Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 Phát triển năng lực - Tiết 110: Văn bản "Ca Huế trên sông Hương" - Phạm Thị Tươi

TiẾT 115 – VĂN BẢN: 
Ca huế trên sông hương 
GIÁO VIÊN: PHẠM THỊ TƯƠI 
TRƯỜNG THCS HOÀNG DIỆU 
TiẾT 110 – VĂN BẢN: 
Ca huế trên sông hương 
NHIỆT LiỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
I. ĐỌC – HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế. 
1. Giới thiệu chung về ca Huế 
2. Những đặc sắc của ca Huế 
 THẢO LUẬN NHÓM 
NHÓM 1: QUANG CẢNH BUỔI BIỂU DIỄN CA HUẾ 
Theo dõi đoạn: « Đêm... để gõ nhịp » 
NHÓM 2: CÁCH THỨC BIỂU DIỄN CA HUẾ 
Theo dõi đoạn: “ Các ca công... trai hiền, gái lịch .” 
NHÓM 3: CÁCH THƯỞNG THỨC CA HUẾ 
? Tìm hiểu trình tự diễn ra một đêm ca Huế 
? Cách thưởng thức ca Huế có gì đặc biệt ? 
Chi tiết 
Nghệ thuật 
Nhận xét 
Thời gian: 
Không gian: 
Chi tiết 
Nghệ thuật 
Nhận xét 
Trang phục: 
Nhạc cụ dân tộc: 
Nhạc công: 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
QUANG CẢNH BUỔI DIỄN 
Chi tiết 
Nghệ thuật 
Nhận xét 
 Thời gian : Đêm, màn sương dày đặc, thành phố lên đèn như sao sa 
- Không gian : Con thuyền rồng 
bồng bềnh trôi trên dòng sông trăng gợn sóng 
Từ ngữ gợi cảm, phép so sánh, hình ảnh đẹp chân thực, câu văn dài ngắn đan xen 
Quang cảnh sông nước đẹp, huyền ảo và thơ mộng 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
CÁCH THỨC BIỂU DIỄN CA HUẾ 
Chi tiết 
Nhận xét 
Trang phục truyền thống thanh lịch 
Nhạc cụ phong phú, đa dạng 
- Trang phục: Nam mặc áo dài the, quần thụng, đầu đội khăn xếp. Nữ mặc áo dài, khăn đóng duyên dáng. 
- Nhạc cụ dân tộc: Đàn tranh, đàn nguyệt, đàn tam, đàn bầu, tì bà, nhị, sáo, cặp sanh  
- Nhạc công: Dùng các ngón đàn trau chuốt như ngón nhấn, mổ, vỗ, vả, ngón bấm, day, chớp, búng, ngón phi, ngón rãi. Tiếng đàn lúc khoan lúc nhặt, ... 
Tài hoa, điêu luyện 
Cách biểu diễn độc đáo, thanh lịch, tinh tế, mang đậm tính dân tộc. 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
I. ĐỌC – HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế. 
1. Giới thiệu chung về ca Huế 
2. Những đặc sắc của ca Huế 
* Cách biểu diễn và thưởng thức ca Huế 
CÁCH THƯỞNG THỨC CA HUẾ 
- Mở đầu: H òa tấu du dương, trầm bổng, réo rắt. 
- Đêm khuya : Khúc điệu Nam buồn 
- Gà gáy gọi năm canh : Thuyền vẫn đầy ắp tiếng nhạc lời ca 
- Nghe và nhìn trực tiếp các ca công biểu diễn 
Độc đáo 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
I. ĐỌC – HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế. 
1. Giới thiệu chung về ca Huế 
2. Những đặc sắc của ca Huế 
* Cách biểu diễn và thưởng thức ca Huế 
- Cách biểu diễn và thưởng thức độc đáo, thanh lịch, tinh tế, mang đậm tính dân tộc 
“Không gian như lắng đọng. Thời gian như ngừng lại. Con gái Huế nội tâm thật phong phú và âm thầm, kín đáo, sâu thẳm” 
Câu văn ngắn, có nhịp điệu, giàu cảm xúc. 
- Ca Huế khiến người nghe quên cả không gian, thời gian chỉ còn cảm thấy tình người. 
- Ca Huế làm giàu tâm hồn con người hướng tâm hồn đến những vẻ đẹp của tình người xứ Huế. 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
I. ĐỌC – HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế. 
1. Giới thiệu chung về ca Huế 
2. Những đặc sắc của ca Huế 
* Cách biểu diễn và thưởng thức ca Huế 
- Cách biểu diễn và thưởng thức độc đáo, thanh lịch, tinh tế, mang đậm tính dân tộc 
* Nguồn gốc của ca Huế. 
“ Ca Huế hình thành từ dòng 
 nhạc dân gian và ca nhạc cung đình , nhã nhạc 
trang trọng uy nghi nên có thần thái của ca nhạc thính phòng, thể hiện theo hai dòng lớn điệu Bắc và điệu Nam, với trên sáu mươi tác phẩm thanh nhạc và khí nhạc. Thú nghe ca Huế tao nhã, đầy sức quyến rũ” 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 114 -V¨n b¶n: 
NGUỒN GỐC CA HUẾ 
 Dòng nhạc dân gian 
 Dòng nhạc cung đình (nhã nhạc ) 
Nhạc dân gian là các làn điệu dân ca, những điệu hò, điệu lí ., bắt nguồn từ cuộc sống lao động hàng ngày, trong lao động sản xuất nên thường sôi nổi, lạc quan, tươi vui. 
Nhạc cung đình là nhạc dùng trong các buổi lễ tôn nghiêm trong cung đình của vua chúa, nơi tôn miếu của triều đình phong kiến, thường có sắc thái uy nghi, trang trọng. 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 114 -V¨n b¶n: 
NGUỒN GỐC CA HUẾ 
 Dòng nhạc dân gian: giản dị, mộc mạc 
 Dòng nhạc cung đình (nhã nhạc): bác học, trau chuốt và sang trọng 
Ca Huế vừa sôi nổi, tươi vui vừa trang trọng, uy nghi 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
I. ĐỌC – HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế. 
1. Giới thiệu chung về ca Huế 
2. Những đặc sắc của ca Huế 
* Cách biểu diễn và thưởng thức ca Huế 
- Cách biểu diễn và thưởng thức độc đáo, thanh lịch, tinh tế, mang đậm tính dân tộc 
* Nguồn gốc của ca Huế 
- Ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình , vừa bình dân mộc mạc vừa trang trọng, uy nghi 
CÂU HỎI THẢO LUẬN 
Tại sao nói: “ Nghe ca Huế là một thú tao nhã”? 
 - Hình thức: Nhóm bàn 
 - Thời gian: 3 phút 
 - Trình bày: Phiếu bài tập 
CÂU HỎI THẢO LUẬN 
Ca Huế thanh cao, lịch sự, nhã nhặn, sang trọng và duyên dáng từ nội dung đ ến hình thức, từ cách biểu diễn đến cách thưởng thức, từ ca công đến nhạc công, từ giọng ca đ ến trang điểm, ăn mặc... 
Chính vì thế, nghe ca Huế quả là một thú tao nhã. 
Tại sao tác giả cho rằng: Nghe ca Huế là một thú tao nhã? 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
I. ĐỌC – HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế. 
1. Giới thiệu chung về ca Huế 
2. Những đặc sắc của ca Huế 
* Cách biểu diễn và thưởng thức ca Huế 
- Cách biểu diễn và thưởng thức độc đáo, thanh lịch, tinh tế, mang đậm tính dân tộc 
* Nguồn gốc của ca Huế 
- Ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình , vừa sôi nổi, tươi vui, vừa trang trọng, uy nghi 
III. TỔNG KẾT 
Đặc sắc nghệ thuật của văn bản là gì? 
00:10 
00:09 
00:08 
00:07 
00:06 
00:05 
00:04 
00:03 
00:02 
00:01 
00:00 
Cả 3 đáp án trên 
Sử dụng thành công biện pháp liệt kê 
Là bài bút kí giàu chất trữ tình 
 Kết hợp các phương thức biểu đạt thuyết minh với miêu tả và biểu cảm 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
I. ĐỌC – HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế. 
1. Giới thiệu chung về ca Huế 
2. Những đặc sắc của ca Huế 
* Cách biểu diễn và thưởng thức ca Huế 
- Cách biểu diễn và thưởng thức độc đáo, thanh lịch, tinh tế, mang đậm tính dân tộc 
* Nguồn gốc của ca Huế 
- Ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình , vừa sôi nổi, tươi vui, vừa trang trọng, uy nghi 
- Huế nổi tiếng bởi các làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình. 
- Ca Huế là một hình thức sinh hoạt văn hóa - âm nhạc thanh lịch và tao nhã. 
- Là bài bút kí giàu chất trữ tình 
- Sử dụng thành công biện pháp liệt kê 
- Kết hợp các phương thức biểu đạt thuyết minh với miêu tả và biểu cảm. 
1. Nghệ thuật: 
2. Nội dung: 
III. TỔNG KẾT 
Đây là một sản phẩm tinh thần đáng trân trọng, cần được bảo tồn và phát triển 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
I. ĐỌC – HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế. 
1. Giới thiệu chung về ca Huế 
2. Những đặc sắc của ca Huế 
* Cách biểu diễn và thưởng thức ca Huế 
- Cách biểu diễn và thưởng thức độc đáo, thanh lịch, tinh tế, mang đậm tính dân tộc 
* Nguồn gốc của ca Huế 
- Ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình , vừa sôi nổi, tươi vui, vừa trang trọng, uy nghi 
- Huế nổi tiếng bởi các làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình. 
- Ca Huế là một hình thức sinh hoạt văn hóa - âm nhạc thanh lịch và tao nhã. 
- Là bài bút kí giàu chất trữ tình 
- Sử dụng thành công biện pháp liệt kê 
- Kết hợp các phương thức biểu đạt thuyết minh với miêu tả và biểu cảm. 
1. Nghệ thuật: 
2. Nội dung: 
III. TỔNG KẾT 
Đây là một sản phẩm tinh thần đáng trân trọng, cần được bảo tồn và phát triển 
* Ghi nhớ sgk T. 103 
IV. LUYỆN TẬP 
Câu được 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
Dòng nào nói đúng nhất những nội dung mà văn bản  Ca Huế trên sông Hương  muốn đề cập đến ? 
30 
29 
28 
27 
26 
25 
24 
23 
22 
21 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
Cả 3 ý trên 
Sự phong phú và đa dạng của các làn điệu ca Huế. 
Vẻ đẹp của một đêm ca Huế trên sông Hương 
Nguồn gốc của một số làn điệu ca Huế. 
Theo em, cách nghe ca Huế trong bài văn có gì độc đáo so với nghe băng ghi âm hoặc băng đĩa? 
Được nghe và nhìn trực tiếp các ca công chơi đàn 
Được nói chuyện với các ca công 
 Được chơi thử các nhạc khúc 
Được nghe đi, nghe lại 
30 
29 
28 
27 
26 
25 
24 
23 
22 
21 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
Vì sao có thể nói :  Ca Huế vừa sôi nổi, tươi vui, vừa trang trọng, uy nghi  ? 
Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình 
Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc thính phòng 
Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian. 
Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc cung đình 
30 
29 
28 
27 
26 
25 
24 
23 
22 
21 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
Đêm ca Huế diễn ra trong khoảng thời gian nào? 
Từ lúc thành phố lên đèn đến lúc gà gáy sáng. 
Từ lúc thành phố lên đèn đến lúc trăng lên. 
Từ lúc thành phố lên đèn đến đêm khuya. 
Từ lúc trăng lên đến sáng. 
30 
29 
28 
27 
26 
25 
24 
23 
22 
21 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
Dòng nào nói đúng nhất những nguyên nhân tạo nên nét độc đáo của đêm ca Huế trên sông Hương ? 
30 
29 
28 
27 
26 
25 
24 
23 
22 
21 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
Cả 3 ý trên 
Những làn điệu dân ca Huế phong phú và đa dạng, giàu cung bậc tình cảm, cảm xúc. 
Du khách được ngồi trên thuyền rồng, được nghe và ngắm nhìn các ca công biểu diễn 
 Quang cảnh sông nước đẹp, huyền ảo, thơ mộng. 
Danh thắng nào của Huế không được nhắc tới trong văn bản ? 
Thôn Vĩ Dạ 
Chùa Thiên Mụ 
Tháp Phước Duyên 
Sông Hương 
30 
29 
28 
27 
26 
25 
24 
23 
22 
21 
20 
19 
18 
17 
16 
15 
14 
13 
12 
11 
10 
09 
08 
07 
06 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
I. ĐỌC – HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế. 
1. Giới thiệu chung về ca Huế 
2. Những đặc sắc của ca Huế 
* Cách biểu diễn và thưởng thức ca Huế 
- Cách biểu diễn và thưởng thức độc đáo, thanh lịch, tinh tế, mang đậm tính dân tộc 
* Nguồn gốc của ca Huế 
- Ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình , vừa sôi nổi, tươi vui, vừa trang trọng, uy nghi 
* Ghi nhớ sgk T. 103 
III. TỔNG KẾT 
IV. LUYỆN TẬP 
? Bên cạnh cái nôi dân ca Huế, em còn biết những vùng dân ca nổi tiếng nào của nước ta? 
Quan họ 
Bắc Ninh 
Dân ca 
Nghệ Tĩnh 
Dân ca 
Nam Bộ 
Dân ca Huế 
. 
Dân ca đồng bằng Bắc Bộ 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
EM 
LÀM 
HƯỚNG 
DẪN 
VIÊN 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
 Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi: 
 “Xứ Huế vốn nổi tiếng với các điệu hò, hò khi đánh cá trên sông ngòi, biển cả, hò lúc cấy cày, gặt hái, trồng cây, chăn tằm. Mỗi câu hò Huế dù ngắn hay dài đều được gửi gắm ít ra một ý tình trọn vẹn. Từ ngữ địa phương được dùng nhuần nhuyễn và phổ biến, nhất là trong các câu hò đối đáp tri thức, ngôn ngữ được thể hiện thật tài ba, phong phú. Chèo cạn, bài thai, hò đưa linh buồn hò giã gạo, ru em, giã vôi, giã điệp, bài chòi, bài tiệm, nàng vung náo nức nồng hậu tình người”; “ hò lơ, hò ô, xay lúa, hò nện gần gũi với dân ca Nghệ Tĩnh. Hò Huế thể hiện lòng khao khát, nỗi mong chờ hoài vọng thiết tha của tâm hồn Huế. Ngoài ra còn có các điệu như: lí con sáo, lí hoài nam, lí hoài xuân.” 
1. Đoạn trích trên trích từ văn bản nào? Của ai? Văn bản được viết theo thể loại gì? 
2. Đoạn văn diễn tả nội dung gì? 
3. Chỉ ra và phân tích tác dụng của phép tu từ trong đoạn văn? 
4. Qua tìm hiểu đoạn văn bản, em cảm nhận được nét độc đáo nào của ca Huế trên sông Hương? E m cần phải làm gì để giữ gìn di sản tinh thần của dân tộc? 
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG 
- Hµ ¸ nh Minh - 
TiÕt 110-V¨n b¶n: 
I. ĐỌC – HIỂU CHÚ THÍCH 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc thấm thía về nội dung tình cảm, mang những nét đặc trưng của miền đất và tâm hồn Huế. 
1. Giới thiệu chung về ca Huế 
2. Những đặc sắc của ca Huế 
* Cách biểu diễn và thưởng thức ca Huế 
- Cách biểu diễn và thưởng thức độc đáo, thanh lịch, tinh tế, mang đậm tính dân tộc 
* Nguồn gốc của ca Huế 
- Ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình , vừa bình dân mộc mạc vừa trang trọng, uy nghi 
III. TỔNG KẾT 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
1. Học thuộc ghi nhớ, nắm chắc nội dung văn bản, hiểu biết thêm những nét độc đáo của ca Huế. 
2. Sưu tầm thêm các làn điệu dân ca mà em biết. 
3. Hoàn thành bài tập đọc - hiểu 
4. Đọc trước bài: Liệt kê . 
IV. LUYỆN TẬP 
Bài học đến đây kết thúc 
Kính chúc quý thầy cô luôn thành công trong công tác 
Các em học sinh luôn luôn học giỏi