Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 Phát triển năng lực - Tiết 29: Văn bản "Qua đèo ngang" - Cù Thị Hiền

Chân Trời 
Tri Thức 
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ 
VÀ CÁC EM HỌC SINH VỀ DỰ HỘI GIẢNG 
GV : CÙ THỊ HIỀN 
Tiết 29 
Bà Huyện Thanh Quan 
QUA ĐÈO NGANG 
Văn bản 
1. Tác giả: 
 - T ên thật là Nguyễn Thị Hinh, sống ở thế kỉ XIX. 
 - Q uê ở Hà Nội. 
 - L à một trong những nữ sĩ tài danh hiếm có trong thời đại ngày xưa. 
Qua Đèo Ngang 
Thăng Long hoài cổ  Chiều hôm nhớ nhà 
Chùa Trấn Bắc  Tức c ảnh chiều thu 
Cảnh đền T rấn Võ 
TIẾT 29 Văn bản QUA ĐÈO NGANG 
Bà Huyện Thanh Quan 
2. Tác phẩm: Bài thơ được sáng tác khi bà Huyện Thanh Quan lần đầu xa nhà, xa quê, vào kinh đô Huế nhận chức “ C ung trung giáo tập”. 
Qua Đèo Ngang 
Bước tới Đèo Ngang, / bóng xế tà, 
Cỏ cây chen đá, / lá chen hoa. 
Lom khom dưới núi, / tiều vài chú, 
Lác đác bên sông, / chợ mấy nhà. 
Nhớ nước đau lòng, / con quốc quốc, 
Thương nhà mỏi miệng, / cái gia gia. 
Dừng chân đứng lại, / trời, / non, / nước, 
Một mảnh tình riêng, / ta với ta . 
	- Bà Huyện Thanh Quan - 
Giọng nhẹ nhàng, chậm, ngắt đúng nhịp. Đượm chút man mác buồn, 
 Hãy nêu hiểu biết của em về địa danh Đèo Ngang? 
Đèo Ngang 
Haø Tónh 
Quaûng Bình 
(1) Đèo Ngang: thuộc dãy Hoành Sơn, một nhánh của dãy Trường Sơn, chạy thẳng ra biển, phần chia địa giới hai tỉnh Quảng Bình và Hà Tĩnh. 
Một khúc quanh đẹp mắt của Đèo Ngang 
Ngày 21/8/2004 hầm đường bộ qua Đèo Ngang đã được khánh thành sau một năm thi công. Hầm có chiều rộng 11.5m, cao 7.5m với 6 làn xe, mỗi làn rộng 3.5 m đảm bảo cho các phương tiện cơ giới đạt tốc độ tối đa 60km/h. 
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà , 
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa . 
Lom khom dưới núi, tiều vài chú 
Lác đác bên sông,chợ mấy nhà . 
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc, 
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia . 
Dừng chân đứng lại,trời, non, nước 
Một mảnh tình riêng, ta với ta . 
Qua Đèo Ngang 
Đối 
Đối 
Qua Đèo Ngang 
Bước tới Đèo Ngang, /bóng xế tà, 
Cỏ cây chen đá, /lá chen hoa. 
Lom khom /dưới núi, /tiều vài chú, 
Lác đác /bên sông, /chợ mấy nhà. 
Nhớ nước /đau lòng, /con quốc quốc, 
Thương nhà /mỏi miệng, /cái gia gia. 
Dừng chân đứng lại, /trời, non, nước, 
Một mảnh tình riêng, /ta với ta. 
 BỐ CỤC 
2 câu đề: mở ý 
2 câu thực: miêu tả cụ thể cảnh và người 
2 câu luận: bàn luận, nhận xét . 
2 câu kết: khép lại ý bài thơ 
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà, 
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. 
Đèo Ngang 
bóng xế tà , 
Cỏ 
cây 
đá 
lá 
hoa 
chen 
chen 
- Thời gian : 
Buổi chiều tà 
- Cảnh vật: 
Gợi tâm trạng buồn, mong đợi sum hợp . 
Cỏ, cây, đá, lá, hoa (liệt kê) 
- Điệp từ: 
“chen” 
Rậm rạp, um tùm, chen chúc. 
=> Cảnh vật hoang sơ, đầy sức sống 
“Lom khom dưới núi, / tiều vài chú 
Lác đác bên sông , / chợ mấy nhà ”. 
- Hình ảnh: 
“tiều vài chú”, “chợ mấy nhà” 
- Nghệ thuật : 
+ Phép đối : “Lom khom > < “bên sông ” 
+ Đảo trật tự cú pháp 
+ Số từ chỉ số lượng ít ỏi: “vài”, “mấy” 
+ Từ láy tượng hình: “lom khom”, “lác đác” 
 Cảnh vật thấp thoáng sự sống của con người, càng làm tăng thêm sự hoang vu, vắng vẻ của Đèo Ngang 
VN 
CN 
CN 
VN 
Lom khom 
Lác đác 
b ên sông 
dưới núi 
tiều vài chú 
chợ mấy nhà 
“Nhớ nước đau lòng ,/ con quốc quốc 
Thương nhà mỏi miệng, /cái gia gia”. 
 Nỗi niềm hoài cổ, nhớ nước thương nhà của tác giả. 
- Phép đối 
- Ẩn dụ, điển tích: mượn tiếng kêu khắc khoải để bày tỏ nỗi lòng. 
Quốc Tiếng chim cuốc 
 nước 
- Đảo cấu trúc ngữ pháp 
VN 
C N 
VN 
C N 
Gia 
 nhà 
Tiếng chim đa da 
Nhớ nước 
Thương nhà 
đau lòng 
mỏi miệng 
quốc quốc 
gia gia 
- Chơi chữ đồng âm, gần âm 
CHIM CUỐC 
CHIM ĐA ĐA 
cao 
Một mảnh tình riêng, ta với ta . 
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước 
rộng 
sâu 
số ít 
nhỏ 
sâu kín 
- Đối lập: 
“trời, non,nước” >< “Ta với ta”. 
- “ta với ta” : 
đối diện với chính mình. 
 Diễn tả nỗi buồn, cô đơn thầm lặng của tác giả. 
IV. Tổng kết 
1. Nghệ thuật 
 - Sử dụng bút pháp nghệ thuật tả cảnh ngụ tình . 
 - Nghệ thuật đối, đảo ngữ, điệp từ, chơi chữ 
 - Lời thơ trang nhã điêu luyện, âm điệu trầm lắng. 
2. Nội dung 
- Cảnh đèo Ngang t hoáng đãng, hoang sơ thấp thoáng sự sống con người. 
- T hể hiện tâm trạng cô đơn thầm lặng, nỗi niềm hoài cổ nhớ nước thương nhà của nhà thơ trước cảnh vật Đèo Ngang. 
CẢNH ĐÈO NGANG NGÀY NAY 
 DAËN DOØ 
- Về nhà học thuộc lòng bài thơ. 
- Nắm được giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ. 
- Chuẩn bị : “ Bạn đến chơi nhà”, tìm đọc thêm tập thơ của Nguyễn Khuyến để thấy cái tài làm thơ của nhà thơ làng cảnh Việt Nam. 
XIN CHÂN THÀNH 
CẢM ƠN! 
CHÚC 
QUÝ 
THẦY 
CÔ 
MẠNH 
KHỎE 
VÀ 
CÔNG 
TÁC 
TỐT! 
CHÚC 
CÁC 
EM 
CHĂM 
NGOAN 
HỌC 
GIỎI!