Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 116: Văn bản "Mùa xuân nho nhỏ" - Võ Quốc Bảo

Nhiệt liệt chào mừng 
Các thầy cô giáo về dự tiết học 
Môn Ngữ Văn 
Lớp: 9 
Trường thcs nguyễn tuấn thiện 
Võ Quốc Bảo 
Hội giảng văn học 
Mùa Xuân Nho Nhỏ 
 ( Thanh Hải) 
tiết: 111 
kiểm tra bài cũ 
Mùa xuân nho nhỏ 
 ( Thanh Hải) 
Hãy đ ọc một đoạn th ơ hoặc bài th ơ viết về mùa Xuân mà em đã học , nêu ngắn gọn cảm nhận về vẽ đ ẹp mùa xuân trong th ơ ca 
Tiết 111-112  Mùa Xuân Nho Nhỏ 
Mùa xuân nho nhỏ 
 (Thanh hải) 
 Bài mới 
? Qua phần chú thích SGK giúp em biết gì về nh à th ơ Thanh Hải 
1.Tìm hiểu tác giả, tác phẩm 
I. Đọc hiểu -chú thích 
Tiết 111-112  Mùa Xuân Nho Nhỏ 
Con người và cuộc đ ời : -Ô ng sinh năm 1930 mất năm 1950- Qu ê Huyện Phong Đ iền , tỉnh Thừa Thiên-Huế -Là thế hệ nh à th ơ trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp,có công lớn trong việc xây dựng nền văn học cách mạng miền Nam 
Tiết 111-112  Mùa Xuân Nho Nhỏ 
b. Hoàn cảnh sáng tác bài th ơ 
? Hoàn cảnh ra đ ời của bài th ơ có gì đ ặc biệt 
? Hoàn cảnh đ ó gợi cho em suy nghĩ gì 
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ 
Tr ả lời : 
- Bài th ơ Mùa Xuân nho nhỏ đư ợc sáng tác khi Thanh Hải đ ang nằm trên giường bệnh , sống những ngày cuối cùng trước lúc đi xa 
- Giúp chúng ta hiểu hơn về tình yêu cuộc sống , khát vọng sống của nh à th ơ 
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ 
2. Đọc văn bản 
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ 
 3.Tìm hiểu chú thích 
 ( Sách giáo khoa ) 
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ   
II. Tìm hiểu Văn bản 
	1. Bố cục : 
 ? Bài th ơ có thể chia làm mấy phần . Em hãy chia đoạn và gọi tên nội dung từng phần đ ó 
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ 
Bài th ơ có thể chia làm 3 phần : 
Đoạn 1: Từ đ ầu đ ến “ tôi đưa tay tôi hứng ” : Vẽ đ ẹp mùa xuân thiên nhiên 
Đoạn 2: Tiếp đ ó đ ến “ cứ đi lên phía trước ” : Vẽ đ ẹp mùa xuân cuộc đ ời 
Đoạn 3 : Phần còn lại : Quan niệm về mùa xuân đ ời người 
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ 
	2. Cảm nhận : 
	 ? Nét vẽ mùa xuân thiên nhiên hiện lên qua những hình ả nh th ơ , âm thanh nào 
	? Nêu cảm nhận của em về thế giới mùa xuân ấy 
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ 
 Các hình ả nh : 
 - Dòng sông xanh 
 - Bông hoa tím biếc 
Âm thanh : 
 - Tiếng hót của chim Chiền Chiện 
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ 
 Các hình ả nh trên mở ra trước mắt người đ ọc một thế giới thiên nhiên có màu xanh của dòng sông , màu xanh của bầu trời Xuân.Đặt giữa nền xanh ấy là bông hoa tím , chỉ là một mà có sức lay đ ộng hồn người , tạo nên nét đ ẹp mang hồn đ ất Huế 
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ 
Giữa không gian bao la ấy xuất hiện tiếng hót của chim Chiền Chiện , tiếng hót căng – tròn-đầy ngỡ nh ư từng giọt đ ang rơi xuống để nh à th ơ “  tôi đưa tay tôi hứng ” 
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ 
?Qua bức tranh mùa Xuân giúp em hiểu gì về nh à th ơ- bệnh nhân đ ang nằm trên giường bệnh 
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ 
M ột con người sắp từ cỏi trần , bị ốm đau mà vẩn yêu thiên nhiên đ ến thiết tha cháy bỏng , yêu mãnh liệt  nh ư thế th ì thật đá ng quí , đá ng trân trọng 
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ 
? Mùa xuân cuộc đ ời trong đoạn 2 của bài th ơ đư ợc làm nên bởi những từ ng ữ, hình ả nh nào  
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ 
Các hình ả nh th ơ, từ ng ữ : 
	+ Người cầm súng - lộc giắt đ ầy trên lưng 
	+ Người ra đ ồng - lộc trải dài nương mạ 
Tiết 111 Mùa Xuân Nho Nhỏ 
 Tiết 111- Mùa Xuân Nho Nhỏ 
? Hãy tưởng tượng thế giới mùa Xuân cuộc đ ời qua các hình ả nh th ơ, qua từ láy “ hối hả”- “ xôn xao ” 
? Mùa xuân cuộc đ ời trên trang th ơ còn gắn với đ iều kỳ diệu nào nữa 
 Tiết 111- Mùa Xuân Nho Nhỏ  M ột mùa Xuân cuộc đ ời với nhịp sống khẩn trương , nhộn nhịp , hồ hởi , phấn khởi . Một mùa Xuân cuộc đ ời có sự góp sức chiến đ ấu bảo vệ của người lính nơi biên cương , có sự góp sức của người nông dân ra đ ồng sản xuất 
- Tiết 111- Mùa Xuân Nho Nhỏ  M ột mùa Xuân cuộc đ ời còn gắn truyền thống đ ấu tranh “ ngàn năm ”, dù còn “ vất vả”, dù phải “ gian lao ” thế nhưng vẫn “ nh ư vì sao ”đi lên phía trước 
Tiết 111- Mùa Xuân Nho Nhỏ  ? Hãy đ ọc thầm đoạn th ơ cuối , gọi tên các biện pháp nghệ thuật đư ợc nh à th ơ sử dụng 
 ? Nh à th ơ muốn nhắn gữi đ iều gì qua các biện pháp nghệ thuật , từ ng ữ hình ả nh th ơ 
Tiết 111- Mùa Xuân Nho Nhỏ 
	+ Các biện pháp nghệ thật : 
	-Đ iệp ng ữ: “ ta làm ” 
 -So sánh :Ta – Chim 
	 Ta- Hoa 
	 Ta- Nốt trầm xao xuyến 
 - ẩ n dụ : Mùa Xuân nho nhỏ 
Tiết 111 – Mùa Xuân Nho Nhỏ 
Dù rằng đã gi à, dù rằng đ ang bị bệnh nặng , dù đ ang ở giữa ranh giới mong manh của sự sống - cái chết nh à th ơ vẩn nuôi ư ớc nguyện cháy bỏng : sống , dâng hiến cho đ ời  
 Tiết 111- Mùa Xuân nho nhỏ 
? Theo em , có gì đ ặc biệt trong quan niệm về mùa Xuân đ ời người của tác gi ả 
 Tiết 111-112- Mùa Xuân nho nhỏ 
Tr ả lời : 
 Lẽ thường “ mùa Xuân đ ời người ” chỉ có ở tuổi trẻ còn với Thanh Hải : khi bạn làm một việc gì đ ó có ích cho đ ời th ì Xuân sẽ đ ến với anh bất kể tuổi tác , bệnh tật . Đây là một quan niệm hết sức mới mẻ , có ý nghĩa 
 Tiết 111-112- Mùa Xuân nho nhỏ 
	III. Tổng kết : 
	? Em hãy đ ọc lại bài th ơ một lần nữa và nêu nhận xét khái quát về nghệ thuật đư ợc sử dụng trong văn bản 
	? Em hãy gấp trang sách lại , tưởng tượng bức tranh mùa Xuân trong bài th ơ, tưởng tượng thế giới tình cảm của tác gi ả 
Tiết 111 – Mùa Xuân nho nhỏ 
Tr ả lời : 
	* Mùa Xuân nho nhỏ là bài ca về mùa Xuân , một bài ca đư ợc làm nên bởi thế giới ngôn ng ữ trong sáng , hình ả nh th ơ giản dị , nhịp th ơ rộn ràng,.nóng và ấm hơi Xuân của đ ất trời - cuộc đ ời-lòng người 
 * Bài th ơ là “ mùa Xuân nho nhỏ ” ,là khát vọng sống , là tình yêu qu ê hương , đ ất nước của một tâm hồn th ơ 
Chúc mùa Xuân luôn luôn hiện hữu trong trái tim , tâm hồn các em 
  “ Một mùa Xuân nho nhỏ 
 Lặng lẽ dâng cho đ ời 
 Dù là tuổi hai mươi 
 Dù là khi tóc bạc” 
	 Bảo Hương Mùa Xuân 2008