Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 Phát triển năng lực - Tiết 91: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động

Ngữ văn 7- Tiết 91: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG 
I.Câu chủ động và câu bị động 
1.Ví dụ/sgk 57 
2.Nhận xét 
a. Mọi người yêu mến em. 
b. Em đ ược mọi người yêu mến . 
Chủ ngữ 
Vị ngữ 
Chủ ngữ 
Vị ngữ 
CN (m ọi người) thực hiện 1 hành động ( yêu mến) hướng vào người khác (em ) 
CN (em) nhận hành động (yêu mến) từ người khác (m ọi người) hướng vào 
=> Câu bị động 
=> Câu chủ động 
3. Ghi nhớ: sgk/ 59 
 Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người, vật khác (chỉ chủ thể của hoạt động). 
  Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào (chỉ đối tượng của hoạt động). 
Ngữ văn 7- Tiết 91: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG 
II.Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động 
Tìm hiểu ví dụ sgk/64 : 
Nhận xét 
* Hai câu sau có gì giống và khác nhau ? 
a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ xuống từ hôm “ hóa vàng”. 
b . Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm “ hóa vàng”. 
Giống nhau 
Khác nhau 
- Cùng là câu bị động. 
- Cùng nội dung miêu tả. 
- Cùng vắng mặt chủ thể của hành động. 
- Câu a : có dùng từ “ được ” ( bị ). 
- Câu b : không dùng từ “ được ” ( bị ). 
Ngữ văn 7- Tiết 91: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG 
II.Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động 
*Em hãy xác định: đối tượng, chủ thể, hoạt động trong các câu sau: 
c. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm “hóa vàng”. 
a. Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải xuống từ hôm “hóa vàng”. 
b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được ( người ta ) hạ xuống từ hôm “hóa vàng” 
Chủ thể 
Đối tượng 
HĐ 
HĐ 
HĐ 
Đối tượng 
Đối tượng 
 => Câu chủ động 
Câu bị động 
 Câu bị động 
=> Có hai cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. 
Ngữ văn 7- Tiết 91: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG 
II.Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động 
* Những câu sau có phải là câu bị động không? Vì sao? 
Bạn em được giải nhất trong kỳ thi học sinh giỏi. 
Tay em bị đau. 
Không phải là câu bị động. Vì không có đối tượng của hoạt động. 
 Không phải câu nào có các từ “bị”, “được” cũng là câu bị động. 
Ngữ văn 7- Tiết 91: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG 
I.Câu chủ động và câu bị động 
II.Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động 
1.Ví dụ: sgk/57 
2.Nhận xét 
3. Ghi nhớ: sgk/ 59 
III.Luyện tập 
1.Ví dụ: sgk/64 
2.Nhận xét 
3. Ghi nhớ: sgk/ 64 
Ngữ văn 7- Tiết 91: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG 
Bài tập làm nhanh 
Câu 1: Trong các câu sau, câu nào là câu chủ động? 
A. Nhà vua truyền ngôi cho cậu bé. 
B. Lan được mẹ tặng chiếc cặp sách mới nhân ngày khai trường. 
C. Thuyền bị gió làm lật. 
D. Ngôi nhà đã bị ai đó phá. 
Câu 2: Trong các câu sau, câu nào là câu bị động? 
A. Mẹ đang nấu cơm. 
B. Lan được thầy giáo khen 
C. Trời mưa to. 
D. Trăng tròn. 
Xác định câu chủ động, câu bị động trong các câu sau? 
CCĐ 
CBĐ 
1. Ng ười lái đẩy thuyền ra xa. 
2. Hoa được chị ấy cắm rất đẹp. 
3. Người ta chuyển đá lên xe. 
4. Em được thầy giáo khen. 
5. Bọn xấu ném đá lên tàu hỏa. 
6. Mẹ rửa chân cho bé. 
X 
X 
X 
X 
X 
X 
Ngữ văn 7- Tiết 91: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG 
III.Luyện tập 
Bài tập 1( sgk/ 65). Chuyển đổi mỗi câu chủ động sau đ ây thành câu bị động theo hai kiểu khác nhau: 
a. Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII . 
b . Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim. 
c . Chàng kị sĩ buộc con ngựa bạch bên gốc đào . 
d . Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân . 
C1: Ngôi chùa đã được một nhà sư vô danh xây từ thế kỷ XIII. 
C2: Ngôi chùa đã được xây từ thế kỷ XIII. 
C1:Tất cả cánh cửa chùa được người ta làm bằng gỗ lim. 
C2: Tất cả cánh cửa chùa làm bằng gỗ lim. 
C1 Con ngựa bạch được (bị) chàng kị sĩ buộc bên gốc đào . 
C2. Con ngựa bạch được (bị) buộc bên gốc đào . 
Bài tập 2 (sgk/ 65): Chuyển mỗi câu chủ động cho dưới đây thành hai câu bị động-( một câu dùng từ “ bị”, một câu dùng từ “ được”. Cho biết sắc thái ý nghĩa của hai câu có gì khác nhau? 
Ngữ văn 7- Tiết 91: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG 
III.Luyện tập 
Câu dùng từ “bị” 
Câu dùng từ “được” 
Em bị thầy giáo phê bình. 
Ngôi nhà ấy bị người ta phá đi. 
Sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn đã bị trào lưu đô thị hóa thu hẹp. 
Em được thầy giáo phê bình. 
Ngôi nhà ấy được người ta phá đi. 
Sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn đã được trào lưu đô thị hóa thu hẹp. 
- Câu bị động dùng bị có hàm ý đánh giá tiêu cực về sự việc được nói đến trong câu. 
Câu bị động dùng được có hàm ý đánh giá tích cực về sự việc được nói đến trong câu. 
-Ông lão đang bắt cá. 
=>CCĐ 
-Cá vàng bị ông lão bắt. 
=>CBĐ 
XEM HÌNH, ĐẶT CÂU 
( Câu chủ động và chuyển thành bị động ) 
- Mẹ dắt em tới trường. 
=>CCĐ 
-Em được mẹ dắt tới trường. 
=>CBĐ 
-Hai anh em chia đồ chơi. 
=> CCĐ 
-Đồ chơi được hai anh em chia => CBĐ 
- Bà đang soi quả trứng. 
=>CCĐ 
- Quả trứng được bà soi. 
=>CBĐ 
Học thuộc 2 ghi nhớ. 
Hoàn thiện các bài tập trong sách giáo khoa. 
Đọc trước nội dung bài: Ý nghĩa của văn chương.