Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Văn bản "Khi con tu hú"

ng÷ v¨n 8 
NhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o 
 vÒ dù giờ thăm lớp 8A 
 Khi con tu hú gọi bầy 
 Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần 
 Vườn râm dậy tiếng ve ngân 
 Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào 
 Trời xanh càng rộng càng cao 
 Đôi con diều sáo lộn nhào từng không... 
 Ta nghe hè dậy bên lòng 
 Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi! 
 Ngột làm sao, chết uất thôi 
 Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu! 
KHI CON TU HÚ 
Nhà lao Thừa Phủ 
 Tác giả: 
 - Tố Hữu ( 1920 – 2002) tên thật là Nguyễn Kim Thành, quê ở Thừa Thiên. 
 Là chiến sĩ đồng thời cũng là nhà thơ lớn tiêu biểu cho nền văn học đương đại. 
 Ông được coi là lá cờ đầu của nền thơ ca cách mạng và kháng chiến. Được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 1996. 
 Tác phẩm: 
 Sáng tác tháng 7/ 1939 tại nhà lao Thừa Phủ. In trong tập 
 “Từ ấy” 
Phòng số 9 nơi giam Tố Hữu 
Tố Hữu với Bác Hồ ở Pắc Bó 1961 
Tố Hữu làm việc với Bác Hồ 1961 
Tố Hữu vào chiến trường Miền Nam 
Một số hình ảnh về hoạt động cách mạng của nhà thơ 
Tu hú : loài chim lông màu đen (con mái lông đen có đốm trắng), lớn hơn chim sáo, thường kêu vào đầu hè. 
 Khi con tu hú gọi bầy 
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần 
 Vườn râm dậy tiếng ve ngân 
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào 
 Trời xanh càng rộng càng cao 
 Đôi con diều sáo lộn nhào từng không 
 Ta nghe hè dậy bên lòng 
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi ! 
 Ngột làm sao, chết uất thôi 
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu ! 
Cảnh thiên nhiên vào hè 
Tâm trạng người tù cách mạng 
KHI CON TU HÚ 
KHI CON TU HUÙ 
Chỉ là vế phụ của một câu trọn ý. 
Mở ra bao nhiêu liên tưởng. 
“Khi chim tu hú gọi bầy là khi mùa hè đến 
người tù cách mạng (nhân vật trữ tình) 
 càng cảm thấy ngột ngạt trong phòng giam 
chật chội,càng thèm khát cháy bỏng 
 cuộc sống tự do tưng bừng ở bên ngoài”. 
Nhan đề bài thơ đã gợi mạch cảm xúc 
 của toàn bài. 
NOÄI DUNG BAØI THÔ. 
* NHAN ÑEÀ BAØI THÔ. 
 Khi con tu hú gọi bầy 
 Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần 
 Vườn râm dậy tiếng ve ngân 
 Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào 
 Trời xanh càng rộng càng cao 
 Đôi con diều sáo lộn nhào từng không 
* Thảo luận: 
? Em hãy chỉ ra những âm thanh, sự vật, màu sắc mà tác giả nhắc đến trong bức tranh mùa hè? Qua đó em có nhận xét gì về bức tranh mùa hè ? 
 Khi con tu hú gọi bầy 
 Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần 
 Vườn râm dậy tiếng ve ngân 
 Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào 
 Trời xanh càng rộng càng cao 
 Đôi con diều sáo lộn nhào từng không 
đang 
dần 
dậy 
ngân 
rây 
đầy 
chín 
ngọt 
rộng 
cao 
lộn nhào 
* Âm thanh: 
- Tiếng tu hú 
- Tiếng ve 
- Tiếng sáo diều 
* Màu sắc: 
- Vàng - Hồng- Xanh 
 tươi vui, ngân vang, tưng bừng rộn rã 
 tươi sáng, rực rỡ 
* Không gian: 
 Rộng rãi, khoáng đạt, tự do... 
*Sự vật: 
- Lúa chiêm- đang chín 
Trái cây – ngọt dần 
Vườn - dậy  
Bắp – vàng hạt  
Sân - đầy nắng  
- Trời – càng rộng càng cao . 
- Diều sáo – lộn nhào  
 vận động, sinh sôi, nảy nở không ngừng 
 đánh thức, mở ra, bắt nhịp cho tất cả 
Cảnh mùa hè đầy mầu sắc, âm thanh, hương vị . Mọi vật sống động, đang phát triển hết sức tự nhiên, mạnh mẽ. 
Nghệ thuật: tác giả đã sử dụng các từ ngữ chọn lọc , chi tiết đặc sắc: Những động từ mạnh : dậy, lộn nhào. Những tính từ: Chín, ngọt, đầy, rộng, cao để diễn tả sự căng đầy nhựa sống của mùa hè,bầu trời được mở rộng và cao thêm những cánh diều tự do bay lượn. Tất cả tạo nên sự đối lập giữa không gian chật hẹp trong phòng giam. 
TiÕng chim tu hó thøc dËy 
Bøc tranh mïa hÌ 
Rén r· ©m thanh Rùc rì s¾c mµu Ngät ngµo hư­¬ng vÞ 
Bøc tranh ®Ñp: ®Çy søc sèng, kÕt ®äng h×nh ¶nh tù do 
Kh¸t väng 
Bøc tranh t©m tr¹ng 
U uÊt ngét ng¹t, muèn ®Ëp tan xiÒng g«ng 
Yªu ®êi, yªu tù do g¾n bã víi cuéc sèng quª h­¬ng 
Tù do 
SÔ ÑOÀ CUÛNG COÁ NOÄI DUNG BAØI HOÏC 
* Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài mới: 
- Học thuộc lòng bài thơ. 
- Vẽ bức tranh thiên nhiên khi mùa hè đến bằng cảm nhận của em. 
 Chuẩn bị bài :Khi con tu hú ( Tiết 2) 
 CHÂN THÀNH CẢM ƠN 
 CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM