Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 Phát triển năng lực - Văn bản: Phò giá về kinh

NHiÖt liÖt chµo mõng 
 c¸c thÇy c« gi¸o vÒ dù giê th¨m líp 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
? Đọc thuộc bản dịch thơ bài thơ Sông núi nước Nam ? 
? Theo em , tại sao văn bản được gọi là Bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc ? 
Chủ đề 2 Văn bản : PHÒ GIÁ VỀ KINH 
 ( Tụng giá hoàn kinh sư – Trần Quang Khải ) 
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH 
1. Tác giả 
 - Thượng tướng Trần Quan Khải ( 1241-1294) 
- Là con trai thứ 3 của vua Trần Thái Tông 
- Ông có công lớn trong hai cuộc kháng chiến quân Mông – Nguyên lần 2, 3 
- Ông vừa là võ tướng kiệt xuất vừa là nhà thơ 
2. Tác phẩm 
- Bài thơ được làm lúc ông đi đón Thái thượng hoàng Trần Thánh Tông và vua Trần Nhân Tông về Thăng Long khi cuộc kháng chiến đã thắng lợi năm 1285. 
Chủ đề 2 Văn bản : PHÒ GIÁ VỀ KINH 
 ( Tụng giá hoàn kinh sư – Trần Quang Khải ) 
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Cấu trúc văn bản 
- Thể thơ : ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật 
- Phương thức biểu đạt : biểu cảm 
- Bố cục : 2 phần 
 + Hai câu đầu : Hào khí chiến thắng 
 + Hai câu sau : Khát vọng hòa bình 
 PHÒ GIÁ VỀ KINH 
Phiên âm : 
 Đoạt sáo Chương Dương độ , 
 Cầm Hồ Hàm Tử quan 
 Thái bình tu trí lực 
 Vạn cổ thử giang san. 
Dịch nghĩa 
 Cướp giáo giặc ở bến Chương Dương , 
 Bắt quân Hồ ở cửa Hàm Tử . 
 Thái bình nên dốc hết sức lực , 
 Muôn đời vẫn có non sông này . 
Dịch thơ 
 Chương Dương cướp giáo giặc , 
 Hàm Tử bắt quân thù 
 Thái bình nên gắng sức , 
 Non nước ấy ngàn thu . 
Chủ đề 2 Văn bản : PHÒ GIÁ VỀ KINH 
 ( Tụng giá hoàn kinh sư – Trần Quang Khải ) 
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Cấu trúc văn bản 
- Thể thơ : ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật 
- Phương thức biểu đạt : biểu cảm 
- Bố cục : 2 phần 
 + Hai câu đầu : Hào khí chiến thắng 
 + hai câu sau : Khát vọng hòa bình 
Phiên âm : 
 Đoạt sáo Chương Dương độ , 
 Cầm Hồ Hàm Tử quan 
Dịch thơ 
 Chương Dương cướp giáo giặc , 
 Hàm Tử bắt quân thù 
2. Nội dung văn bản 
 Chiến thắng Chương Dương : 
 + Thời gian : tháng 6 năm 1285 
 + Kết quả : cướp giáo giặc ( đoạt sáo ) 
 Trận Hàm Tử : 
 + Thời gian : tháng 4 năm 1285 
 + Kết quả : Bắt quân thù ( cầm Hồ - Hồ chỉ giặc Mông – Nguyên ) 
a. Hai câu đầu 
-> Đảo trật tự 2 trận thắng 
-> Không nhắc tới mốc thời gian 
Tạo tình thời sự nóng hổi . 
 Hợp tâm lý , cảm xúc của người viết . 
=> Tạo ấn tượng về sự đồng loạt , liên tiếp , chiến công nối tiếp chiên công  
- Động từ : đoạt , cầm 
- Đảo trật tự ngữ pháp 
Gợi khí thế , tốc độ của trận mạc và thành tích vô cùng lớn của ta  Sự thất bại thảm hại của kẻ thù . 
- Liệt kê 
- Tái hiện hào khí chiến thắng oanh liệt của dân tộc ta trong cuộc đối đầu với giặc Mông – Nguyên và hình ảnh kẻ thù thất bại thảm hại . 
Chủ đề 2 Văn bản : PHÒ GIÁ VỀ KINH 
 ( Tụng giá hoàn kinh sư – Trần Quang Khải ) 
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Cấu trúc văn bản 
Phiên âm : 
 Thái bình tu trí lực 
 Vạn cổ thử giang san. 
Dịch thơ 
 Thái bình nên gắng sức , 
 Non nước ấy ngàn thu . 
2. Nội dung văn bản 
a. Hai câu đầu 
b. Hai câu sau 
 Tu trí lực : 
Là rèn luyện , tu dưỡng tài năng , trí lực  
- Tái hiện hào khí chiến thắng oanh liệt của dân tộc ta trong cuộc đối đầu với giặc Mông – Nguyên và hình ảnh kẻ thù thất bại thảm hại . 
Trách nhiệm của mỗi người sau chiến thắng 
Non nước ngàn thu 
- Trách nhiệm của cá nhân với công cuộc gây dựng nền thái bình cho đất nước . 
- Khát vọng , niềm tin về một đất nước vững bền muôn đời . 
Chủ đề 2 Văn bản : PHÒ GIÁ VỀ KINH 
 ( Tụng giá hoàn kinh sư – Trần Quang Khải ) 
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Cấu trúc văn bản 
2. Nội dung văn bản 
a. Hai câu đầu 
b. Hai câu sau 
3. Ý nghĩa văn bản 
a. Nghệ thuật 
- Tái hiện hào khí chiến thắng oanh liệt của dân tộc ta trong cuộc đối đầu với giặc Mông – Nguyên và hình ảnh kẻ thù thất bại thảm hại . 
- Trách nhiệm của cá nhân với công cuộc gây dựng nền thái bình cho đất nước . 
- Khát vọng , niềm tin về một đất nước vững bền muôn đời . 
b. Nội dung 
- Thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc ta ở thời đại nhà Trần . 
- Bài thơ ngắn gọn , hàm súc . 
- Nhịp thơ nhanh , mạnh . 
- Giọng thơ vừa hào hùng vừa sâu lắng . 
* Ghi nhớ : SGK/68 
Chủ đề 2 Văn bản : PHÒ GIÁ VỀ KINH 
 ( Tụng giá hoàn kinh sư – Trần Quang Khải ) 
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Cấu trúc văn bản 
2. Nội dung văn bản 
a. Hai câu đầu 
b. Hai câu sau 
3. Ý nghĩa văn bản 
a. Nghệ thuật 
- Tái hiện hào khí chiến thắng oanh liệt của dân tộc ta trong cuộc đối đầu với giặc Mông – Nguyên và hình ảnh kẻ thù thất bại thảm hại . 
- Trách nhiệm của cá nhân với công cuộc gây dựng nền thái bình cho đất nước . 
- Khát vọng , niềm tin về một đất nước vững bền muôn đời . 
b. Nội dung 
* Ghi nhớ : SGK/68 
III. LUYỆN TÂP 
? So sánh những nét giống và khác nhau của hai bài thơ Sông núi nước Nam và Phò giá về kinh ? 
* Giống nhau : 
- Hai bài thơ thể hiện bản lĩnh kiên cường , khí phách hiên ngang của dân tộc trước các thế lục phong kiến lớn mạnh  Âm hưởng giọng điệu hào hùng . 
 Nêu lên một chân lý thiêng liêng và khẳng định sự trường tồn của dân tộc Việt Nam trong lịch sử nhân loại . 
- Thể hiện khát vọng tự do và niềm tin vào khả năng và sức mạnh đoàn kết của dân tộc ta sẽ luôn chiến thắng mọi kẻ thù , xây dựng đất nước Đại Việt thái bình thịnh trị . 
- Cách biểu ý và biểu cảm giống nhau . 
 Hình thức thể hiện : Bài “ Sông núi nước Nam” được sáng tác theo thể thất ngôn ; bài thơ “ Phò giá về kinh ” sáng tác theo thể thơ ngũ ngôn . 
* Khác nhau : 
Chủ đề 2 Văn bản : PHÒ GIÁ VỀ KINH 
 ( Tụng giá hoàn kinh sư – Trần Quang Khải ) 
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Cấu trúc văn bản 
2. Nội dung văn bản 
a. Hai câu đầu 
b. Hai câu sau 
3. Ý nghĩa văn bản 
a. Nghệ thuật 
- Tái hiện hào khí chiến thắng oanh liệt của dân tộc ta trong cuộc đối đầu với giặc Mông – Nguyên và hình ảnh kẻ thù thất bại thảm hại . 
- Trách nhiệm của cá nhân với công cuộc gây dựng nền thái bình cho đất nước . 
- Khát vọng , niềm tin về một đất nước vững bền muôn đời . 
b. Nội dung 
* Ghi nhớ : SGK/68 
III. LUYỆN TẬP 
? Từ những lời khuyên nhủ của vị tướng Trần Quang Khải trong bài thơ , em có suy nghĩ gì về trách nhiệm của mọi người và bản thân em với đất nước ngày nay? 
Yêu nước , ra sức học hành , lao động để góp phần xây dựng đất nước phát triển , vươn lên sánh ngang với các cường quốc . 
Trách nhiệm , tích cực đấu tranh giữ gìn , bảo vệ hòa bình , chủ quyền dân tộc trước mọi âm mưu xâm chiếm . 
Sống lành mạnh , vững tin, bản lĩnh , không tệ nạn xã hội . 
Trách nhiệm của chúng ta 
 Hướng dẫn về nhà : 
 Học thuộc bài thơ 
- Tự học 2 văn bản : Côn Sơn ca và Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra : đọc kĩ hai bài thơ , trả lời các câu hởi phần đọc hiểu đê phát hiện ý thơ và nghệ thuật của 2 bài thơ , vẻ đẹp tâm hồn 2 nhà thơ . 
 - Xem lại bài viết số 1, chuẩn bị cho tiết trả bài 
Chủ đề 2 Văn bản : PHÒ GIÁ VỀ KINH 
 ( Tụng giá hoàn kinh sư – Trần Quang Khải ) 
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN