Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Đọc, hiểu: Tục ngữ về con người và xã hội - Vũ Thị Hiền

CHÀO MỪNG 
QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ LỚP 7 A 
TRƯỜNG THCS CHU VĂN AN 
GIÁO VIÊN: VŨ THỊ HIỀN 
 Hãy quan sát và cho biết những hình ảnh sau đây gợi cho em nhớ đến những câu tục ngữ nào đã học? 
Kiểm tra bài cũ: 
Hết giờ 
Tháng bảy kiến bò chỉ lo lại lụt. 
Hết giờ 
Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa. 
Hết giờ 
Tấc đất, tấc vàng. 
1. Một mặt người bằng mười mặt của. 
2. Cái răng, cái tóc là góc con người. 
3. Đói cho sạch, rách cho thơm. 
4. Học ăn, học nói, học gói, học mở. 
5. Không thầy đố mày làm nên. 
6. Học thầy không tày học bạn. 
7. Thương người như thể thương thân. 
8. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. 
9. Một cây làm chẳng nên non 
 Ba cây chụm lại nên hòn núi cao. 
TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI 
*Câu 1. Một mặt người bằng mười mặt của. 
 Nghệ thuật: Hoán dụ ( mặt người), nhân hóa ( mặt của), s o sánh, đối lập ( một >< mười) 
 Nội dung: Đề cao giá trị của con người. 
- Bài học: Y êu quý, trân trọng, bảo vệ con người. 
 nhân hóa ( mặt của), 
s o sánh, đối lập ( một >< mười) 
*Câu 1. Một mặt người bằng mười mặt của. 
*Câu 1. Một mặt người bằng mười mặt của . 
- Nghệ thuật: Gieo vần lưng, liệt kê 
- Bài học: Biết hoàn thiện bản thân . 
- Nội dung: Hàm răng, mái tóc làm nên một phần vẻ đẹp con người. 
*Câu 2. Cái răng, cái tóc là góc con người . 
*Câu 2. Cái răng, cái tóc là góc con người . 
- Nghệ thuật: Hiệp vần, đ ối xứng, ẩ n dụ 
- Nội dung: Đề cao phẩm cách của con người. 
- Bài học: Giáo dục con người phải tự trọng, g iữ gìn phẩm cách trong sạch. 
*Câu 3. Đói cho sạch, rách cho thơm . 
Ý nghĩa 
Nghĩa bóng: Dù nghèo khổ vẫn phải giữ gìn nhân cách, không làm điều xấu xa. 
Nghĩa đen: Dù đói vẫn phải ăn uống cho sạch, dù rách vẫn phải mặc cho thơm. 
*Câu 1. Một mặt người bằng mười mặt của 
 Nghệ thuật: Hoán dụ( mặt người), n hân hóa( mặt của), s o sánh, đối lập( một >< mười) 
 Nội dung: Đề cao giá trị của con người. 
- Bài học: Y êu quý, trân trọng, bảo vệ con người. 
- Nghệ thuật: Gieo vần lưng 
- Bài học: Biết hoàn thiện bản thân . 
- Nội dung: Hàm răng, mái tóc làm nên một phần vẻ đẹp con người. 
*Câu 2. Cái răng, cái tóc là góc con người . 
- Nghệ thuật: Hiệp vần, đ ối xứng, ẩ n dụ 
- Nội dung: Đề cao phẩm cách bên trong của con người. 
- Bài học: Giáo dục con người phải tự trọng, g iữ gìn phẩm cách trong sạch. 
*Câu 3. Đói cho sạch, rách cho thơm . 
*Câu 4. Học ăn, học nói, học gói, học mở . 
- Nghệ thuật: Điệp từ , liệt kê 
- Nội dung: Con người phải học mọi điều, khéo léo trong giao tiếp, biết cách đối nhân xử thế 
- Bài học: Cần học mọi điều trong cuộc sống. 
*Câu 4. Học ăn, học nói, học gói, học mở . 
THẢO LUẬN CẶP (2 phút) 
 a. Tìm đặc sắc nghệ thuật, nội dung của hai câu tục ngữ? H ai nội dung đó mâu thuẫn hay bổ sung cho nhau? Vì sao? 
 b. Bài học rút ra từ hai câu tục ngữ? 
Câu 5. Không thầy đố mày làm nên. 
Câu 6. Học thầy không tày học bạn. 
- Nghệ thuật: Kiểu câu thách đố, gieo vần 
- Nội dung: Đề cao vai trò của việc học thầy. 
*Câu 5. Không thầy đố mày làm nên. 
- Nghệ thuật: Gieo vần, so sánh 
- Nội dung: Đề cao ý nghĩa vai trò của việc học bạn. 
*Câu 6. Học thầy không tày học bạn. 
* Hai câu tục ngữ không mâu thuẫn mà bổ sung cho nhau. 
 Bài học: Biết ơn kính trọng thầy; mở rộng phạm vi đối tượng và cách học. 
*Câu 5. Không thầy đố mày làm nên. 
*Câu 6. Học thầy không tày học bạn. 
*Câu 4. Học ăn, học nói, học gói, học mở . 
- Nghệ thuật: Điệp từ , liệt kê 
- Nội dung: Con người phải học mọi điều, khéo léo trong giao tiếp, biết cách đối nhân xử thế 
- Bài học: Cần học mọi điều trong cuộc sống. 
- Nghệ thuật: Kiểu câu thách đố 
- Nội dung: Đề cao vai trò của việc học thầy. 
- Nghệ thuật: Gieo vần, so sánh 
- Nội dung: Đề cao ý nghĩa vai trò của việc học bạn. 
*Câu 5. Không thầy đố mày làm nên. 
*Câu 6. Học thầy không tày học bạn. 
 => Bài học: Biết ơn kính trọng thầy; mở rộng phạm vi đối tượng và cách học. 
THẢO LUẬN NHÓM (4 phút) 
 	Tìm đặc sắc nghệ thuật, nêu nội dung và bài học rút ra từ câu tục ngữ 7, 8, 9 trong văn bản? 
CÂU TỤC NGỮ 
NGHỆ THUẬT 
NỘI DUNG 
BÀI HỌC 
CÂU TỤC NGỮ 
NGHỆ THUẬT 
NỘI DUNG 
BÀI HỌC 
7. Thương người như thể thương thân 
- So sánh, điệp ngữ 
- Yêu thương người khác như chính bản thân mình 
- Biết sống nhân ái 
8. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây 
- Ẩn dụ: 
ăn quả 
trồng cây 
- Khi được hưởng thành quả phải nhớ đến người đã làm ra thành quả đó. 
 - Bài học về lòng biết ơn. 
9. Một cây làm chẳng nên non 
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao . 
- Ẩn dụ 
 Hoán dụ 
- Đối lập 
- Một người không thể làm nên việc lớn, việc khó; nhiều người hợp sức lại sẽ làm được việc lớn lao . 
 Bài học về tinh thần đoàn kết . 
7. Thương người như thể thương thân. 
8. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây . 
9. Một cây làm chẳng nên non 
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao . 
a .Nghệ thuật: 
b .Nội dung: 
	- Ngắn gọn, hàm súc 
	- Nghệ thuật đối, gieo vần 
	- So sánh, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hóa 
	- Tôn vinh giá trị con người. 
	- Lời khuyên về phẩm chất, lối sống. 
GHI NHỚ 
	 Tục ngữ về con người và xã hội thường rất giàu hình ảnh so sánh, ẩn dụ, hàm súc về nội dung. Những câu tục ngữ này luôn chú ý tôn vinh giá trị con người, đưa ra nhận xét, lời khuyên về những phẩm chất và lối sống mà con người cần phải có. 
 Phương pháp tìm hiểu tục ngữ 
- Xác định hình thức ; biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong câu tục ngữ. 
 Xác định được nội dung phản ánh của câu tục ngữ. 
 Bài học cuộc sống. 
 Liên hệ thực tế cuộc sống, tìm câu tục ngữ có nội dung tương tự hoặc trái ngược nghĩa với nó. 
§uæi h×nh b¾t ch÷ 
Slide 
TRÒ CHƠI 
Thời gian 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Hết giờ 
10 
Một mặt người bằng mười mặt của. 
Thời gian 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Hết giờ 
Cái răng, cái tóc là góc con người. 
Thời gian 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Hết giờ 
Một cây làm chẳng lên non 
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao. 
Thời gian 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Hết giờ 
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
 - Học thuộc, nắm chắc đặc sắc về nghệ thuật, nội dung và bài học của các câu tục ngữ. 
 - Sưu tầm thêm những câu tục ngữ đồng nghĩa hoặc trái nghĩa với các câu đã học. 
 - Đọc và soạn bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” 
CH¢N THµNH C¶M ¥N 
C¸C THÇY C¤ GI¸O 
Vµ C¸C EM !