Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Chuyên đề 1: Rèn kĩ năng làm văn nghị luận xã hội - Bài 1: Các kiểu bài văn nghị luận xã hội

CHUYÊN ĐỀ 1 
RÈN KĨ NĂNG LÀM VĂN 
NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 
BÀI 1: CÁC KIỂU BÀI VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 
BÀI 1: CÁC KIỂU BÀI VĂN NGHỊ LUẬN 
XÃ HỘI 
Nghị luận về một sự việc, hiện tượng xã hội 
Nghị luận về 1 tư tưởng, đạo lí 
CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ 
	 	MỘT HIỆN TƯỢNG XÃ HỘI 
1.MB: dẫn dắt giới thiệu vấn đề =trực tiếp+gián tiếp 
2. TB: phân tích, chứng minh, giải thích để làm rõ các mặt 
Biểu hiện/ thực trạng 
Nguyên nhân 
Tác dụng/ hậu quả 
Biện pháp/ giải pháp 
3.TB: Khẳng định/ phủ định và liên hệ bản thân, có hành động cụ thể 
CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ 
	 	MỘT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ 
1.MB: dẫn dắt giới thiệu vấn đề =trực tiếp + gián tiếp 
2. TB: phân tích, chứng minh, giải thích để làm rõ các mặt 
Giải thích: từ ngữ khó/ nghĩ đen, nghĩ bóng 
Phân tích, giải thích, chứng minh: chỉ ra tác dụng , tác hại / đúng, sai.của tư tưởng 
Bàn bạc mở rộng: 
Bài học nhận thức và hành động 
3.TB: Khẳng định/ phủ định và liên hệ bản thân, có hành động cụ thể 
CHUYÊN ĐỀ 1 
 BÀI 2: GIỚI THIỆU CÁC DẠNG ĐỀ THI TUYỂN SINH CỦA ĐÀ NẴNG TRONG NHỮNG NĂM GẦN ĐÂY 
I/ Tìm hiểu đề 
1/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2017 
	Vũ Khoan cho rằng: Cái yếu của người Việt Nam “ là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề ”. (3,0 điểm) 
( Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới, Ngữ văn 9, Tập hai ) 
	Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về phương pháp học tập nhằm khắc phục cái yếu đó. (3,0 điểm) 
2/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2018 
Con chim sẻ nhỏ chết rồi 
Chết trong đêm cơn bão về gần sáng. 
Đêm ấy tôi nằm trong chăn nghe cánh chim đập cửa 
Sự ấm áp gối chăn đã giữ chặt tôi 
Và tôi ngủ ngon lành đến lúc bão vơi . ( Trích Tiếng vọng , Nguyễn Quang Thiều, Tiếng Việt 5, Tập một) 
	Trong đoạn thơ trên, tác giả nói về sự việc gì? Em hãy viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của sự việc đó. (3,0 điểm) 
3/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2019: Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của lời chào trong giao tiếp hằng ngày. (3,0 điểm) 
4/ Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về lời chào trong giao tiếp hàng ngày 
5/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2020 ( đề tham khảo của Sở GD&ĐT Đà Nẵng đưa ra) 
	Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về bài học: Đừng bao giờ chủ quan, cho dù đó là việc nhỏ nhất. (3,0 điểm) 
6/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2020 (đề tham khảo của SGD ĐT Đà Nẵng đưa ra ) 
	Viết một đoạn văn hoặc một bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của việc giữ lời hứa. (3,0 điểm) 
7/ Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về việc giữ lời hứa. 
8/ Đề thi kì 2 lớp 9 của Đà Nẵng 2019 : Viết đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về tác hại của bệnh lề mề, coi thường giờ giấc. 
9/ Viết đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về bệnh lề mề coi thường giờ giấc. 
DẠNG ĐỀ BÀN VỀ MỘT KHÍA CẠNH VẤN ĐỀ 
1/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2017 
	Vũ Khoan cho rằng: Cái yếu của người Việt Nam “ là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề ”. 
( Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới, Ngữ văn 9, Tập hai ) 
	Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về phương pháp học tập nhằm khắc phục cái yếu đó. 
2/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2018 
	Con chim sẻ nhỏ chết rồi / Chết trong đêm cơn bão về gần sáng. 
	Đêm ấy tôi nằm trong chăn nghe cánh chim đập cửa / Sự ấm áp gối chăn đã giữ chặt tôi 
	Và tôi ngủ ngon lành đến lúc bão vơi. 
	Trong đoạn thơ trên, tác giả nói về sự việc gì? Em hãy viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của sự việc đó . 
3/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2019: Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về 
ý nghĩa của lời chào trong giao tiếp hằng ngày. 
5/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2020 ( đề tham khảo của Sở GD&ĐT Đà Nẵng đưa ra) 
	Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về bài học: Đừng bao giờ chủ quan, cho dù đó là việc nhỏ nhất. (3,0 điểm) 
6/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2020 (đề tham khảo của SGD ĐT Đà Nẵng đưa ra ) 
	Viết một đoạn văn hoặc một bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của việc giữ lời hứa. 
8/ Đề thi kì 2 lớp 9 của Đà Nẵng 2019: Viết đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về tác hại của bệnh lề mề, coi thường giờ giấc. 
DẠNG ĐỀ HAY THI VÀO 10 CỦA ĐÀ NẴNG GẦN ĐÂY 
DẠNG ĐỀ BÀN VỀ TOÀN BỘ VẤN ĐỀ 
4/ Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về lời chào trong giao tiếp hàng ngày 
7/ Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về việc giữ lời hứa. 
9/ Viết đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về bệnh lề mề coi thường giờ giấc. 
DẠNG ĐỀ BÀN VỀ MỘT KHÍA CẠNH VẤN ĐỀ: bài học, giải pháp. 
1/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2017 
	Vũ Khoan cho rằng: Cái yếu của người Việt Nam “ là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề ”. 
( Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới, Ngữ văn 9, Tập hai ) 
	Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về phương pháp học tập nhằm khắc phục cái yếu đó. 
DẠNG ĐỀ BÀN VỀ MỘT KHÍA CẠNH VẤN ĐỀ: ý nghĩa, tác dụng/ hậu quả. 
2 / Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2018 
	Con chim sẻ nhỏ chết rồi / Chết trong đêm cơn bão về gần sáng. 
	Đêm ấy tôi nằm trong chăn nghe cánh chim đập cửa / Sự ấm áp gối chăn đã giữ chặt tôi 
	Và tôi ngủ ngon lành đến lúc bão vơi. 
	Trong đoạn thơ trên, tác giả nói về sự việc gì? Em hãy viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của sự việc đó . 
3/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2019: Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về 
ý nghĩa của lời chào trong giao tiếp hằng ngày. 
5/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2020 ( đề tham khảo của Sở GD&ĐT Đà Nẵng đưa ra) 
	Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về bài học: Đừng bao giờ chủ quan, cho dù đó là việc nhỏ nhất. (3,0 điểm) 
6/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2020 (đề tham khảo của SGD ĐT Đà Nẵng đưa ra ) 
	Viết một đoạn văn hoặc một bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của việc giữ lời hứa. 
8/ Đề thi kì 2 lớp 9 của Đà Nẵng 2019: Viết đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về tác hại của bệnh lề mề, coi thường giờ giấc. 
DẠNG ĐỀ BÀN VỀ MỘT KHÍA CẠNH VẤN ĐỀ: ý nghĩa, tác dụng/ hậu quả. 
2 / Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2018 
	Con chim sẻ nhỏ chết rồi / Chết trong đêm cơn bão về gần sáng. 
	Đêm ấy tôi nằm trong chăn nghe cánh chim đập cửa / Sự ấm áp gối chăn đã giữ chặt tôi 
	Và tôi ngủ ngon lành đến lúc bão vơi. 
	Trong đoạn thơ trên, tác giả nói về sự việc gì? Em hãy viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của sự việc đó . 
3/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2019: Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về 
ý nghĩa của lời chào trong giao tiếp hằng ngày. 
5/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2020 ( đề tham khảo của Sở GD&ĐT Đà Nẵng đưa ra) 
	Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về bài học: Đừng bao giờ chủ quan, cho dù đó là việc nhỏ nhất. (3,0 điểm) 
6/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2020 (đề tham khảo của SGD ĐT Đà Nẵng đưa ra ) 
	Viết một đoạn văn hoặc một bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của việc giữ lời hứa. 
8/ Đề thi kì 2 lớp 9 của Đà Nẵng 2019: Viết đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về tác hại của bệnh lề mề, coi thường giờ giấc. 
DẠNG ĐỀ BÀN VỀ MỘT KHÍA CẠNH VẤN ĐỀ: bài học, giải pháp. 
1/ Đề TS vào 10 Đà Nẵng 2017 
	Vũ Khoan cho rằng: Cái yếu của người Việt Nam “ là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề ”. 
( Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới, Ngữ văn 9, Tập hai ) 
	Viết một đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về phương pháp học tập nhằm khắc phục cái yếu đó. 
Bài tập: Chia 6 đề sau vào 2 nhóm và gọi tên cho từng nhóm 
1/ Suy nghĩ về sức mạnh của trí tưởng tượng 
2/ Suy nghĩ về tác hại của sự giận dữ trước những điều nhỏ nhặt 
3/ Thế hệ trẻ VN cần phải làm gì để trở thành công dân toàn cầu 
4 / Làm thế nào để chúng ta khắc phục thói vứt rác bừa bãi. Hãy trình bày suy nghĩ. 
5/Suy nghĩ về cách để bảo vệ bản thân trước đại dịch Covid 19 
6/Đác-uyn đã từng nói: Tôi nghĩ rằng tất cả những gì có giá trị một chút tôi đều thu nhận được bằng cách tự học. Viết đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc tự học. 
NHÓM 1: 
3/ Thế hệ trẻ VN cần phải làm gì để trở thành công dân toàn cầu 
4 / Làm thế nào để chúng ta khắc phục thói vứt rác bừa bãi. Hãy trình bày suy nghĩ. 
5/Suy nghĩ về cách để bảo vệ bản thân trước đại dịch Covid 19 
NHÓM 2 
1/ Suy nghĩ về sức mạnh của trí tưởng tượng 
2/ Suy nghĩ về tác hại của sự giận dữ trước những điều nhỏ nhặt 
6/Đác-uyn đã từng nói: Tôi nghĩ rằng tất cả những gì có giá trị một chút tôi đều thu nhận được bằng cách tự học. Viết đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc tự học. 
DẠNG ĐỀ BÀN VỀ MỘT KHÍA CẠNH CỦA VẤN ĐỀ: 
Bàn về vai trò/ ý nghĩa/ tác dụng/ hậu quả 
1/ Suy nghĩ về sức mạnh của trí tưởng tượng 
2/ Suy nghĩ về tác hại của sự giận dữ trước những điều nhỏ nhặt 
6/Đác-uyn đã từng nói: Tôi nghĩ rằng tất cả những gì có giá trị một chút tôi đều thu nhận được bằng cách tự học. Viết đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc tự học. 
DẠNG ĐỀ BÀN VỀ MỘT KHÍA CẠNH CỦA VẤN ĐỀ: 
Bàn về vai trò/ ý nghĩa/ tác dụng/ hậu quả 
1/ Suy nghĩ về sức mạnh của trí tưởng tượng 
2/ Suy nghĩ về tác hại của sự giận dữ trước những điều nhỏ nhặt 
6/Đác-uyn đã từng nói: Tôi nghĩ rằng tất cả những gì có giá trị một chút tôi đều thu nhận được bằng cách tự học. Viết đoạn văn hoặc bài văn ngắn trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc tự học. 
Chia 6 đề trên vào 2 nhóm và đặt tên cho từng nhóm 
DẠNG ĐỀ BÀN VỀ MỘT KHÍA CẠNH CỦA VẤN ĐỀ: 
Bàn về giải pháp, bài học 
3/ Thế hệ trẻ VN cần phải làm gì để trở thành công dân toàn cầu 
4/ Làm thế nào để chúng ta khắc phục thói vứt rác bừa bãi. Hãy trình bày suy nghĩ. 
5/Suy nghĩ về cách để bảo vệ bản thân trước đại dịch Covid 19 
Chia 6 đề trên vào 2 nhóm và đặt tên cho từng nhóm 
 BÀI 2: GIỚI THIỆU CÁC DẠNG ĐỀ THI TUYỂN SINH CỦA ĐÀ NẴNG TRONG NHỮNG NĂM GẦN ĐÂY 
I/ Tìm hiểu đề 
Về nội dung: Thường thi các đề bàn về 1 khía cạnh của vấn đề 
Về hình thức: đoạn văn hoặc bài văn ngắn 
 BÀI 2: GIỚI THIỆU CÁC DẠNG ĐỀ THI TUYỂN SINH CỦA ĐÀ NẴNG TRONG NHỮNG NĂM GẦN ĐÂY 
I/ Tìm hiểu đề 
II/ Phân tích đáp án và biểu điểm 
DẠNG ĐỀ 
Dạng câu hỏi những năm gần đây: chủ yếu hỏi về 1 khía cạnh của vấn đề: vai trò, ý nghĩa, tác dụng, tầm quan trọng, hậu quả// bài học, giải pháp. 
Hình thức: đoạn văn hoặc bài văn ngắn 
BIỂU ĐIỂM 
II/ PHÂN TÍCH ĐÁP ÁN +BIỂU ĐIỂM 
Hình thức đoạn văn hoặc bài văn+chính tả, 
ngữ pháp 
0.25 điểm 
Xác định đúng được vấn đề: 
0.25 điểm 
Giải thích 
0.5 điểm 
Bàn bạc trọng tâm vấn đề 
1.25 điểm 
Bài học nhận thức hành động 
0.5 điểm 
Diễn đạt sáng tạo, suy nghĩ sâu sắc 
0.25 ĐIỂM 
Những lỗi cần tránh: dung lượng quá ngắn hoặc quá dài 
Xác định sai vấn đề 
Trình tự diễn đạt lôn, xộn 
Diễn đạt lan man, không có liên kết 
Sử dụng thao tác lập luận chưa phong phú 
Chưa biết cách tìm ý mở rộng nâng cao, chưa biết tạo điểm nhấn để đạt điểm sáng tạo 
III/ LƯU Ý 
Mở : 1-3 câu: trực tiếp hoặc gián tiếp 
Giải thích : 1-2 câu: giải thích cụ thể những từ ngữ, hình ảnh, khái niệm 
Triển khai vấn đề : 8-10 câu: sử dụng các thao tác lập luận để làm sáng rõ vấn đề 
Kết: 1-3 câu: khẳng định/ phủ định+bài học liên hệ 
BỐ CỤC HỢP LÍ 
HƯỚNG DẪN LÀM DẠNG VĂN BÀN VỀ Ý NGHĨA, VAI TRÒ, TÁC DỤNG/ HẬU QUẢ, TÁC HẠI,.CỦA MỘT TƯ TƯỞNG, HIỆN TƯỢNG 
BÀI 3: 
BÀI 3: 
I/ TÌM HIỂU ĐỀ 
Dấu hiệu nhận biết 
Dạng tích cực: thường có các từ ngữ: Ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng, sự cần thiết, giá trị 
Dạng tiêu cực: thường có các từ ngữ: tác hại, sự ảnh hưởng nghiêm trọng, mặt trái, hậu quả, tác động tiêu cực. 
II/ CÁCH TÌM Ý 
1/ Giải thích: những từ ngữ khó, trừu tượng thật ngắn gọn 
2/ Triển khai vấn đề 
Cần trả lời các câu hỏi: 
Tại sao vấn đề đó quan trọng, có ý nghĩ, có tác hại? 
Phải nhìn nhận vấn đề từ các góc độ: 
Với bản thân : cần chú ý 
Năng lực gì? 
Phẩm chất gì? 
Ý chí? Động lực? 
Tạo cho ta cơ hội gì? 
Gặp phải thất bại gì? 
Với gia đình/ nhà trường 
Với môi trường xã hội, môi trường tự nhiên 
Làm cho mỗi quan hệ ta với tập thể/ cộng đồng, trào lưu/ đất nước/ dân tộc/ nhân loại 
b. Điều này đã được biểu hiện như thế nào trong thực tế cuộc sống? 
c. Nếu không như vậy thì sao? 
BÀI 3: 
Ý phản biện: 
Cách 1 : Bác bỏ những cách nhìn nhận cực đoan, phiến diện, lệch lạc 
 Ví dụ: 
giản dị - những xuề xòa, dễ dãi 
Tự trọng - tự ái 
Tự tin - tự cao, tự mãn 
Khiêm tốn – tự ti mặc cảm 
Cách 2: Bổ sung vấn đề: 
Bài học nhận thức và hành động 
Khẳng định/ phủ định vấn đề 
Đưa bài học 
BÀI 3: 
BÀI 3: