Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 44: Văn bản "Cảnh khuya"

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG 
CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ 
KiÓm tra bµi cò 
 Vọng Lư sơn bộc bố . ( Xa ngắm thác núi Lư ) 
 Nam quốc sơn hà . 
 ( Sông núi nước Nam) 
 Bánh trôi nước . 
 Hồi hương ngẫu thư . 
( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê ) 
Nhận xét về 
thể thơ của các 
văn bản trên ? 
Thể thơ 
 thất ngôn tứ tuyệt 
1. Bµi th ¬ gåm : 
 C. 3 phÇn . 
 B. 2 phÇn . 	 D. 4 phÇn ( ®Ò, thùc , luËn , kÕt ) 
2. Số câu trong một bài và số chữ trong một câu : 
 A. 4 c©u , mçi c©u 8 ch ÷. 	 C. 4 c©u , mçi c©u 5 ch ÷. 
 D. Kh«ng qui ® Þnh vÒ sè c©u , ch ÷. 
3. C¸ch gieo vÇn cña bµi th ¬: 
 A. VÇn ®­ îc gieo ë tiÕng cuèi c¸c c©u 1, 2, 3. 
 B VÇn ®­ îc gieo ë tiÕng cuèi c¸c c©u 2, 4, 6, 8. 
 C. VÇn ®­ îc gieo ë tiÕng cuèi c¸c c©u 2, 4. 
 D. VÇn ®­ îc gieo ë tiÕng cuèi c¸c c©u 1, 2, 4, lu«n mang thanh b»ng vµ chØ cã mét vÇn ( ® éc vËn ). 
A. 4 phÇn ( khai , thõa , chuyÓn , hîp ) 
B. 4 c©u , mçi c©u 7 ch ÷. 
Lựa chọn câu trả lời đúng về đặc điểm của thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật . 
Tiết 44 
CẢNH KHUYA 
 Hå ChÝ Minh 
CẢNH KHUYA 
 Hồ Chí Minh 
TIẾT 44 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
Hồ Chí Minh 
 (1890 – 1969) 
- Hồ Chí Minh (1890 -1969) 
 Chiến sĩ cách mạng , anh hùng dân tộc , lãnh tụ vĩ đại ; nhà văn , nhà thơ lớn ; danh nhân văn hóa thế giới . 
1. Tác giả 
CẢNH KHUYA 
 Hồ Chí Minh 
TIẾT 44 
- Văn chính luận : “ Bản án chế độ thực dân Pháp ”, “ Tuyên ngôn Độc lập ”, “ Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến ”  
- Truyện ký : “ Những trò lố hay là Varen và Phan Bội Châu ”, “Vi hành ”  
 - Thơ : Nhật kí trong tù , Thơ Hồ Chí Minh  
CẢNH KHUYA 
 Hồ Chí Minh 
TIẾT 44 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
- Hồ Chí Minh (1890 -1969) 
 Chiến sĩ cách mạng , anh hùng dân tộc , lãnh tụ vĩ đại ; nhà văn , nhà thơ lớn ; danh nhân văn hóa thế giới . 
1. Tác giả 
2. Văn bản 
- Sáng tác năm 1947 ở chiến khu Việt Bắc . 
ViÖt B¾c 
 Suối Lê-nin 
 Hang Pắc - bó 
CẢNH KHUYA 
 Hồ Chí Minh 
TIẾT 44 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
- Hồ Chí Minh (1890 -1969) 
 Chiến sĩ cách mạng , anh hùng dân tộc , lãnh tụ vĩ đại ; nhà văn , nhà thơ lớn ; danh nhân văn hóa thế giới . 
1. Tác giả 
2. Văn bản 
- Sáng tác năm 1947 ở chiến khu Việt Bắc . 
- Thể thơ : Thất ngôn tứ tuyệt 
CẢNH KHUYA 
 Hồ Chí Minh 
TIẾT 44 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 
1. Đọc , chú thích , bố cục 
CẢNH KHUYA 
Tiếng suối trong như tiếng hát xa , 
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa . 
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ , 
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà . 
 1947 
 ( Hồ Chí Minh ) 
2. Phân tích 
a. Hai câu đầu 
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 
2. Phân tích 
CẢNH KHUYA 
 Hồ Chí Minh 
TIẾT 44 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 
1. Đọc , chú thích , bố cục 
2. Phân tích 
“ Tiếng suối trong như tiếng hát xa ,” 
 => Cảnh núi rừng Việt Bắc ấm áp , có hồn , hơi ấm con người . 
- Ngắt nhịp ¾, 
so sánh , 
lấy động tả tĩnh 
Tiếng suối trong như tiếng hát xa 
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa 
a. Hai câu đầu 
CẢNH KHUYA 
 Hồ Chí Minh 
TIẾT 44 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 
1. Đọc , chú thích , bố cục 
2. Phân tích 
“ Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa .” 
=> Cảnh đêm trăng chiến khu lung linh , huyền ảo . 
=> Bức tranh thiên nhiên đẹp , lung linh , gần gũi , sống động ; tâm hồn thi sĩ , yêu thiên nhiên của Bác . 
- Đối vế , 
điệp ngữ . 
a. Hai câu đầu 
Tiếng suối 
Trăng , cổ thụ , hoa 
NT: So sánh 
Trong trẻo,gần gũi , ấm áp , có sức sống 
NT: Điệp ngữ , nhân hóa , tiểu đối 
Quấn quýt , hoà quyện , nhiều tầng lớp 
Gần gũi , cổ kính , lung linh , sống động , tràn ngập ánh trăng ; tâm hồn thi sĩ của Bác . 
Cảnh đêm trăng ở núi rừng Việt Bắc 
 Tiếng suối trong như tiếng hát xa , 
 Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa . 
CẢNH KHUYA 
 Hồ Chí Minh 
TIẾT 44 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 
1. Đọc , chú thích , bố cục 
2. Phân tích 
b. Hai câu cuối 
“ Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ , 
 Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà .” 
điệp ngữ , 
- So sánh , 
 Đặt điệp ngữ “ chưa ngủ ” ở câu thơ thứ ba vào trong mối quan hệ với hai câu thơ đầu , chỉ ra lý do vì sao Bác chưa ngủ ? 
Điệp ngữ “ chưa ngủ ” ở câu thơ cuối cho biết nguyên nhân nào khiến Bác chưa ngủ ? 
CẢNH KHUYA 
 Hồ Chí Minh 
TIẾT 44 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 
1. Đọc , chú thích , bố cục 
2. Phân tích 
b. Hai câu cuối 
“ Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ , 
 Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà .” 
điệp ngữ , 
- So sánh , 
=> Lo lắng cho vận mệnh dân tộc , tâm hồn chiến sĩ . 
 => Tình yêu thiên nhiên gắn liền tình yêu đất nước ; tâm hồn thi sĩ hòa quyện với tâm hồn chiến sĩ . 
CẢNH KHUYA 
 Hồ Chí Minh 
TIẾT 44 
 Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ , 
 Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà . 
Tâm trạng 
Say mê ngắm cảnh 
Nỗi lo việc nước 
Tâm hồn thi sĩ 
Tâm hồn chiến sĩ 
Yêu thiên nhiên , yêu đất nước 
CẢNH KHUYA 
 Hồ Chí Minh 
TIẾT 44 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 
1. Đọc , chú thích , bố cục 
2. Phân tích 
3. Ghi nhớ 
a. Nghệ thuật : 
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt . 
- Biện pháp tu từ so sánh , điệp ngữ . 
- Ngôn từ bình dị , gợi cảm . 
- Kết hợp hài hòa màu sắc cổ điển với màu sắc hiện đại . 
b. Nội dung: 
 Cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc huyền ảo , ấm áp , có hồn 
- Thể hiện tâm hồn yêu thiên nhiên , yêu nước và phong thái ung dung, lạc quan . 
III. LUYỆN TẬP 
Câu 1: Giá trị nghệ thuật chủ yếu của bài thơ “ Cảnh khuya ” là gì ? 
A 
B 
Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt , biện pháp so sánh , điệp ngữ , bút pháp cổ điển và hiện đại 
Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật , liệt kê , ẩn dụ 
Hình ảnh thơ đối lập , tương phản 
. 
. 
S 
S 
C 
Bµi tËp 1 
Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt , nhân hóa . 
S 
D 
Giá trị nội dung tiêu biểu của bài thơ “ Cảnh khuya ” là gì ? 
A 
B 
Thể hiện tình yêu cuộc sống 
Thể hiện tình yêu thiên nhiên 
Thể hiện tình yêu thiên nhiên , tình yêu nước sâu sắc , tâm hồn thi sĩ hòa quyện tâm hồn chiến sĩ . 
. 
S 
C 
Bµi tËp 2 
D 
Thể hiện lòng yêu nước 
S 
- Học thuộc lòng bài thơ Cảnh khuya và trình bày cảm nhận về bài thơ . 
- Tìm đọc các bài thơ về trăng của Bác . 
- Đọc các tài liệu tham khảo liên quan , liên hệ thực tế bản thân . 
 - Soạn bài : “ Rằm tháng Giêng ”. 
	 + Đọc kĩ bài thơ 
	 + Trả lời các câu hỏi cuối bài 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ