Bài dự thi Khoa học, kĩ thuật - Đuổi muỗi trong nhà bằng một số thảo dược

ĐỀ TÀI DỰ THI KHOA HỌC, KỸ THUẬT 
ĐUỔI MUỖI TRONG NHÀ 
 BẰNG MỘT SỐ THẢO DƯỢC 
GV PHỤ TRÁCH: 
Cô giáo: Nguyễn Thị Duyên 
TÁC GIẢ: 
- Ngô Duy Ngọc , Trần Thị Như Quỳnh - lớp 9A Trường THCS Lương Mỹ, 
 TÓM TẮT ĐỀ TÀI. 
I. MỤC ĐÍCH. 
 Chưng cất tinh dầu, tạo ra sản phẩm đuổi muỗi trong nhà từ sả chanh, húng thơm bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước làm dung dịch đuổi muỗi trong nhà bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe cho mọi người. 
II.TRÌNH TỰ TIẾN HÀNH 
 1.Tìm hiểu thực tế: 
2. Thu thập tài liệu 
3. Thu gom, xử lí nguyên liệu. 
4. Tiến hành chưng cất lôi cuốn hơi nước. 
5.Tiến hành tách chiết. 
6 . Tiến hành thử nghiệm. 
7.Tiến hành phân tích số liệu. 
8. Tính toán chi phí. 
* Thực nghiệm làm sản phẩm tươi để đuổi muỗi từ cây sả chanh và húng thơm. 
III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 
 IV. KẾT LUẬN 
 Tận dụng được nguồn nguyên liệu sẵn có, có nhiều công dụng tốt 
.Kết quả: thu được tinh dầu sả màu vàng nhạt, tinh dầu húng thơm không màu trong suốt cả hai đều có mùi đặc trưng của nguyên liệu. 
 Hiệu lực đuổi muỗi: sau 30 phút. 
 Chi phí: 20.000đ thấp hơn so với các sản phẩm trên thị trường nhưng an toàn, thân thiện với môi trường và người sử dụng. 
 *Hướng nghiên cứu tiếp theo: Phát triển sản phẩm đuổi muỗi thành sản phẩm diệt muỗi ( dự kiến sẽ thử với dung môi rượu 80, 90 độ) 
* Tính mới: 	 
-Sử dụng một số thảo dược để xua đuổi muỗi trong nhà bằng các hương liệu hoàn toàn tự nhiên thân thiện với môi trường bảo vệ sức khỏe con người. 
-Không tốn kém vì nguyên liệu sẵn có dễ kiếm. 
-Dụng cụ đơn giản tận dụng được các đồ dùng sinh hoạt trong gia đình. 
 *Tính sáng tạo : 
-Đuổi muỗi bằng một số thảo dược trong vườn nhà 
-Dùng bộ dụng cụ nấu rượu để chưng cất. 
-Tạo ra sản phẩm tươi để đuổi muỗi trong nhà, nhanh, dễ làm, đơn giản. 
II.Vật liệu và phương pháp . 
 1.Vật liệu: 
+ Cây sả chanh:Là loại cây thân cỏ, cao khoảng 1.5m, lá dài 1m, thân sinh ra nhiều nhánh như cây lúa, lá mềm xanh mướt có gân song song, hai mặt lá có màu giống nhau. Có mùi thơm mát. Sả chanh dùng làm gia vị trong rất nhiều món ăn của người Việt ta 
Cây húng thơm: Là loại cây thân gỗ sống lâu năm, gốc hóa gỗ, thân mọc thẳng cao khoảng 30-60 cm, lá mọc đối, có cuống hình bầu dục, phiến lá dày trông mọng nước, mép lá khía tai bèo. Hoa nhỏ có màu tím hồng mọc thành bông ở ngọc cây, thân, đầu cành; quả nhỏ tròn có màu nâu. Húng thơm còn gọi là húng chó dùng làm gia vị, rau sống. 
2. Phương pháp. 
Sơ đồ phương pháp nghiên cứu: 
Phương pháp lý thuyết 
 Phương pháp thực hành 
 Phương pháp vật lý 
 Phương pháp hóa học chưng cất lôi cuốn hơi nước 
Phương pháp thử nghiệm 
Đuổi muỗi dạng dung dịch 
 Quan sát nhận xét ghi kết quả 
Phơi héo mẫu vật 
3- Phương pháp vật lí. 
-Thu gom: phải đảm bảo đúng thời gian, giai đọan thích hợp đã nêu ở phần I để có lượng tinh dầu cao nhất. 
- Loại bỏ tạp chất: 
+Nhặt bỏ lá khô, lá úa 
+Rửa sạch nguyên liệu. 
 -Phơi héo trong phòng lạnh ở nhiệt độ 15-20 độC, trong vòng 10-15 giờ. 
4- Chưng cất lôi cuốn hơi nước. 
-Nguyên liệu: Sả: + Lá sả( 1/3 phiến lá trên ngọn).	 
 Húng thơm: + Cành non và lá. 
Dùng dao xắt khúc lá sả dài khoảng 10-15cm; thân,lá cây húng thơm để nguyên không cần xắt. Lượng nguyên liệu dùng để chưng cất sau khi đã phơi héo mỗi loại tùy vào độ lớn của nồi chưng cất. 
-Dụng cụ: 
 +Bộ dụng cụ nấu rượu(Gồm: nồi, nắp đậy, ống dẫn hơi nước, bể làm mát để ngưng tụ). 
 +Can nhựa đựng chứa dung dịch. 
 +Củi đốt. 
 +Đất sét hoặc cám. 
- Cách chưng cất: 
+Vệ sinh dụng cụ chưng cất. 
+ Cho nguyên liệu vào dụng cụ chưng cất. Không cho quá chặt đảm bảo nước phải phân bố đều. Khối nguyên liệu chiếm 2/3 thể tích dụng cụ. 
+Cho nước vào trong dụng cụ chứa nguyên liệu sao cho lượng nước ngập đầy nguyên liệu. 
+ Đậy nắp khít, dùng đất sét( một loại đất dùng để sản xuất gạch, ngói, rất dẻo) miết xung quanh miệng nồi không cho hơi bay ra ngoài. 
+Đun sôi nguyên liệu thì điều chỉnh ngọn lửa vừa phải. 
+Thời gian chưng cất: 3 giờ. 
+Tháo bã: để nguội hẳn rồi tháo bã, cho dung dịch chứa tinh dầu vào bình đựng. 
+Vệ sinh thật sạch dụng cụ chưng cất cho hết mùi mới chưng cất tiếp nguyên liệu khác. 
(Chưng cất cây húng thơm tương tự như chưng cất sả chanh) 
5.Phương pháp tách chiết tinh dầu. 
-Nguyên liệu:Nước sau chưng cất(Hydrosol). 
-Dụng cụ:+Bình nhựa có ống dẫn chéo xuống dẫn tinh dầu chảy ra. 
 +Bình thủy tinh nhỏ 50ml. 
Cách làm: Sau khi chưng cất để nguội dung dịch ở nhiệt độ phòng 20-25 độC, quan sát thấy các hạt tinh dầu nhỏ từ từ di chuyển lên mặt trên dày khoảng 3-5cm qua lỗ thoát tinh dầu thì mở nút cho tinh dầu chảy xuống bình chứa. 
( Tách chiết tinh dầu húng thơm cách làm tương tự như tách chiết sả chanh). 
Chiết tinh dầu xả 
Chiết tinh dầu húng thơm 
6. Thực nghiệm làm sản phẩm khô, tươi để đuổi muỗi từ hai loại thảo dược trên. 
Ngoài cách chưng cất để có sản phẩm đuổi muỗi ra chúng tôi thử nghiệm và tìm ra một số cách làm sản phẩm đuổi muỗi bằng hai thảo dược trên đơn giản hơn, dễ làm hơn và có hiệu quả ngay: 
a, Tiến hành làm sản phẩm khô: sau khi loại bỏ tạp chất như trên ta tiến hành: 
 -Phơi trong phòng lạnh ở nhiệt độ 15-20 độC. Có thể buộc nguyên liệu thành từng bó nhỏ treo trên dây trong phòng khoảng 48-72 giờ cho nguyên liệu giòn tan nhưng vẫn giữ được màu xanh của lá làm như vậy sẽ giữ được lượng tinh dầu cao, độ tươi của nguyên liệu. 
-Đập nhỏ, nghiền thành bột, dự trữ trong hộp nhựa hoặc túi ni lông kín, tránh ẩm mốc. 
-Mỗi lần lấy 100g bột khô từ sả chanh hòa với 500ml rượu 70 độ, cho vào bình thủy tinh rộng miệng khuấy đều, đậy kín ngâm trong vòng 5-7 ngày. 
- Mở nắp bình thủy tinh. Đặt ở góc nhà để đuổi muỗi. 
b, Tiến hành làm sản phẩm tươi: 
*Dụng cụ: -Dao, thớt( cối, chày). 
 -Bình đựng. 
*Nguyên liệu: -Sả chanh tươi (húng thơm tươi) 0,5kg 
 -Rượu(60-70 độ)500ml 
*Cách làm: 
- Dùng chày đập dập nguyên liệu 0,5kg sả chanh hoặc húng thơm, cho vào bình đựng. 
-Cho rượu vào bình chứa sả(húng thơm). Ngâm khoảng 5-7 ngày cho tinh dầu hòa tan vào dung dịch. 
-Mở nắp bình, đặt vào góc phòng để đuổi muỗi. Rất đơn giản không cầu kỳ, dễ làm mà lại hiệu quả. 
7- Phương pháp thử nghiệm. 
*Thử nghiêm với tinh dầu: 
Đánh giá khả năng đuổi muỗi của tinh dầu sả chanh và tinh dầu húng thơm ở dạng dung dịch trên đối tượng muỗi tự nhiên ở các phòng trong nhà. 
Mô hình thử nghiệm: Phòng có kích thước Dài x Rộng x Cao là: 3 x3 x 2,8m, số lượng muỗi từ 15-20 con/ phòng. 
Thể tích tinh dầu sả và húng thơm pha trong rượu thứ tự là 1:80; 1:100; 1:120 ở 3 mức rượu khác nhau(50độ, 60 độ, 70 độ). 
Thể tích dung dịch xịt ra là 20ml/phòng. 
Quan sát và ghi lại số muỗi bay đi sau thời gian 10, 30, 60 phút và kéo dài đến 24 giờ. 
Mỗi thực nghiệm lặp lại 3 lần cho mỗi loại tinh dầu. 
Sau khi thử nghiệm kết thúc căn cứ vào tỉ lệ muỗi bay đi để đánh giá hiệu quả đuổi muỗi của dung dịch có chứa tinh dầu. 
*Thử nghiệm với sản phẩm tươi, khô. 
Đánh giá khả năng đuổi muỗi của hai loại sản phẩm tươi, khô trên đối tượng muỗi tự nhiên ở các phòng trong nhà. 
Mô hình thử nghiệm: Phòng có kích thước Dài x Rộng x Cao là: 3 x3 x 2,67m, số lượng muỗi từ 15-20 con/ phòng. 
Đặt bình chứa sản phẩm tươi, khô trong góc phòng. 
Quan sát và ghi lại số muỗi bay đi trong thời gian 10,30,60 kéo dài đến 24 giờ. 
Mỗi nghiệm thức thực hiện 3 lần. 
8.Phương pháp phân tích số liệu. 
-Căn cứ vào các số liệu thu thập được trong quá trình khảo sát ta phân tích được khả năng đuổi muỗi trong nhà của tinh dầu sả chanh và húng thơm. 
9. Phương pháp tính toán chi phí. Tính giá thành của một chai dung dịch dựa trên toàn bộ chi phí liên quan để so sánh với sản phẩm trên thị trường. 
III. Kết quả và thảo luận. 
1.Chưng cất tinh dầu sả chanh và húng thơm bằng phương pháp lôi cuốn hơi nước. 
Phân tích theo cảm quan nhận thấy như sau: 
Tinh dầu thu được từ phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước. 
STT 
Chỉ tiêu 
Sả chanh 
Húng thơm 
1 
Màu sắc 
Vàng nhạt 
Không màu 
2 
Trạng thái 
Thể lỏng 
Thể lỏng 
3 
Mùi 
Đặc trưng, dễ chịu 
Đặc trưng, hắc. 
2.Hiệu lực đuổi muỗi của tinh dầu sả và húng thơm dạng dung dịch. 
2.1.Sử dụng tinh dầu sả và húng thơm thu được từ quá trình trên để pha với rượu thành các dung dịch có tỉ lệ 1:80; 1:100; 1:120(ml) với 3 mức rượu khác nhau và mẫu đối chứng. Sau thời gian xịt dung dịch quan sát tính tỉ lệ muỗi bay đi sau khoảng thời gian là 10,30,60 phút và kéo dài đến 24 giờ. 
2.2. Độ hòa tan của tinh dầu sả và húng thơm với rượu. 
Quan sát dung dịch ở 3 mức rượu khác nhau cho thấy ở mức rượu 30-40 độ. Sau khi pha trộn với tinh dầu sả và húng thơm vẫn thấy hiện tượng tách lớp giữa tinh dầu và rượu, tinh dầu không hòa tan vào hai mức rượu này. Do vậy chỉ thí nghiệm với rượu 50, 60, 70 độ để hòa tan tinh dầu tạo dung dịch xịt để đuổi muỗi. 
Độ rượu 
Thời gian 
Tỉ lệ muỗi bay đi 15-20 con (%) 
Tỉ lệ tinh dầu sả: rượu(ml) 
1:80 
1:100 
1:120 
ĐC 
50độ 
10 phú 
30 ph 
60ph 
24 giờ 
Bay ra khỏi xó phòng 
50 
90 
100 
Bay ra khỏi xó phòng 
50 
90 
100 
Xáo trộn đàn 
30 
50 
70 
0 
0 
0 
0 
60độ 
10 ph 
30 ph 
60phs 
24 giờ 
Bay loạn xạ 
80 
100 
100 
Bay loạn xạ 
80 
100 
100 
Bay ra khỏi xó 
50 
60 
70 
0 
0 
0 
0 
70độ 
10 ph 
30 ph 
60 ph 
24 giờ 
Bay loạn xạ 
100 
100 
100 
Bay loạn xạ 
100 
100 
100 
Bay ra khỏi xó 
50 
70 
80 
0 
0 
0 
0 
2.3. Đánh giá hiệu lực đuổi muỗi. 	 
Bảng 2:Hiệu quả đuổi muỗi với tinh dầu sả ở dạng dung dịch pha với rượu 50, 60, 70 độ. 
(ĐC xịt dung dịch rượu không pha tinh dầu ) 
3.Đánh giá hiệu lực đuổi muỗi của sản phẩm tươi, khô. 
Sử dụng sản phẩm tươi, khô từ sả chanh, húng thơm ngâm trong dung môi rượu 70 độ khoảng thời gian 5-7 ngày trong phòng có kích thước Dài x Rộng x Cao là: 3 x3 x 2,67m, số lượng muỗi từ 15-20 con/ phòng. Quan sát trong thời gian 10,30,60 và kéo dài đến 24 giờ. 
Sản phẩm 
Thời gian 
Sả chanh/số muỗi(%) 
Húng thơm/số muỗi(%) 
Đối chứng 
Tươi 
10phút 
30 phút 
60 phút 
24 giờ 
0 
25 
50 
100 
0 
25 
50 
100 
0 
0 
0 
0 
Khô 
10 phút 
30 phút 
60 phút 
24 giờ 
0 
30 
60 
100 
_ 
_ 
_ 
_ 
Bảng 3: Đánh giá hiệu lực đuổi muỗi của sản phẩm tươi, khô: 
Đối chứng: Rượu 70 độ không có sả, húng thơm). 
Hiệu quả đuổi muỗi ở sản phẩm tươi, khô là 24 giờ thấp hơn sản phẩm đuổi muỗi từ tinh dầu chưng cất. 
Phần 4. KẾT LUẬN 
 Đề tài tận dụng được nguồn nguyên liệu sẵn có, có nhiều công dụng tốt không ảnh hưởng đến sức khỏe con người, thân thiện với môi trường đó là cây sả chanh, cây húng thơm để chưng cất tinh dầu bằng phương pháp lôi cuốn hơi nước. Kết quả nghiên cứu cho thấy sau thời gian chưng cất, tách chiết thu được tinh dầu sả màu vàng nhạt, tinh dầu húng thơm không màu trong suốt cả hai đều có mùi đặc trưng của nguyên liệu. 
 Hiệu lực đuổi muỗi của tinh dầu sả, tinh dầu húng thơm ở dạng dung dịch pha với tỉ lệ tinh dầu: rượu 70 độ là 1:100 cho kết quả tốt, đuổi muỗi được sau 30 phút.Sản phẩm tươi, khô đều đuổi được muỗi nhưng thời gian chậm hơn. 
 Kết quả tính toán chi phí cho thấy 1 chai dung dịch xịt 500ml chứa tinh dầu sả chanh hoặc tinh dầu húng thơm, rượu 70 độ và chi phí liên quan khác là 20.000 đồng thấp hơn so với các sản phẩm trên thị trường nhưng an toàn, thân thiện với môi trường và người sử dụng. 
Ưu điểm đuổi muỗi bằng một số thảo dược:	 
 +Cung cấp dung dịch đuổi muỗi bắng một số thảo dược bảo vệ sức khỏe 
 +Dụng cụ thiết bị sử dụng là những vật dụng trong gia đình. 
 +Hương liệu tự nhiên không độc hại, bảo vệ môi trường. 
 +Giá thành rẻ. 
 +Nguyên liệu dễ tìm, dễ làm. 
*Hướng nghiên cứu tiếp theo: Phát triển sản phẩm đuổi muỗi thành sản phẩm diệt muỗi ( dự kiến sẽ thử với dung môi rượu 80, 90 độ 
*Ưu điểm đuổi muỗi bằng một số thảo dược:	 
 +Cung cấp dung dịch đuổi muỗi bắng một số thảo dược bảo vệ sức khỏe 
 +Dụng cụ thiết bị sử dụng là những vật dụng trong gia đình. 
 +Hương liệu tự nhiên không độc hại, bảo vệ môi trường. 
 +Giá thành rẻ. 
 +Nguyên liệu dễ tìm, dễ làm. 
*Hạn chế: 
 +Thời gian chưng cất lâu. 
 +Lượng tinh dầu thu được thấp. 
*Hướng nghiên cứu tiếp theo: Phát triển sản phẩm đuổi muỗi thành sản phẩm diệt muỗi ( dự kiến sẽ thử với dung môi rượu 80, 90 độ 
Cảm ơn quý vị đã chú ý lắng nghe!