Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 101: Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm - Dương Hoàng Giang

PHÒNG GD&ĐT THƯỜNG TÍN 
TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRÃI 
LỚP HỌC ONLINE TRÊN ZOOM - NGỮ VĂN LỚP 8 
Giáo viên: Dương Hoàng Giang 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Nêu những điều cần chú ý khi viết đoạn văn trình bày luận điểm. 
LUYỆN TẬP XÂY DỰNG VÀ TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM 
Tiết 101. 
 Chuẩn bị ở nhà 
Đề bài: “ Hãy viết một bài báo tường để khuyên một số bạn trong lớp phải học tập chăm chỉ hơn”. Lập dàn bài các luận điểm, luận cứ và dự kiến cách trình bày. 
Tiết 101:  LUYỆN TẬP XÂY DỰNG VÀ TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM 
I/ Xây dựng hệ thống luận điểm : 
Đề bài : “Hãy viết một bài báo tường để khuyên một số bạn trong lớp cần phải học tập chăm chỉ hơn”. 
	 Một bạn dự định đưa vào bài viết của mình những luận điểm dưới đây: 
Lớp ta có nhiều bạn học giỏi, lao động tốt, làm vui lòng thầy cô, cha mẹ, xứng đáng là tấm gương sáng cho mọi người noi theo. 
Các thầy,cô giáo và nhiều bậc phụ huynh của lớp ta rất lo buồn. 
Thế mà một số bạn trong lớp còn tỏ ra chểnh mảng trong học tập. 
Vậy thì ngay từ lúc này, các bạn ấy hãy chuyên cần học tập hơn. 
Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có niềm vui trong cuộc sống. 
	 Hệ thống luận điểm này có chỗ nào chưa chính xác? 
 Nếu có, thì theo em, bạn ấy cần phải điều chỉnh, sắp xếp lại như thế nào? 
Lớp ta có nhiều bạn học giỏi,lao động tốt, làm vui lòng thầy cô, cha mẹ, xứng đáng là tấm gương sáng cho mọi người noi theo. 
Các thầy,cô giáo và nhiều bậc phụ huynh của lớp ta rất lo buồn. 
Thế mà một số bạn trong lớp còn tỏ ra chểnh mảng trong học tập. 
Vậy thì ngay từ lúc này, các bạn ấy hãy chuyên cần học tập hơn. 
Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có niềm vui trong cuộc sống. 
Lạc ý 
Chưa logic 
Chưa đầy đủ 
(?) Hãy bổ sung và sắp xếp lại hệ thống luận điểm cho hợp lí 
-Thêm luận điểm 
- Sắp xếp lại:(a)- (c)- (b)- (e)-(d) 
lao động tốt 
Có thể bổ sung, sắp xếp lại như sau: 
 Đất nước đang rất cần những người tài giỏi để đưa đất nước tiến lên “đài vinh quang”, sánh kịp với bạn bè năm châu. 
b) 	 Quanh ta đang có nhiều tấm gương của các bạn học sinh phấn đấu học giỏi nhằm đáp ứng yêu cầu của đất nước. 
c) 	 Muốn học giỏi, muốn thành tài thì trước hết phải học chăm. 
d) 	 Thế mà một số bạn trong lớp ta còn tỏ ra chểnh mảng 
 trong học tập làm cho thầy,cô giáo và các bậc cha mẹ 
 rất lo buồn. 
 Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có niềm vui trong cuộc sống. 
g) 	 Vậy thì ngay từ lúc này, các bạn ấy hãy chuyên cần học tập hơn để trở thành người có ích cho cuộc sống và tìm được niềm vui chân chính, lâu bền. 
I/ Xây dựng hệ thống luận điểm : 
- Chính xác 
- Phù hợp 
- Sắp xếp hợp lí 
II/ Trình bày luận điểm 
1/ Giới thiệu luận điểm 
(?) Hãy nhắc lại những yêu cầu cơ bản khi xây dựng hệ thống luận điểm. 
(?) Nêu các bước trình bày luận điểm 
Tiết 101:  LUYỆN TẬP XÂY DỰNG VÀ TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM 
(1)Tuy nhiên, các bạn ấy chưa 
thấy rằng, bây giờ càng ham 
vui chơi,không chịu học hành 
 thì sau này càng khó có được 
 niềm vui trong cuộc sống. 
Do đó, các bạn ấy chưa 
thấy rằng, bây giờ càng ham 
 vui chơi thì sau này càng khó 
 có được niềm vui trong cuộc 
sống. 
(3) Nhưng các bạn có nên 
chểnh mảng trong học tập như 
thế hay không? Xin hãy nhớ 
rằng,bây giờ càng ham vui 
chơi, không chịu học hành thì 
 sau này càng khó có được 
niềm vui trong cuộc sống. 
Em chọn câu nào để giới thiệu 
luận điểm (e)? Vì sao? 
- Chọn : câu (1) hoặc câu (3) 
- Câu (2) : dùng quan hệ từ không phù hợp 
Em hãy điều chỉnh lại câu (2) 
cho phù hợp với yêu cầu giới 
thiệu luận điểm (e) 
 Nhưng rất đáng tiếc, đáng buồn là một số bạn trong lớp ta chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống. 
Hãy nghĩ thêm một vài câu giới 
thiệu luận điểm khác 
I/ Xây dựng hệ thống luận điểm : 
- Chính xác 
Phù hợp 
Sắp xếp hợp lí 
II/ Trình bày luận điểm 
1/ Giới thiệu luận điểm 
 Thể hiện luận điểm trong câu chủ đề. 
2/ Sắp xếp luận cứ 
Tiết 101:  LUYỆN TẬP XÂY DỰNG VÀ TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM 
Sau này, khi lớn lên, bạn sẽ sống trong thời đại mà trình độ khoa học- kĩ thuật và văn hóa- nghệ thuật ngày một nâng cao. 
(2) Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng cần phải có tri thức. 
(3) Muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học tập,ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. 
(4) Do đó, người học sinh hôm nay càng ham vui chơi, không chăm học thì ngày mai càng khó có thể làm được việc gì có ý nghĩa, và do đó, càng khó có được niềm vui trong cuộc sống. 
(?) Cách sắp xếp luận cứ như thế đã đảm bảo cho luận điểm được trình bày sáng, rõ chưa? 
 Sắp xếp luận cứ theo trình tự (1)- (2)- (3)- (4) là hợp lí. 
(?) Có cách sắp xếp nào khác không? Nếu có thì phải thêm yêu cầu gì? 
 Có thể sắp xếp theo trình tự : 
(2)- (3)- (1)- (4); (4) –(1)- (2)- (3); 
(3)-(1)-(2)-(4)nhưng phải thay 
 đổi cách viết câu cho phù hợp. 
I/ Xây dựng hệ thống luận điểm : 
II/ Trình bày luận điểm 
1/ Giới thiệu luận điểm 
Thể hiện luận điểm trong câu chủ đề. 
2/ Sắp xếp luận cứ: 
-Theo trình tự hợp lí 
- Nhiều cách 
3/Viết đoạn: 
(?) Hãy nêu các cách viết đoạn văn nghị luận mà em biết. 
Tiết 101:  LUYỆN TẬP XÂY DỰNG VÀ TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM 
 Sau này, khi lớn lên, bạn sẽ 
sống trong thời đại mà trình độ khoa 
học- kĩ thuật và văn hóa-nghệ thuật 
ngày một nâng cao.Trong xã hội ấy, 
làm việc gì cũng cần phải có tri thức. 
Muốn có tri thức thì phải chăm chỉ 
học tập,ngay từ khi còn ngồi trên 
ghế nhà trường. Do đó,người học 
sinh hôm nay càng ham vui chơi, 
không chăm học thì ngày mai càng 
khó có thể làm được việc gì có ý 
nghĩa, và do đó, càng khó có được 
niềm vui trong cuộc sống. 
(?) Đây là đoạn văn diễn dịch hay quy nạp? Vì sao? 
Đoạn văn quy nạp 
Câu chủ đề ở cuối đoạn văn 
(?) Em có thể biến đổi đoạn văn ấy từ quy nạp thành diễn dịch (hoặc ngược lại) được không? Bằng cách nào? 
-Biến đổi được 
-Bằng cách: 
+ Thay đổi vị trí câu chủ đề 
+Thêm bớt từ ngữ hoặc viết lại câu cho phù hợp 
Chuyeån thaønh ñoaïn quy naïp : 
 Hieän nay löôïng kieán thöùc nhieàu, neáu chuùng ta khoâng thöôøng xuyeân hoïc baøi vaø laøm baøi taäp seõ khoâng naém ñöôïc lyù thuyeát vaø caùc kyõ naêng thöïc haønh.() Caùc baïn phaûi thaáy vieäc töï giaùc hoïc laø moät thuù vui, caûm thaáy sung söôùng khi giaûi ñöôïc moät baøi toaùn khoù, vieát ñöôïc baøi vaên hay thì luùc ñoù hoïc môùi coù hieäu quaû û. Do ñoù, muoán hoïc gioûi ngöôøi hoïc phaûi chaêm chæ, tự giaùc. 
 Muoán hoïc gioûi, ñoøi hoûi ngöôøi hoïc phaûi chaêm chæ, tự giaùc. Vì hieän nay löôïng kieán thöùc nhieàu, neáu chuùng ta khoâng thöôøng xuyeân hoïc baøi vaø laøm baøi taäp seõ khoâng naém ñöôïc lyù thuyeát vaø caùc kyõ naêng thöïc haønh.( )Caùc baïn phaûi thaáy vieäc töï giaùc hoïc laø moät thuù vui, caûm thaáy sung söôùng khi giaûi ñöôïc moät baøi toaùn khoù, vieát ñöôïc baøi vaên hay thì luùc ñoù hoïc môùi coù hieäu quaû. 
Chuyển đổi đoạn văn : 
I/ Xây dựng hệ thống luận điểm : 
- Chính xác 
- Phù hợp 
- Sắp xếp hợp lí 
II/ Trình bày luận điểm 
1/ Giới thiệu luận điểm 
Thể hiện luận điểm trong câu chủ đề. 
2/ Sắp xếp luận cứ: 
-Theo trình tự hợp lí 
- Nhiều cách 
3/Viết đoạn: 
- Theo phương pháp: Quy nạp, diễn dịch 
- Kết đoạn 
Tiết 101:  LUYỆN TẬP XÂY DỰNG VÀ TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM 
 Bạn em muốn kết thúc đoạn văn bằng một câu hỏi giống câu kết đoạn trong văn bản “ Hịch tướng sĩ”: “Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không?”. Theo em, nên viết câu kết đoạn như thế nào cho phù hợp với yêu cầu của bạn? 
Lúc bấy giờ,các bạn muốn vui chơi nữa liệu có được không? 
Lúc bấy giờ, các bạn không muốn vui chơi nữa liệu có được không? 
Hãy viết một số kết đoạn khác 
VD: 
Tóm lại không thể không thừa nhận như một chân lí hiển nhiên rằng học sinh ngày nay càng ham chơi 
Bởi vậy, với người học sinh hôm nay học chăm, tự giác không chỉ là nhiệm vụ cần thiết mà còn là niềm vui, niềm tin cho ngày mai, cho tương lai. 
Không chăm chỉ học tập là con đường đi vào ngõ cụt của tuổi trẻ học đường. 
I/ Xây dựng hệ thống luận điểm : 
- Chính xác 
- Phù hợp 
- Sắp xếp hợp lí 
II/ Trình bày luận điểm 
1/ Giới thiệu luận điểm 
Thể hiện luận điểm trong câu chủ đề. 
2/ Sắp xếp luận cứ: 
-Theo trình tự hợp lí 
- Nhiều cách 
3/Viết đoạn: 
- Theo phương pháp: Quy nạp, diễn dịch 
- Kết đoạn : 
linh hoạt, thuyết phục 
Tiết 101:  LUYỆN TẬP XÂY DỰNG VÀ TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM 
THẢO LUẬN NHÓM 
 Viết một đoạn văn để trình bày luận điểm: 
 “ Đọc sách là công việc vô cùng bổ ích, 
 vì nó giúp ta hiểu biết thêm về đời sống”. 
 Nêu cách trình bày và phương pháp lập 
 luận của đoạn văn vừa viết. 
BÀI TẬP VỀ NHÀ 
 Viết thành bài văn hoàn chỉnh cho đề bài: 
“ Hãy yêu sách, nó là nguồn kiến thức, chỉ có kiến thức mới là con đường sống.” 
CỦNG CỐ Vẽ bản đồ tư duy về cách xây dựng và trình bày luận điểm 
Dặn dò 
 Ôn tập lí thuyết văn nghị luận, luận điểm,bố 
cục, liên kết và các văn bản: Chiếu dời đô, 
Hịch tướng sĩ, Bàn luận về phép học, chuẩn 
bị viết bài số 6 ở lớp.