Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Văn bản "Chữ người tử tù"

CHỮ 
NGƯỜI 
TỬ 
TÙ 
Nguyễn 
 Tuân 
TÌM HIỂU TIỂU DẪN 
1- Tác giả : 
 Xuất thân: gia đình nhà nho khi Hán học đã tàn. 
+ Tài hoa và uyên bác: am hiểu sâu sắc 
 nhiều lĩnh vực trong đời sống 
 Sự nghiệp: 
+ Nhà văn lớn, một nghệ sĩ tài hoa suốt đời 
đi tìm cái đẹp. 
+ Cây bút có phong cách nghệ thuật độc đáo 
sở trường là thể loại tùy bút. 
 Con người: 
+ Cá tính mạnh mẽ, lối sống tự do 
Nguyễn Tuân ( 1910 - 1987) 
 Kí họa chân dung nhà văn Nguyễn Tuân của các họa sĩ: Văn Cao, 
 Thành Chương, Sĩ Ngọc, quách Đại Hải, Tạ Ty, Phạm Minh Hải 
TÌM HIỂU TIỂU DẪN 
2 - Tác phẩm 
* Tác phẩm chính: 
+ Một chuyến đi (1938) 
+ Vang bóng một thời (1940) 
+ Thiếu quê hương (1940) 
... 
* Truyện ngắn Chữ người tử tù : 
 + 1939: Dòng chữ cuối cùng 
	in trên tạp chí Tao đàn 
 + 1940: Chữ người tử tù in 
 trong tập Vang bóng một thời 
1 - Tác giả 
CẤU TRÚC BÀI HỌC 
Tìm hiểu Tiểu dẫn 
II. Đọc – hiểu văn bản 
	 1- Tình huống truyện 
	2- Nhân vật Huấn Cao 
	3- Nhân vật quản ngục 
	4- Cảnh cho chữ 
III. Tổng kết 
Tác phẩm " Vang bóng một thời " 
 Gồm 11 truyện ngắn: viết về một thời đã 
qua nay chỉ còn vang bóng . 
 Nhân vật chính: những nho sĩ cuối mùa 
 những con người tài hoa, bất đắc chí 
 Mỗi truyện dường như đi vào một cái tài , 
một thú chơi tao nhã của nhà nho tài hoa lỡ 
vận. 
ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 
 1. Tình huống truyện 
Tình huống truyện trong 
Chữ người tử tù là gì ? Em có nhận xét gì về tình huống đó? 
Huấn Cao 
Viên quản ngục 
Là một tử tù 
– chống lại triều đình 
Quan coi ngục – đại 
diện cho trật tự xã hội 
 Là người viết chữ đẹp 
Là người say mê chữ đẹp 
> 
ĐỐI LẬP 
< 
TRI KỈ 
 Oái ăm, đầy kịch tính - Tác dụng: 
 + Để nhân vật bộc lộ phẩm chất và tính cách 
 + Thể hiện chủ đề của tác phẩm. 
: Nhà ngục tối tăm 
: những ngày cuối cùng 
Cuộc gặp gỡ khác thường 
Địa điểm 
Thời gian 
2- Nhân vật Huấn Cao 
a. Vẻ đẹp tài hoa 
Theo em, Nguyễn Tuân đã khắc họa nhân vật Huấn Cao ở những phương diện nào? 
- ... tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp 
Em hãy tìm những chi tiết để chứng minh vẻ đẹp tài hoa của Huấn Cao ? 
 - ...đẹp lắm, vuông lắm 
 - ... có được chữ...có báu vật trên đời 
 - Quản ngục bất chấp mọi nguy hiểm để biệt đãi Huấn Cao 
- Nét chữ vuông tươi tắn ... -> nét chữ nết người 
-> Huấn Cao là một nghệ sĩ tài hoa trong nghệ thuật thư pháp 
* Miêu tả gián tiếp : 
* Miêu tả trực tiếp : Lời Huấn Cao 
qua lời nói, suy nghĩ và hành động của quản ngục 
Một số hình ảnh về nghệ thuật thư pháp 
Bức hoành phi 
BỘ 
TỨ 
BÌNH 
Chữ Cần 
Chữ Đạo 
Chữ Tâm 
Chữ Lộc 
2- Nhân vật Huấn Cao 
a. Vẻ đẹp tài hoa 
b. Vẻ đẹp khí phách 
- Là thủ lĩnh của phong trào chống lại triều đình. 
 Hàng động “dỗ gông” : 
 -> Coi khinh quyền lực phong kiến, dù bị xiềng xích nhưng ông 
 vẫn tự do về tinh thần 
Thái độ thản nhiên nhận rượu thịt... 
Trả lời quản ngục bằng thái độ khinh miệt : 
 Ngươi hỏi ta muốn gì...vào đây 
-> Phong thái ung dung, xem nhẹ cái chết 
 Quản ngục thừa nhận Huấn Cao là 
 -> bậc anh hùng 
=> Huấn Cao là một anh hùng dũng liệt, có khí phách hiên ngang 
Huấn Cao không chỉ là nghệ sĩ thư pháp tài hoa mà còn là một trang anh hùng khí phách hiên ngang. Ý kiến của em như thế nào ? 
“chọc trời, khuấy nước” 
a/ Vẻ đẹp tài năng 
b/ Vẻ đẹp khí phách 
2- Nhân vật Huấn Cao 
c/ Vẻ đẹp thiên lương 
“..Không vì vàng ngọc ...mà ép mình 
 viết câu đối..” 
- Mới cho chữ “ ba người bạn thân ” 
Là người trọng nghĩa khinh lợi, chỉ cho chữ những người tri kỉ 
- Hiểu được ‘ sở thích cao quý ” của quản ngục -> Nhận lời cho chữ 
 -> Chỉ cho chữ những người biết trân trọng và yêu quý cái đẹp 
- Câu nói:.. thiếu chút nữa ta đã phụ một tấm lòng trong thiên hạ 
-> Bộc lộ lẽ sống: Sống phải xứng đáng với những tấm lòng 
=> Huấn Cao là người có tâm hồn trong sáng, nhân cách cao đẹp 
Là người viết chữ đẹp nhưng Huấn Cao chỉ cho chữ những ai ? Vì sao lại như vậy ? 
Vì sao Huấn Cao lại cho chữ viên quản ngục ? Điều đó nói lên điều gì ? 
 Huấn Cao là một anh hùng – nghệ sĩ, vừa có tài vừa có tâm, có một thiên lương trong sáng. 
* Quan điểm thẩm mĩ của 
 Nguyễn Tuân : 
 Một nhân cách cao đẹp bao giờ cũng là sự thống nhất giữa cái tài và cái tâm. 
* Thái độ của tác giả: 
 + Kính trọng ngưỡng mộ người tài 
 + Trân trọng nghệ thuật thư pháp cổ truyền của dân tộc 
 -> lòng yêu nước 
 Có ý kiến cho rằng: 
 Nguyễn Tuân là nhà văn duy mĩ 
( tức là chỉ chú trọng cái đẹp, đặc biệt 
là cái đẹp hình thức). 
 Qua việc phân tích vẻ đẹp nhân vật 
Huấn Cao, em nghĩ gì về ý kiến trên ? 
 Câu hỏi