Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Bài: Từ láy

? Các từ láy sau đây có gì giống nhau và khác nhau về đặc điểm âm thanh ? 
đăm đăm: 
mếu máo: 
liêu xiêu : 
Láy lại tiếng gốc Từ láy toàn bộ 
Láy bộ phận m Từ láy bộ phận 
Láy bộ phận iêu Từ láy bộ phận 
? Vì sao các từ láy sau không nói là bật bật, thẳm thẳm ? 
 bật bật bần bật : biến đổi phụ âm cuối 
 để tạo sự hài hòa về âm thanh. 
- thẳm thẳm thăm thẳm : biến đổi thanh điệu để tạo sự hài hòa về âm thanh. 
Ghi nhớ/ SGK/42 (học thuộc) 
Xét ví dụ b. 
- Từ láy toàn bộ : Các tiếng lặp lại nhau hoàn toàn ( nhỏ nhỏ, xiêu xiêu ) hoặc tiếng đứng trước biến đổi thanh điệu hoặc phụ âm cuối để tạo ra sự hài hòa về âm thanh ( nho nhỏ, đèm đẹp, xôm xốp ). 
- Từ láy bộ phận : Giữa các tiếng có sự giống nhau về phụ âm đầu ( long lanh, nhăn nhó ) hoặc phần vần (lác đác, lí nhí). 
? Nghĩa của từ láy ha hả, oa oa,tích tắc, gâu gâu được tạo thành do đặc điểm gì về âm thanh ? 
Ví dụ a . ha hả, oa oa, tích tắc, gâu gâu 
? Các từ láy trong mỗi nhóm ở SGK có điểm gì chung về âm thanh và ý nghĩa ? 
- Lí nhí, li ti, ti hí . 
 mô phỏng âm thanh. 
Ví dụ b. 
 Cùng vần i , gợi sự nhỏ bé . 
- Nhấp nhô, phập phồng, bập bềnh . 
 Lặp lại phụ âm đầu và vần ấp . Trạng thái vận động khi lên khi xuống, gồ ghề không bằng phẳng 
Ví dụ c. So sánh nghĩa của từ láy so với nghĩa của tiếng gốc 
- mềm mại - mềm , đo đỏ - đỏ 
 Nghĩa giảm nhẹ hơn 
- Ào ào – ào , ầm ầm - ầm 
 Nghĩa nhấn mạnh hơn 
Ghi nhớ / SGK/42 (học thuộc ) 
Nghĩa của từ láy được tạo bởi đặc điểm âm thanh của tiếng và sự hòa phối âm thanh giữa các tiếng. 
- Trong trường hợp từ láy có tiếng gốc có nghĩa thì nghĩa của từ láy có thể có những sắc thái riêng so với tiếng gốc : sắc thái biểu cảm, sắc thái nhấn mạnh hoặc giảm nhẹ. 
III/ Luyện tập : 
Nhóm 1,2 : Bài tập 1/SGK/43 
Nhóm 3,4 : Bài tập 2/SGK/43 
Nhóm 7,8 : Bài tập 4/SGK/43 
Nhóm 5,6 : Bài tập 3/SGK/43 
Bµi tËp 1: T×m c¸c tõ l¸y vµ s¾p xÕp theo b¶ng ph©n lo¹i c¸c tõ l¸y trong ®o¹n v¨n sau: 
MÑ t«i, giäng kh¶n ®Æc, tõ trong mµn nãi väng ra: 
Th«i, hai ®øa liÖu mµ ®em chia ®å ch¬i ra ®i. 
 Võa nghe thÊy thÕ, em t«i bÊt gi¸c run lªn bÇn bËt, kinh hoµng ®­a cÆp m¾t tuyÖt väng nh×n t«i. CÆp m¾t ®en cña em lóc nµy buån th¨m th¼m, hai bê mi ®· s­ng mäng lªn v× khãc nhiÒu. 
 §ªm qua, lóc nµo chît tØnh, t«i còng nghe tiÕng nøc në, tøc t­ëi cña em. T«i cø ph¶i c¾n chÆt m«i ®Ó khái bËt lªn tiÕng khãc to, nh­ng n­íc m¾t cø tu«n ra nh­ suèi, ­ít ®Çm c¶ gèi vµ hai c¸nh tay ¸o. 
 S¸ng nay dËy sím, t«i khÏ më cöa, rãn rÐn ®i ra v­ên, ngåi xuèng gèc c©y hång xiªm. Chît thÊy ®éng phÝa sau, t«i quay l¹i: em t«i ®· theo ra tõ lóc nµo. Em lÆng lÏ ®Æt tay lªn vai t«i. T«i kÐo em ngåi xuèng vµ khÏ vuèt lªn m¸i tãc. 
 Chóng t«i cø ngåi im nh­ vËy. §»ng ®«ng, trêi höng dÇn. Nh÷ng b«ng hoa th­îc d­îc trong v­ên ®· tho¸ng hiÖn trong mµn s­¬ng sím vµ b¾t ®Çu khoe bé c¸nh rùc rì cña m×nh. Lò chim s©u, chim chiÒn chiÖn nh¶y nhãt trªn cµnh vµ chiªm chiÕp hãt. Ngoµi ®­êng, tiÕng xe m¸y, tiÕng « t« vµ tiÕng nãi chuyÖn cña nh÷ng ng­êi ®i chî mçi lóc mét rÝu ran. C¶nh vËt vÉn cø nh­ h«m qua, h«m kia th«i mµ sao tai häa gi¸ng xuèng anh em t«i nÆng nÒ nh­ thÕ nµy. 
Từ láy toàn bộ 
Từ láy bộ phận 
rực rỡ, rón rén 
lặng lẽ, ríu ran 
nặng nề nức nở 
Nhảy nhót, tức tưởi 
bần bật 
thăm thẳm 
chiêm chiếp 
Bài tập 1. Phân loại : 
Bµi tËp 2: §iÒn c¸c tiÕng l¸y vµo tr­íc hoÆc sau c¸c tiÕng gèc ®Ó t¹o ra tõ l¸y: 
.......... lã .............. thÊp 
.......... nhá .............. chÕch 
nhøc ......... ............ ¸ch 
............kh¸c 
lÊp 
t hâm 
khang 
nh ối 
Nho 
anh 
chênh 
Bài tập 3/ Tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống : 
a/ nhẹ nhàng 
b/ nhẹ nhõm 
a/ tan tành 
b/ tan tác 
a/ xấu xa 
b/ xấu xí 
Bài tập 4 
-Anh ấy tính tình nhỏ nhen ,ích kỉ. 
-Món tiền nhỏ nhoi ấy có đáng là bao.