Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 91: Văn bản "Chiếu dời đô" - Dương Hoàng Giang

CHÀO MỪNG CÁC EM 
ĐẾN VỚI LỚP HỌC TRỰC TUYẾN 
“ CHỐNG COVID - 19 ” 
Văn 8 Tiết 91 
NGƯỜI THỰC HIỆN : Dương Hoàng Giang 
CHIẾU DỜI ĐÔ 
THIÊN ĐÔ CHIẾU- LÝ CÔNG UẨN 
Ngữ văn 8 : Bài 22 
TIẾT 91 
CHIẾU DỜI ĐÔ (Thiên đô chiếu) 
I . Đọc tìm hiểu chú thích: 
1/Tác giả: 
-Lí Công Uẩn (974 -1028) – Lí Thái Tổ, quê ở tỉnh Bắc Ninh . 
-Ông là người thông minh, nhân ái và sáng lập ra nhà Lý. 
TƯỢNG LÍ CÔNG UẨN - Ở HÀ NỘI 
Lý Công Uẩn (974 – 1028 ) 
Khi mới 20 tuổi, Lý Công Uẩn được đưa vào triều làm một chức quan võ. Vốn là người thông minh, có sức khoẻ và chí lớn, Công Uẩn từ đó ngày càng được tin cậy trong triều, về sau làm tới Tả thân vệ Điện tiền chỉ huy sứ và trở thành trụ cột của nhà tiền Lê. 
Vì vậy ngay sau khi Lê Long Đĩnh mất, mọi triều thần mà người chủ xướng là quan Chi Hậu Đào Cam Mộc nhận thấy Lý Công Uẩn là người khoan hòa, nhân thứ và được lòng muôn dân nên đã tôn ông lên làm vua. Lý Công Uẩn lên ngôi vua, lấy niên hiệu là Thuận Thiên, triều Lý được thành lập. Cuộc chuyển giao triều đại từ họ Lê sang họ Lý đã diễn ra một cách hoà bình êm thấm. 
2/Tác phẩm: 
Hoàn cảnh ra đời :- Ra đời năm 1010 nhằm 
bày tỏ ý định dời đô từ Hoa Lư ra Đại La. 
+ Mục đích: do vua dùng để ban bố mệnh lệnh. 
+ Nội dung: Thể hiện tư tưởng chính trị lớn lao có ảnh hưởng đến thời đại. 
+ Hình thức : Được viết bằng văn xuôi(văn vần) có xen kẽ những câu văn biền ngẫu 
3. Thể loại : Chiếu 
Nhà vua ban chiếu 
Ngữ văn 8 : Bài 22- Tiết 91 
 CHIẾU DỜI ĐÔ 
 (Thiên đô chiếu ) 
I/Đọc - tìm hiểu chú thích : 
1/Tác giả: 
2/Tác phẩm: 
3/ Thể loại : 
II / Đọc - hiểu văn bản 
Ngữ văn 8 : Bài 22 –tiết 91 
 CHIẾU DỜI ĐÔ 
(Thiên đô chiếu ) 
II/Đọc hiểu văn bản 
1/Đọc: 
2/Phương thức biểu đạt: 
Nghị luận 
3/ Bố cục : 
3 phần (2 lu ận điểm) 
 CHIẾU DỜI ĐÔ 
 (Thiên đô chiếu ) 
Bố cục: 3 phần 
Từ đầu -> không thể không dời đô: 
 Phần 2 :Tiếp cho đến muôn đời: 
Ngữ văn 8 : Bài 22- Tiết 91 
N êu lý do chọn thành Đại La 
N êu lý do dời đô 
Phần 3 : Phần còn lại: Khẳng định quyết tâm dời đô 
 CHIẾU DỜI ĐÔ 
 (Thiên đô chiếu ) 
II/Đọc hiểu văn bản 
1/Đọc: 
2/Phương thức biểu đạt: 
3/ Bố cục : 
 Ngữ văn 8 : Bài 22- Tiết 91 
 4/Tìm hiểu chi tiết 
Nghị luận 
3 phần 
 X­a nhµ Th­¬ng ®Õn vua Bµn Canh n¨m lÇn dêi ®«; nhµ Chu ®Õn vua Thµnh V­¬ng còng ba lÇn dêi ®«. Ph¶i ®©u c¸c vua thêi Tam ®¹i theo ý riªng m×nh mµ tù tiÖn chuyÓn dêi? ChØ v× muèn ®ãng ®« ë n¬i trung t©m, m­u toan nghiÖp lín, tÝnh kÕ mu«n ®êi cho con ch¸u; trªn v©ng mÖnh trêi, d­íi theo ý d©n, nÕu thÊy thuËn tiÖn th× thay ®æi. Cho nªn vËn n­íc l©u dµi, phong tôc phån thÞnh. ThÕ mµ hai nhµ §inh, Lª l¹i theo ý riªng m×nh, khinh th­êng mÖnh trêi, kh«ng noi theo dÊu cò cña Th­¬ng, Chu, cø ®ãng yªn ®« thµnh ë n¬i ®©y, khiÕn cho triÒu ®¹i kh«ng ®­îc l©u bÒn, sè vËn ng¾n ngñi, tr¨m hä ph¶i hao tèn, mu«n vËt kh«ng ®­îc thÝch nghi. TrÉm thấy ®au xãt vÒ viÖc ®ã, kh«ng thÓ kh«ng dêi ®æi. 
 1: LÝ do dêi ®« 
4/ Tìm hiểu chi tiết: 
 - Nhà Thương năm lần dời đô 	nhà Chu ba lần dời đô. 
+/Lịch sử các triều đại ở Trung Quốc : 
 a/Lí do dời đô: 
+/Th ực tế l ịch sử nhà Đinh,Lê 
 - Nhà Đinh, Lê không dời đô 
 - Lý do: Theo ý trời, ý dân. 
 - Kết quả: Đất nước thịnh vượng 
 - Kết quả : Triều đại không lâu bền  
- Nghệ thuật : So sánh đối chiếu, dẫn chứng toàn diện, tiêu biểu lập luận thấu tình đạt lý. 
-Ý nghĩa : 
 + Dời đô là việc làm chính nghĩa vì nước vì dân theo mệnh trời 
+ Thể hiện thực lực của nước ta lớn mạnh, ý chí tự cường. 
 =>Thái độ và quyết định của nhà 	vua: Trẫm rất đau xót  	không thể không dời đổi. 
 - Trái ý trời, ý dân 
 Huèng g× thµnh §¹i La, kinh ®« cò cña Cao V­¬ng: ë vµo n¬i trung t©m trêi ®Êt; ®­îc c¸i thÕ rång cuén hæ ngåi; ®· ®óng ng«i nam b¾c ®«ng t©y; l¹i tiÖn h­íng nh×n s«ng dùa nói; ®Þa thÕ réng mµ b»ng; ®Êt ®ai cao mµ tho¸ng. D©n c­ khái chÞu c¶nh khèn khæ ngËp lôt; mu«n vËt còng rÊt mùc phong phó tèt t­¬i. Xem kh¾p ®Êt ViÖt ta, chØ n¬i nµy lµ th¾ng ®Þa. ThËt lµ chèn tô héi träng yÕu cña bèn ph­¬ng ®Êt n­íc; còng lµ n¬i kinh ®« bËc nhÊt cña ®Õ v­¬ng mu«n ®êi. 
 TrÉm muèn dùa vµo sù thuËn lîi cña ®Êt Êy ®Ó ®Þnh chç ë. C¸c khanh nghÜ thÕ nµo? 
2/ Nguyên nhân chọn Đại La . 
 2/ Nguyên nhân chọn Đại La . 
 -Về mặt địa lí:Trung tâm, có núi có sông, đất rộng bằng cao thoáng . 
-Về v ăn hoá chính trị : Là mảnh đất thịnh vượng,, đầu mối giao lưu . 
 Hội tụ đủ mọi mặt của đất nước xứng đáng là trung tâm văn hoá, kinh tế, chính trị). 
- Về mặt lịch sử: Nơi xưa Cao Vương đóng đô. 
Đại La 
Về lịch sử 
Cao Vương đóng đô 
Về địa lí 
Trung tâm của trời đất 
 Về văn hoá 
Mảnh đất thịnh vượng 
Hội đủ điều kiện Kinh đô 
Dêi ®« lµ ®iÒu ®· tõng x¶y ra trong lÞch sö 
H¹n chÕ cña viÖc ®ãng ®« ë Hoa L­ 
§¹i La cã nhiÒu lîi thÕ 
§¹i La ®· tõng lµ kinh ®« 
Mong ®­îc sù ®ång thuËn cña mäi ng­êi 
LÝ do dêi ®« 
Kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m dêi ®« 
Chän §¹i La lµm n¬i ®Þnh ®« 
NhÊt thiÕt ph¶i dêi ®« 
§¹i La lµ n¬i tèt nhÊt ®Ó ®Þnh ®« 
Bè côc vµ lËp luËn cña bµi 
 III/ Tổng kết : 
1.Nội dung : Khát vọng một đất nước thống nhất, độc lập, h ùng cường, khẳng định ý chí tự cường và sự lớn mạnh của dân tộc Đại Việt. 
2.Nghệ thuật : Thuyết phục người nghe bằng lí lẽ chặt chẽ,sử dụng những câu văn biền ngẫu giàu hình ảnh và sự kết hợp hài hoà giữa lí và tình. 
Cố đô Hoa Lư 
 Chùa Một Cột 
 Một số công trình tiêu biểu của Thăng Long - Hà Nội 
Lăng Chủ Tịch Hồ Chí Minh 
HỒ GƯƠM,THÁP RÙA 
§Òn §« (1030) 
Văn miếu Quốc Tử Giám 
Sân vận động quốc gia Mỹ Đình 
Nhà hát lớn Hà Nội 
 Đại học Y Hà Nội 
Chợ Đồng Xuân 
N hững điều cần nắm vững qua bài học 
* Thấy được khát vọng đất nước độc lập, khí 
phách tự cường của dân tộc. 
 * Thấy được kết cấu chặt chẽ, lập luận thuyết phục kết hợp giữa lí và tình. 
* Nắm được đặc điểm chức năng thể chiếu và vận dụng làm văn nghị luận. 
THẢO LUẬN NHÓM 
IV Luyện tập: 
1.Chứng minh sự đúng đắn về việc dời đô của Lí Công Uẩn ? 
 Thăng Long là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, của đất nước từ khi Lí Công Uẩn dời đô đến nay. Thủ đô Hà nội luôn là trái tim của tổ quốc. Thăng Long – Hà Nội luôn vững vàng trong mọi thử thách (trải qua các cuộc chiến tranh từ xưa đến nay). 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 
(chọn câu trả lời đúng nhất ) 
2. Vì sao nói “Chiếu dời đô” ra đời phản ánh ý chí độc lập tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt ? 
 A/ Triều đình nhà Lí đủ lớn mạnh chấm dứt nạn phong kiến cát cứ. 
 B/ Dân tộc Đại Việt đủ sức sánh ngang hàng với phương Bắc. 
 C/ Định đô ở Thăng Long là nguyện vọng của nhân dân xây dựng một đất nước độc lập, tự cường. 
 D/ Cả ba ý trên. 
D 
CỦNG CỐ - DẶN DÒ 
Bài tập: 
3. Học tập cách viết đoạn văn biền ngẫu thuyết. 
minh về thắng địa Đại La và viết một đoạn văn. 
như thế giới thiệu một danh lam, di tích thắng cảnh ở quê em bằng văn xuôi. 
- Bài mới : Soạn và chuẩn bị bài “H ịch tướng sỹ ”