ” và “ tràng hoa – dòng người ”. Em hãy phân tích để thấy được cái hay, cái đẹp của hai hình tượng thơ này ?